Fikse buien, ook in het betalingsverkeer

Aan mijn keukentafel aanschouw ik hoe april doet wat ie wil: hagel, zon, regen, storm: alles komt langs op deze zondagmiddag. De vergelijking met het werk is snel getrokken. Van de zon houdt iedereen, maar de vraag is natuurlijk hoe blijf je droog als er een bui overtrekt? Trek ik een stevig regenjack aan, of steek ik alleen een paraplu op? Hoe schat ik de bui in? Welke risico’s loop ik? 

Het is al weer even geleden sinds mijn laatste blog, dus hoog tijd voor een nieuwe. Met alle regen van de afgelopen maanden, zit het onderwerp al langer in mijn hoofd: ons oversight. Oversight? Is dat niet een ander woord voor toezicht? Nou, niet helemaal.  

Wat is dan het verschil? Het toezicht op financiële dienstverlening is als volgt verdeeld: het gedragstoezicht ligt bij de AFM (zij controleren op de instellingen op hun gedrag en hun aangeboden dienstverlening), en het zogenaamde prudentiële toezicht ligt bij DNB. Daarbij gaat het erom of een bank, verzekeraar of pensioenfonds aan de financiële verplichtingen kan voldoen. En met het integriteitstoezicht van DNB binden we de strijd aan met de financiële criminaliteit. 

Regenjas en paraplu 

Maar we houden bij DNB ook toezicht op marktinfrastructuur-partijen. We noemen dat toezicht ‘oversight’, en die taak van DNB is wat minder bekend. Marktinfrastructuur-partijen is een verzamelnaam voor allerlei bedrijven en instituties die een rol hebben in de betaalketen en er samen voor zorgen dat uw jouw betaling netjes en snel geregeld wordt. Denk aan banken, SWIFT, maar ook een partij als MasterCard.  

Oversight doen we om systeemrisico’s te vermijden en grote storingen te voorkomen. Dat doen we op alle partijen die een materieel aandeel hebben in het totale betalings- of effectenverkeer, gemeten in aantallen transacties of in absolute waarde. Vaak staan die al onder regulier toezicht bij ons of een andere centrale bank. Hierbij hebben we dan aanvullende eisen waar ze aan moeten voldoen, en krijgen ze te maken met extra controles en vereisten. Simpeler gezegd: als zo’n partij een grote storing heeft, dan merken we dat in Nederland. Soms is het zelfs op het nieuws. 

Als dat aan de orde is, dan komen de collega’s van oversight om de hoek kijken. Zij voeren gesprekken met de instelling om te kijken hoe men heeft gehandeld, ten tijde, voorafgaand, maar uiteraard ook na afloop van de storing. Hadden ze de regenjas wel aan? Was de paraplu stevig genoeg? Hadden ze een uitwijk? Over het algemeen voeren ze die gesprekken preventief, want voorkomen is altijd beter dan genezen. 

Dit klinkt misschien allemaal nog wat abstract. Daarom een paar praktische voorbeelden. Wat kwam er in de afgelopen maanden op dit punt langs bij DNB? 

Thuiswinkelen 

Bijvoorbeeld de aankondiging van Currence afgelopen november, dat iDEAL wordt overgenomen door het European Payments Initiative (EPI). Aangezien iDEAL de thuiswinkelmarkt domineert in Nederland, willen we vanuit DNB zeker stellen dat betalen via de thuiswinkel voldoende zekergesteld is. We moeten er met zijn allen op kunnen vertrouwen dat het goed blijft werken en dus kijken we mee bij zo’n overname. Dat is niet alleen iets van EPI, Currence en hun aandeelhouders. iDEAL raakt ons namelijk allemaal. 

Een flinke stormbui 

Minder in het oog springend, maar net zo belangrijk was de beoogde migratie naar de nieuwste versie van ISO XML 20022, het berichtenformat waarmee de (snelle) betalingen en incasso's in onze bank app, verwerkt worden. Deze migratie zou afgelopen november plaatsvinden waarbij alle banken in Europa ineens de knop om moesten zetten. In aanloop daarnaar toe bleek dat de Nederlandse marktpartijen niet gerust waren op een storingsvrije overgang, met veel impact voor met name incasserende bedrijven. Zie het als een flinke stormbui die wel eens wat langer boven ons kikkerlandje zou kunnen blijven hangen.  

Ook andere landen bleken zorgen te hebben, en dus werd besloten – na veel overleg op nationale en Europese tafels - deze migratie uit te stellen. Geen gemakkelijk besluit als iedereen in de startblokken staat, maar zo werd wel een flinke storm voorkomen. Half maart is deze Europese migratie door duizenden banken alsnog succesvol uitgevoerd. Geen wolkje aan de lucht deze keer: we hebben helemaal niets gemerkt van deze migratie. En dus, complimenten aan de betrokken partijen. 

En het ene dossier is nog niet klaar of de volgende dienen zich al aan, want betalings-en effectenverkeer is altijd in beweging. Of het nu gaat om de deal tussen ABN AMRO en Buckaroo, of om de nieuwe Europese Instant Payments wetgeving die elke betaaldienstverlener in Europa verplicht tot het aanbieden van de snelle betalingen die we in Nederland al enkele jaren kennen, maar die nog niet door iedere bank worden aangeboden. 

Het doel van de collega’s bij Oversight is om samen met de marktpartijen ervoor te zorgen dat de betaal- en effectensector weerbaar is voor elke ontwikkeling, of het nu een migratie of overname is, een wetgevingsverplichting of een storing. 

Alsof het zo heeft moeten zijn: de zon breekt door op deze zondagmiddag, dus ik sluit mijn blog af en ga nog gauw even wandelen met de hond.