De Nederlandsche Bank (DNB) is verantwoordelijk voor het op een gecontroleerde manier afwikkelen van een bank die omvalt of dreigt om te vallen. Dit noemen we ‘resolutie’. We voeren deze taak uit als onderdeel van het Europese Single Resolution Mechanism (SRM).
Het uitgangspunt van DNB is dat alle banken failliet kunnen gaan, net zoals normale bedrijven. Tenzij de gevolgen voor de economie, financiële stabiliteit of overheidsfinanciën te groot zijn. Als één van deze gevolgen dreigt, komt DNB als resolutie-autoriteit in actie en nemen wij een bank in resolutie. De omvallende bank maakt dan een doorstart, zelfstandig of als onderdeel van een andere bank.
Hiermee zorgt DNB er onder andere voor dat klanten toegang houden tot betaaldiensten en spaargeld. Ook moet resolutie voorkomen dat de falende bank andere financiële instellingen mee omver trekt. Verder hoeft de overheid een bank niet te redden met belastinggeld, maar nemen aandeelhouders en investeerders de schade op zich. Als de gevolgen van een faillissement niet groot genoeg zijn om resolutie toe te passen, gaat de bank failliet. Klanten krijgen het geld op hun betaal- en spaarrekening tot EUR 100.000 terugbetaald uit de Nederlandse Depositogarantie. Dit gebeurt binnen zeven werkdagen.
Resolutie is een uiterste oplossing. Elke bank valt onder regulier toezicht van DNB. Als een bank toch in de problemen raakt en niet zelfstandig kan herstellen, dan kan DNB als toezichthouder aanvullende maatregelen opleggen. Als een bank uiteindelijk toch omvalt of dreigt om te vallen, zorgt DNB als resolutie-autoriteit ervoor dat de bank zorgvuldig wordt afgewikkeld. De bank gaat dan in faillissement of resolutie.
DNB neemt een bank alleen in resolutie als een faillissement te grote nadelige gevolgen heeft. Bijvoorbeeld omdat de bank kritieke functies heeft, zoals veel betaalrekeningen en spaargeld. Om te bepalen of dit zo is, kijken we onder andere naar de volgende zaken:
De meeste banken komen in de praktijk niet in aanmerking voor resolutie. Dat betekent dat we faillissement aanvragen. Klanten krijgen hun betaal – en spaargeld tot EUR 100.000 terugbetaald vanuit de Nederlandse Depositogarantie.
DNB bepaalt van tevoren hoe wordt ingegrepen bij een bank die in de problemen is gekomen. Dat gebeurt met een resolutiestrategie en een resolutieplan. Hierin staat onder andere of we een bank failliet laten gaan of in resolutie nemen als zij faalt. We hebben meerdere resolutie-instrumenten tot onze beschikking, zoals een bail-in van aandeelhouders en crediteuren of de verkoop van onderdelen van de bank. Met deze instrumenten zorgen we ervoor dat de bank geheel of gedeeltelijk kan blijven bestaan.
DNB kan voor de uitvoering van resolutie van banken gebruikmaken van het Europese Single Resolution Fund (SRF). Dit fonds wordt gevuld door de bankensector. Voor gebruik van het SRF is instemming nodig van de Single Resolution Board (SRB). Daarnaast kan DNB onder bepaalde voorwaarden ook een bijdrage uit het Depositogarantiefonds (DGF) vragen voor de toepassing van een resolutie-instrument. Het DGF is verantwoordelijk voor de financiering van de Nederlandse depositogarantie.
Resolutie is ontstaan als antwoord op de financiële crisis die begon in 2008. Toen waren overheden in verschillende (Europese) landen gedwongen banken te redden. Ook bleek dat financiële instellingen nauw met elkaar verweven waren en dat er in Europa geen sprake was van eenduidig toezicht. Veel banken zijn actief in meerdere Europese landen en de Europese Unie wil deze grensoverschrijdende activiteiten faciliteren. Daarom is het van belang dat de regelgeving op dit gebied zo veel mogelijk geharmoniseerd is. Na de financiële crisis kwam er daarom niet alleen centraal toezicht door de Europese Centrale Bank (ECB), maar ook Europese regelgeving voor omvallende banken: de Banking Recovery and Resolution Directive (BRRD en BRRD II) en de Single Resolution Mechanism Regulation (SRMR). Hiermee is een centrale Europese aanpak van omvallende banken geïntroduceerd. Het Europese Single Resolution Mechanism (SRM) bestaat uit een netwerk van nationale resolutieautoriteiten (NRA’s) en een centraal besluitvormend orgaan: de Single Resolution Board (SRB) in Brussel. In Nederland is DNB de Nationale Resolutieautoriteit (NRA).
