Net als in veel andere landen heeft de Nederlandse overheid contactbeperkende maatregelen ingevoerd om de verspreiding van het coronavirus tegen te gaan. Uit DNB-onderzoek blijkt dat deze maatregelen effectief zijn geweest in het verminderen van het aantal corona-gerelateerde besmettingen en doden, doordat ze de mobiliteit van mensen beperken. Dit betekent dat het aantal besmettingen en doden weer kunnen oplopen indien de maatregelen (vroegtijdig) worden versoepeld.
Figuur 1 toont de ontwikkeling van het aantal corona-gerelateerde besmettingen in Nederland, samen met de Stringency Index van de Universiteit van Oxford. De Stringency Index is een maatstaf voor de striktheid van diverse contact-beperkende maatregelen, samengevat in een nummer van 1 tot 100. In midden-maart heeft de Nederlandse overheid voor het eerst contactbeperkende maatregelen ingevoerd om de verspreiding van het coronavirus tegen te gaan. Het ging onder meer om de sluiting van scholen, afgelasting van publieke evenementen en aanmoediging van social distancing. Indien deze maatregelen succesvol zijn geweest in de bestrijding van het virus, dan zou ongeveer eind maart de groei van het aantal besmettingen moeten dalen, gegeven een incubatieperiode van 2 tot 14 dagen.
Figuur 1 - Corona-gerelateerde besmettingen en contact-beperkende maatregelen in Nederland
Bron: Oxford COVID-19 Government Response Tracker
Figuur 2 toont, op basis van econometrische schattingen, de aannemelijkheid dat er sprake is van een structurele breuk in de trendgroei van het aantal besmettingen voor verschillende datums. Uit de figuur blijkt dat deze breuk zich hoogstwaarschijnlijk voordeed op 27 maart en dat, vanaf dat moment, de trendgroei significant is gedaald. Hieruit volgt dat de contactbeperkende maatregelen in Nederland effectief waren in het tegengaan van de verspreiding van het virus.
Figuur 2 - Kans op een structurele breuk in de trendgroei van het aantal besmettingen in Nederland
Het bepalen van het directe effect van contactbeperkende maatregelen op de verspreiding van het virus wordt bemoeilijkt, doordat mensen ook zelf (voorzorg)maatregelen nemen om niet besmet te raken. Zo kiezen mensen er bijvoorbeeld voor om minder vaak het huis uit te gaan en beter op hun hygiëne te letten. Als alternatief kan men kijken naar het indirecte effect van contactbeperkende maatregelen, via de mobiliteit van mensen. Een maatstaf voor mobiliteit is de Mobiliteitsindex van Google, die de bewegingspatronen van mensen bijhoudt voor verschillende locaties en activiteiten. Deze data, die betrekking hebben op de periode 19 februari t/m 9 juni, zijn gebruikt in een econometrische analyse voor 15 Europese landen (inclusief Nederland). De resultaten van de analyse laten zien dat contactbeperkende maatregelen een negatief effect hebben op mobiliteit gerelateerd aan detailhandel en recreatie, binnenlands reisverkeer en werk. De maatregelen hadden echter geen effect op het aantal bezoeken aan apotheken, supermarkten en parken. Dit kan zijn omdat men, ongeacht de Corona-maatregelen, de deur uit moet voor medicijnen en boodschappen. Daarnaast waren restricties op parkbezoeken in sommige landen zeer strikt (zoals in Italië en Frankrijk) en in andere landen juist gematigd (zoals in Nederland). De uitkomsten laten verder zien dat restricties op internationaal reisverkeer geen effect hadden op de gemiddelde binnenlandse mobiliteit. Andere maatregelen, zoals het sluiten van scholen en werkplekken en het beperken van bijeenkomsten, leidden wel tot een lagere mobiliteit.
Een tweede analyse, voor dezelfde groep landen, laat zien dat een daling in mobiliteit leidt tot een daling in zowel de groei van het aantal corona-gerelateerde besmettingen en -doden als het reproductiegetal. Het reproductiegetal geeft aan hoeveel andere mensen een geïnfecteerde persoon besmet. Contactbeperkende maatregelen gaan de verspreiding van het virus dus tegen, doordat ze de mobiliteit van mensen verminderen. Deze resultaten zijn in lijn met de bevindingen uit onze recente Economische Ontwikkelingen en Vooruitzichten (juni 2020, Box 1) waarin, met behulp van een theoretisch model, wordt aangetoond dat contactbeperkende maatregelen de verspreiding van het virus, alsook de lange-termijn economische kosten, beperken. Zowel de empirische als theoretische modellen geven aan dat het aantal besmettingen en doden weer kan oplopen naarmate de maatregelen worden versoepeld en de mobiliteit weer toeneemt.
In 2022 zijn de banktegoeden van Nederlandse huishoudens verder gestegen. Het totaal op betaal- en spaarrekeningen nam vorig jaar met EUR 34,1 miljard toe tot EUR 562,5 miljard (evenveel als 61% van het jaarlijkse BBP). Daarmee spaarden Nederlanders ook in 2022 flink door.
Lees meer Nederlandse huishoudens sparen ook na corona stug door
De trage groei van de kredietverlening aan bedrijven in Nederland, waarvan sprake was in de periode vóór de coronapandemie, is vooral toe te schrijven aan een zwakke vraag naar bedrijfsleningen. Dit blijkt uit een analyse van DNB.
Lees meer Trage groei kredietverlening aan bedrijven vóór de pandemie vooral gevolg van weinig vraag
Introduction Klaas Knot delivered at the G30 panel.
Lees meer Speech Klaas Knot - “Policy Responses in a Pandemic- and Conflict-Impacted World”
Het kabinet heeft tijdens de coronacrisis het bedrijfsleven met een omvangrijk pakket aan maatregelen gesteund.
Lees meer Coronasteun heeft gewerkt, maar in de toekomst andere aanpak gewenst
