© Shutterstock
De aandelenportefeuilles van Nederlandse pensioenfondsen en verzekeraars zijn in de periode 2017-2020 flink ‘groener’ geworden. Dit komt met name doordat de bedrijven waarin wordt geïnvesteerd in de betreffende periode minder CO2 zijn gaan uitstoten, zo blijkt uit een analyse van DNB, aanvullend op nieuwe experimentele indicatoren over klimaatverandering en de financiële sector die vandaag in samenwerking met de ECB zijn gepubliceerd.
DNB voerde een verdiepende analyse uit naar de CO2-voetafdruk die kan worden toegerekend aan de beleggingen van Nederlandse pensioenfondsen en verzekeraars (zie link onderaan artikel). Uit de voorlopige cijfers blijkt dat de absolute CO2-voetafdruk (gefinancierde emissies) van de aandelenportefeuilles van deze institutionele beleggers in de periode 2017-2020 daalde. In totaal kwam de reductie in deze periode uit op 36% voor pensioenfondsen en 40% voor verzekeraars, al zijn daarbij nog geen correcties zijn gemaakt voor prijseffecten.
Deze daling is voor een deel het gevolg van aanpassingen in de beleggingsportefeuilles, bijvoorbeeld doordat er relatief meer wordt belegd in schonere bedrijven in plaats van in organisaties die veel CO2 uitstoten, maar komt voornamelijk doordat de bedrijven waarin wordt geïnvesteerd minder CO2 zijn gaan uitstoten. Bij pensioenfondsen kwam de daling van de absolute voetafdruk voor twee-derde door minder uitstoot aan de kant van bedrijven waarin wordt geïnvesteerd. Voor verzekeraars is het deel van de daling dat is toe te schrijven aan vergroening van de onderliggende aandelen relatief kleiner.
Daarmee volgen de bedrijven waar pensioenfondsen en verzekeraars in investeren de bredere trends: hoewel wereldwijde emissies niet afnamen in de periode 2017-2020 is de dalende CO2 uitstoot wel te zien in de EU, de VS en Japan. Hier beleggen Nederlandse pensioenfondsen en verzekeraars het meest. Een deel van de daling in de CO2-uitstoot bij bedrijven in het laatste jaar van de analyse (2020) kan waarschijnlijk ook worden verklaard door coronaeffecten.
De totale aandelenportefeuille van pensioenfondsen en verzekeraars had in 2020 een omvang van respectievelijk ongeveer EUR 550 miljard en EUR 15 miljard, inclusief de aandelenbeleggingen via beleggingsfondsen.
Voor de Weighted Average Carbon Intensity (zie tekstbox), een relatieve maatstaf, is de reductie voor pensioenfondsen en verzekeraars ongeveer hetzelfde. In hoeverre vergroening van de bedrijven enerzijds, of beleggingsbeleid anderzijds, impact heeft op de cijfers wordt in de verdiepende analyse uiteengezet.
De CO2-voetafdruk van de financiële sector wordt gemeten in absolute (gefinancierde emissies) en relatieve (Weighted Average Carbon Intensity, of WACI) getallen.
Gefinancierde emissies, oftewel de absolute CO2-uitstoot die gefinancierd wordt door de financiele instellingen, wordt berekend op basis van het eigenaarsperspectief. De gerapporteerde jaarlijkse CO2-emissie van een bedrijf wordt toegekend aan een financiële instelling naar rato van het door de financiële instelling gefinancierde deel van de activiteit. Voor aandelen wordt deze ratio (ook wel gewicht) berekend door de blootstelling van financiële instellingen te delen door de ondernemingswaarde van het bedrijf (i.e. het marktkapitalisatiegewicht in deze studie). Deze absolute indicator is het meest indicatief voor de totale uitstoot van de financiële sector. Door grote verschillen in belegd vermogen tussen instellingen is deze maatstaf echter ongeschikt om sectoren of individuele financiële instellingen met elkaar te vergelijken. Hiervoor zijn relatieve maatstaven nodig.
Weighted Average Carbon Intensity (WACI) is de relatieve CO2-emissie per miljoen euro bedrijfsomzet (CO2-intensiteit), gewogen naar het portefeuillegewicht van de investeerder. Deze indicator is relatief op twee manieren: de CO2-intensiteit geeft de uitstoot van een uitgevende instelling relatief tot haar omzet weer en het portefeuillegewicht zegt iets over de waarde van een belegging relatief tot de hele beleggingsportefeuille van de investeerder. Deze indicator maakt het mogelijk om sectoren of individuele financiële instellingen met elkaar te vergelijken, maar zegt minder over het absolute niveau van de uitstoot.
De DNB-analyse is een aanvulling op de nieuwe duurzaamheidsstatistieken die vandaag in samenwerking met de ECB zijn gepubliceerd, in navolging van het door de Governing Council opgestelde actieplan om klimaatverandering meer mee te nemen in haar taakuitvoering.
Klimaatverandering is belangrijk voor de financiële sector, enerzijds omdat het risico’s met zich meebrengt, anderzijds omdat de sector een belangrijke rol kan spelen in de financiering van de energietransitie via haar investeringen in bedrijven. In samenwerking met de centrale banken in het eurogebied heeft de ECB nu voor het eerst geharmoniseerde standaarden voor duurzaamheidsstatistieken ontwikkeld, met drie typen indicatoren: één over de CO2-voetafdruk van de beleggingen van de financiële sector en de transitierisico’s, één over de zogenoemde ‘fysieke risico’s’ (zoals bijvoorbeeld overstromingsschade) die financiële instellingen lopen als gevolg van klimaatverandering, en één over groene en duurzame obligaties, waar DNB al eerder cijfers over naar buiten bracht.
Tabel 4.5: Houderschap en uitgiftes van groene obligaties
Tabel 17.1: CO2-indicatoren voor de Nederlandse financiële sector
Tabel 17.2: Fysieke risico's voor de Nederlandse financiële sector
Vijf vragen over onze nieuwe duurzaamheidscijfers
DNB Analyse - Decomposition carbon indicators
Speech
In zijn openingstoespraak voor de Climate Risk Conference in Slowakije op 7 februari 2023 zei Klaas Knot dat centrale banken weliswaar niet aan het roer staan bij het redden van onze planeet, maar wel degelijk deel uitmaken van het reddingsteam.
Lees meer
Nieuwsbericht toezicht
De Nederlandsche Bank (DNB) toetst of beoogd beleidsbepalers, zoals bestuurders en commissarissen, geschikt zijn om hun functie te vervullen en of hun betrouwbaarheid buiten twijfel staat. Daarbij worden eventuele antecedenten meegewogen.
Lees meer
Nieuwsbericht toezicht
DNB consulteert wijzigingen in de Regeling verslagstaten pensioenfondsen 2015. In de gewijzigde concept toezichthoudersregeling staan aanpassingen in de rapportagevereisten voor pensioenfondsen.
Lees meer
