“Een luisterend oor, anderhalf jaar na Keti Koti 2022”

Dag allemaal,

Ruim anderhalf jaar geleden, op zeven-en-een-half-duizend kilometer hiervandaan, gaf u mij een luisterend oor. Een luisterend oor dat mij toeliet om als huidige president van De Nederlandsche Bank excuses aan te bieden. Excuses in naam van DNB voor haar betrokkenheid bij slavernij – zowel als instituut, als in de persoon van enkele van mijn voorgangers, vroegere bestuurders bij De Nederlandsche Bank. Excuses die simpelweg moesten volgen toen we over onze rol in de slavernij leerden. Want wat toen gebeurde, staat lijnrecht tegenover waar DNB vandaag voor staat. En dat is werken aan een gezonde economie waarin ieder mens telt.

Voor dat luisterend oor ben ik u nog steeds zeer dankbaar. Het markeerde een ijkpunt – zowel voor De Nederlandsche Bank als voor mij persoonlijk. Een ijkpunt van erkenning en de wil om bij te dragen aan verandering. Een ijkpunt dat we op 1 juli 2022 benoemden met woorden en dat ons sindsdien stuurt in ons handelen. 

Het voorbije anderhalf jaar, sinds onze excuses op 1 juli 2022, hebben we, onder leiding van Bianca Tjon Atsoi, het volgende gedaan:

Allereerst reserveerden we eenmalig vijf miljoen euro voor een aantal grotere projecten. Projecten met een brede maatschappelijke impact en een educatief karakter. Projecten die het bewustzijn over het slavernijverleden vergroten en die helpen het historisch erfgoed te behouden.

Uit deze vijf miljoen euro zijn vorig jaar de eerste toekenningen gedaan: hier in Suriname aan het Elisabeth Samson Huis – daar ga ik later vandaag nog naartoe; op Curaçao aan het Tula Museum – daar ga ik morgen naartoe; en in Nederland aan het toekomstige Nationaal Slavernijmuseum. Op dit moment zijn we bezig met toekenningen voor projecten op Aruba en Sint Maarten, en op Bonaire, Sint Eustatius en Saba. Ieder land of eiland zal een bijdrage ontvangen.

Naast die vijf miljoen, gereserveerd voor een aantal grotere projecten, richtten we op 1 juli 2023 ook een fonds op. Met dit fonds zullen we de komende tien jaar, jaarlijks, een half miljoen euro kunnen verdelen onder kleinere lokale projecten – in Nederland en Suriname, en op de zes eilanden.

Om ons bij de keuze van deze projecten te helpen oriënteren, gingen we op zoek naar enkele thema’s. En dat deden we niet alleen. We deden dat onder andere samen met nazaten van tot slaafgemaakten. Velen van jullie hier hebben ongetwijfeld met Bianca gesproken.

Uiteindelijk kwamen we zo bij drie thema’s. De projecten die we willen steunen zetten in op het behoud van de eigen cultuur en natuur; stimuleren educatie en talentontwikkeling; of helpen mensen om – economisch gezien – beter voor zichzelf te kunnen zorgen.

Slavernij werkt vandaag nog steeds door. Het zou mooi zijn als deze projecten een tegengewicht bieden.

De Nederlandsche Bank wendt de blik ook naar binnen. Want ook binnen onze organisatie willen we dat het slavernijverleden minder doorwerkt, hopelijk ooit zelfs helemaal niet meer doorwerkt.

Daarom stelden we een Chief Diversity & Inclusion aan. En daarom bepaalden we streefcijfers om culturele diversiteit in het management van De Nederlandsche Bank te vergroten. We willen dat ons management onze samenleving beter afspiegelt.

150 jaar einde van de slavernij vierden we met onze eerste DNB Keti Koti week. In deze week gingen collega’s in gesprek over het slavernijverleden en hoe dit tot vandaag doorwerkt. Dat gebeurde onderling, met nazaten van tot slaafgemaakten, of aan de hand van kunstwerken uit onze collectie.

Verder zullen we in ons hoofdkantoor in Amsterdam het slavernijverleden een zichtbare plek geven. Tussen onze bureaus en in het deel dat voor iedereen toegankelijk is.

Beste mensen,

Vandaag zien we nog steeds óngelijkheid waar gelijkheid hoort te zijn. Zien we nog steeds dat generatie na generatie wordt gekleurd door het verleden – of het nu gaat om opleiding, gezondheid of inkomen. En zien we nog steeds dat discriminatie, racisme en uitbuiting, niet verdwenen nadat de slavernij werd afgeschaft.

Ú weet dit al lang. U heeft mij niet nodig om dit te zeggen. Maar ikzelf, en DNB hadden ú wel nodig om dit te zien. En wij hebben u nog steeds nodig – om ons verleden nog beter te leren kennen, zodat we dat nog beter kunnen erkennen en zo aan een betere toekomst kunnen werken voor iedereen.

Daarom ben ik hier bij u. Deze keer niet vanop zeven-en-een-half-duizend kilometer, maar op niet meer dan een handdruk van elkaar vandaan – om op mijn beurt, opnieuw een luisterend oor te bieden. Een luisterend oor dat voor mij, in aanloop naar Keti Koti 2022 zo belangrijk was. Omdat ik zo de vele persoonlijke verhalen van nazaten van tot slaafgemaakten kon horen. Verhalen over leed, maar ook over verzet en strijd. Verhalen die mij toen diep hebben geraakt.

U hier aanwezig heeft vast ook verhalen – over het verleden of over het heden. En u heeft vast ook ideeën – voor de toekomst.

Graag bied ik hiervoor een luisterend oor. Alvast dank dat ik hier vandaag bij u mag zijn.