In 2021 werd er door Nederlandse huishoudens nog steeds flink gespaard. Het totale tegoed op betaal- en spaarrekeningen van Nederlandse huishoudens is in 2021 met €38,2 miljard toegenomen tot een totaal van €528,6 miljard. Toch is deze toename kleiner dan in 2020, het jaar dat de COVID-19-pandemie aanving. Toen schreven huishoudens bijna €42,6 miljard op hun bankrekeningen bij.
Niet alleen de aanhoudend lage rente en stijgende aandelenkoersen remden de groeiende inleg van geld op de bankrekeningen, vanaf de versoepeling van de contactbeperkende maatregelen in de loop van 2021 steeg tevens de consumptie. Later in het jaar nam ook het reëel beschikbaar inkomen af door stijgende prijzen.
Eind 2021 hadden Nederlandse huishoudens in totaal €528,6 miljard op hun bankrekeningen bij Nederlandse banken staan (Figuur 1). Met name op betaalrekeningen werd in 2021 netto veel ingelegd. Eind 2021 stond er €24,3 miljard (22%) meer op de betaalrekeningen van Nederlandse huishoudens dan aan het begin van 2021. Op spaarrekeningen werd in 2021 €13,4 miljard netto ingelegd, terwijl dat in 2020 nog €22 miljard was. De netto inleg over heel 2021 is daarmee vergelijkbaar met 2019, toen er €11,1 miljard werd ingelegd.
Vanwege de aanhoudend lage rente die momenteel wordt ontvangen op spaargeld (en in sommige gevallen moet worden betaald) loont het minder om geld van de betaalrekening over te hevelen naar de spaarrekening. Met een gemiddeld rentepercentage van slechts 0,01% was het totaal aan bijgeschreven rente in 2021 namelijk maar €585 miljoen. Dat was in het afgelopen decennium niet eerder zo laag. Daarnaast zullen ook de aantrekkelijkheid van alternatieven, zoals woninginvesteringen en beleggingen in effecten, tot een rem op de inleg van spaargeld op bankrekeningen hebben geleid (DNBulletin, 26 augustus 2021).
Over heel 2021 werd er minder gespaard dan in 2020. Gemiddeld werd er in 2021 maandelijks €1,1 miljard netto ingelegd. In 2020 bedroeg de gemiddelde maandelijkse inleg €1,8 miljard, in 2019 €923 miljoen. Er zijn echter sterke periodieke verschillen (Figuur 2).
In januari en februari werd met €15,7 miljard nog flink gespaard door Nederlandse huishoudens. Dat is zelfs fors meer dan in dezelfde periode in 2020 toen €4,3 miljard werd ingelegd. Mede dankzij de omvangrijke overheidssteun bleef het beschikbare inkomen van de meeste huishoudens op peil. Tegelijkertijd zorgde de lockdown in het begin van 2021 voor economische onzekerheid en een forse daling van de consumptie. Veel van de extra besparingen zullen gedwongen zijn geweest doordat contactbeperkende maatregelen consumptie moeilijker maakten.
Vanaf maart 2021 zien we echter dat de netto inleg bijna iedere maand kleiner is dan in 2020. Enkel in juni en juli is de inleg hoger dan in 2020, net als in december toen in Nederland een nieuwe lockdown werd ingesteld. Het grootste verschil zien we tussen maart en juli. De tegoeden van huishoudens op hun bankrekeningen namen toen toe met €13,9 miljard terwijl deze in 2020 nog met €30,3 miljard toenamen. De particuliere consumptie herstelde krachtig vanwege een geleidelijke versoepeling van de contactbeperkende maatregelen. Daarnaast verbeterde het consumentenvertrouwen. Het sparen werd ook getemperd door de afnemende groei van het reëel beschikbaar inkomen vanwege hogere prijzen door onder meer problemen in de aanvoerketens en stijgende energieprijzen. Hierdoor komt volgens de meest recente ramingen de spaarquote, de verhouding tussen de besparingen en het beschikbare inkomen, voor heel 2021 uit op 10,9%. Dit is flink lager dan in het eerste kwartaal van 2021, toen die 17% bedroeg (Economische Ontwikkelingen en Vooruitzichten, december 2021).
DNBulletin sparen, 26 augustus 2021:
Huishoudens verwachten overgrote deel coronabesparingen niet consumptief te besteden (dnb.nl)
Economische Ontwikkelingen en Vooruitzichten, december 2021:
EOV december 2021 (dnb.nl)
Spaargeld van Nederlandse huishoudens (tabel):
Statistieken (dnb.nl)
Spaargeld huishoudens (dashboard):
https://statistiek.dnb.nl/dashboards/spaargeld/index.aspx
Kernindicatoren monetaire statistieken (tabel):
Data zoeken - DNB
In een interview van Wouter van Bergen en Martin Visser van De Telegraaf sprak Klaas Knot over het ondernemingsklimaat in Nederland, arbeidsmigratie en de problemen op de woningmarkt: ‘Er moet gewoon gebouwd worden. Dat is de enige oplossing.’
Lees meer Interview Klaas Knot in De Telegraaf
‘De inflatie is weer bijna onder controle, zonder dat we noemenswaardige schade aan de economie hebben toegebracht in de vorm van een echte recessie. Volledige werkgelegenheid is behouden.’ Dat zei Klaas Knot in een interview met Marijn Jongsma en Joost van Kuppeveld van Het Financieele Dagblad.
Lees meer Interview Klaas Knot in Het Financieele Dagblad
Op 16 januari 2024 schoof Klaas Knot, samen met Pieter Hasekamp van het Centraal Planbureau en Bas van den Dungen van het ministerie van Financiën, aan bij de formatiegesprekken om te spreken over de stand van de economie.
Lees meer Slideshow Klaas Knot bij de formatiegesprekken
Door verschillende risico's voor de financiële stabiliteit te belichten, illustreerde Olaf Sleijpen hoe op diverse niveaus sprake is van interactie tussen maatregelen van centrale banken om de prijsstabiliteit te waarborgen en de verschillende stakeholders.
Lees meer “Central bank independence against the background of higher interest rates and financial stability: ceteris paribus or mutatis mutandis?”
