Verouderde browser

U gebruikt een verouderde browser. DNB.nl werkt het beste met:

Ons laatste nieuws direct in uw mail ontvangen? 
Dat kan met de DNB Nieuwsservice.

Meld u aan

Overschot Lopende Rekening terug op niveau van 2019

Statistisch nieuwsbericht

Gepubliceerd: 29 maart 2022

Vrachtschip op zee

In het vierde kwartaal van 2021 bedroeg het overschot op de Nederlandse lopende rekening 15,2 miljard euro, waarmee het totale overschot in 2021 uitkwam op 81,4 miljard euro. Het overschot als percentage van het bruto binnenlands product bedroeg over heel 2021 9,5% en was daarmee ruim boven de 6%-norm van de Europese Commissie. Na een lager overschot van 55,8 miljard in 2020, 7,0% van het BBP, is het overschot terug op het niveau van 2019, zie figuur 1.

Wat is de lopende rekening?

De betalingsbalans is een overzicht van alle transacties van Nederland met het buitenland in een periode en bestaat uit drie delen: de lopende rekening, de kapitaalrekening en de financiële rekening. De lopende rekening omvat internationale handel in goederen en diensten en transacties in primaire en secundaire inkomens. Het verschil tussen de ontvangsten en uitgaven op de lopende rekening is het saldo lopende rekening. Nederland kent al decennia een positief saldo op de lopende rekening, ook wel overschot genoemd, wat betekent dat de ontvangsten groter dan de uitgaven zijn. Een relatief groot uitvoeroverschot, het verschil tussen de export en import van goederen en diensten, draagt bij aan het overschot op de Nederlandse lopende rekening in de laatste jaren.

Primaire inkomenstransacties zijn onder andere loon, rente en dividend. Voorbeelden van secundaire inkomenstransacties zijn pensioen- en verzekeringsuitkeringen, ontwikkelingshulp en persoonlijke geldoverdrachten. Qua secundaire inkomens verlaat de laatste jaren meer geld Nederland dan binnenkomt, terwijl het saldo op primaire inkomens fluctueert.

Alle onderdelen van de lopende rekening droegen bij aan de toename van het overschot van 2020 naar 2021. Het uitvoeroverschot, de som van het saldo goederen en diensten, steeg met 11,5 miljard euro, terwijl de omvang van de tekorten op primaire en secundaire inkomens afnamen met respectievelijk 8,1 en 6,0 miljard euro, zie figuur 2.

Verhuizing Shell leidt tot toename directe investeringen in Nederland

De verhuizing van het hoofdkantoor van Shell van Nederland naar het Verenigd Koninkrijk, per 31 december 2021, is op meerdere manieren zichtbaar in de Nederlandse betalingsbalans. Op het moment van verhuizen bedroeg de beurswaarde van de toen nog Royal Dutch Shell geheten entiteit ongeveer 150 miljard euro. In het vierde kwartaal van 2021 zijn daardoor grote balansmutaties op de Financiële Rekening waar te nemen, waar de buitenlandse directe investeringen in Nederland fors toenemen, omdat de nog in Nederland gevestigde bedrijfsonderdelen nu een buitenlandse eigenaar hebben. Het buitenlands effectenbezit in Nederlandse beurgenoteerde ondernemingen (waaronder tot eind 2021 dus ook Shell) daalde juist. Naar verwachting wordt het extern vermogen van Nederland door de verhuizing minder volatiel, omdat de waarde van directe investeringen over het algemeen stabieler is dan de beurswaarde van een onderneming. Aangezien de verhuizing pas op de laatste dag van het kwartaal plaatsvond, is het effect op de lopende rekening pas in 2022 zichtbaar. Tot 2022 werden de ingehouden winsten van buitenlandse dochters van Shell toegerekend aan het Nederlandse hoofdkantoor en daarmee aan de Nederlandse economie. Wanneer de buitenlandse dochters in 2022 winst maken en dit niet volledig via dividend wordt uitgekeerd, zal dit worden toegeschreven aan het moederbedrijf, dat nu in Engeland huisvest. De ingehouden winsten van het voormalige moederbedrijf Royal Dutch Shell worden dus niet meer beschouwd als toebehorend aan de Nederlandse economie, waardoor het overschot op de lopende rekening lager uit zal vallen.

Meer informatie

Tabel 12.1

Ontdek gerelateerde artikelen