De centrale SRB heeft een leidende rol bij banken die onder direct toezicht van de ECB staan en banken die in meerdere landen actief zijn. De SRB stelt voor deze instellingen het resolutieplan vast en bepaalt of een noodlijdende bank in resolutie gaat. De uitvoering van de resolutie gebeurt door DNB. Bij banken waarop DNB toezicht houdt en die alleen in Nederland actief zijn, liggen de bevoegdheden bij DNB.
De SRB stelt jaarlijks een werkprogramma op met daarin de doelen voor het komend jaar. Ook publiceert de SRB een jaarlijks verslag, waarin wordt teruggeblikt op het werk en de progressie van het afgelopen jaar.
DNB bepaalt van tevoren hoe wordt ingegrepen bij een bank die in de problemen is gekomen. Dat gebeurt met een resolutiestrategie en een resolutieplan. Hierin staat onder andere of we een bank failliet laten gaan of in resolutie nemen als zij faalt. We hebben meerdere resolutie-instrumenten tot onze beschikking, zoals een bail-in van aandeelhouders en crediteuren of de verkoop van onderdelen van de bank. Met deze instrumenten zorgen we ervoor dat de bank geheel of gedeeltelijk kan blijven bestaan.
Binnen DNB staat de resolutietaak onafhankelijk van het toezicht, omdat DNB met resolutie een ander doel nastreeft dan met toezicht. Er is een aparte divisie Resolutie met een eigen begroting. Binnen de directie van DNB is één directielid, Nicole Stolk, verantwoordelijk voor resolutie. Zij heeft geen directe verantwoordelijkheid voor het toezicht op banken. Lees meer over onze taken.
De European Bankingautoriteit (EBA) is een onafhankelijk EU-agentschap dat verantwoordelijk is voor het toezicht op de banken in de Europese Unie. Het mandaat van de EBA reikt dus verder dan de Bankenunie (De Bankenunie omvat de Europese landen die de Euro als betaalmiddel hebben). De EBA werkt ook aan geharmoniseerde regelgeving en beleid door bij te dragen aan het Single Rule Book. Dit is een gemeenschappelijk rulebook voor de bankensector met dezelfde inhoudelijke regels voor toezicht, afwikkeling en DGS in alle EU lidstaten.
Ook buiten de Europese Unie zijn landen en internationale overlegorganen bezig met Resolutie, regelgeving en/of toezicht op de financiële sector. De Financial Stability Board (FSB) is een internationaal overlegorgaan voor het mondiale financiële systeem bestaande uit de G20 (de 19 grootste nationale economieën plus de Europese Unie). De FSB stelde de eerste internationale standaard op voor resolutieregimes: De Key Attributes of Effective Resolution Regimes for Financial Institutions (Key Attributes).
Het inkomen uit buitenlandse directe investeringen in Nederland dat doorstroomt naar landen met een laag belastingtarief ligt sinds 2020 structureel lager dan voorheen, blijkt uit nieuwe cijfers van DNB. De inkomensstromen met andere landen bleven in dezelfde periode stabieler.
Lees meer Doorstroom naar belastingparadijzen structureel gedaald
Nederlandse hypotheekfondsen ontvingen over de eerste drie kwartalen van 2024 € 2 miljard aan nieuwe inleg van institutionele beleggers, zoals pensioenfondsen en verzekeraars, blijkt uit cijfers van DNB.
Lees meer Interesse beleggers in Nederlandse hypotheekfondsen neemt verder af
De toegenomen internationale spanningen kunnen een impact hebben op financiële instellingen. Dat zegt De Nederlandsche Bank vandaag bij de presentatie van haar toezichtvisie voor 2025-2028 en een studie naar de effecten van geopolitieke risico’s op financiële instellingen.
Lees meer Groeiende geopolitieke risico’s hebben impact op de financiële sector
Vandaag publiceert De Nederlandsche Bank ‘Weerbaar in een gure wereld’, een onderzoek naar de mogelijke impact van geopolitieke risico’s op financiële instellingen. DNB-econoom Maurice Doll schreef mee aan de studie en vertelt over de belangrijkste bevindingen.
Lees meer ‘Europese samenwerking cruciaal om geopolitieke risico’s het hoofd te bieden’
