Risico’s voor het financiële stelsel

Het financiële stelsel heeft een belangrijke functie in de economie. Het zorgt ervoor dat u kunt sparen, lenen en investeren. Maar ook dat u veilig en snel kunt betalen, en dat u financiële risico’s kunt afdekken die u niet zelf wil of kan dragen. Dingen waar u meestal niet bij stilstaat, maar die wel essentieel zijn voor de economie. Het is belangrijk dat het financiële stelsel tegen een stootje kan en ook in minder goede tijden blijft functioneren.

DNB houdt de stabiliteit van het financiële stelsel goed in de gaten en publiceert elk half jaar het Overzicht Financiële Stabiliteit (OFS). In dit rapport brengen wij de risico’s voor het financiële stelsel in kaart. Het laatste OFS is gepubliceerd op 25 mei 2022. In onderstaande video leggen collega's Dorien de Leeuw en Ralph Verhoeks uit waarom de rente recent aanzienlijk is gestegen:

In ons laatste Overzicht Financiële Stabiliteit schrijven wij dat de economische vooruitzichten door de oorlog in Oekraïne en de hoge inflatie zijn verslechterd en de risico’s voor de financiële stabiliteit zijn toegenomen. Zo zijn de prijzen op energie- en grondstofmarkten sinds de Russische invasie naar recordhoogtes gestegen en verstoringen in de wereldhandel en toeleveringsketens toegenomen. Hierdoor zijn de productiekosten voor bedrijven gestegen en is de koopkracht van huishoudens afgenomen. Na een lange periode die werd gekenmerkt door zeer lage rentes en een zoektocht naar rendement, zijn rentetarieven op financiële markten in reactie op de hoge inflatie opgelopen. Op termijn kunnen de hogere financieringslasten de schuldhoudbaarheid van overheden, bedrijven en huishoudens onder druk zetten en in toenemende verliezen in de leningenportefeuilles van financiële instellingen resulteren. Desondanks is het financiële systeem tot nu toe opnieuw weerbaar gebleken. Hoewel de volatiliteit en onzekerheid zijn toegenomen, en vooral crypto-activa grote verliezen noteerden, hebben financiële markten veerkracht getoond. Wel staan financiële instellingen voor meer operationele uitdagingen als gevolg van toegenomen cyberrisico’s en de implementatie van sancties tegen Rusland.

Om de stabiliteit van het stelsel te beoordelen, heeft DNB verschillende aandachtsgebieden. Daarvoor gebruiken we een groot aantal graadmeters (indicatoren). Denk aan een groeiend aantal leningen (kredietgroei), snel toenemende vastgoedprijzen en de hoeveelheid geld die banken in kas hebben (liquiditeit). Zo is een sterke kredietgroei die samengaat met sterk stijgende vastgoedprijzen vaak een aanwijzing voor (toekomstige) instabiliteit.

Wij nemen deel aan het Financieel Stabiliteitscomité dat ten minste twee keer per jaar bijeenkomt onder voorzitterschap van DNB. Op internationaal niveau zijn we actief binnen het Internationaal Monetair Fonds (IMF), de Europese Centrale Bank (ECB), de European Systemic Risk Board (ESRB) en aan de Financial Stability Board (FSB), waarvan DNB-president Klaas Knot voorzitter is. Ook onze deelname aan overleg in Den Haag en Brussel is belangrijk.