Banken: “Vraag naar bedrijfskrediet eind 2021 toegenomen”

De BLS is een kwartaalenquête waarin zeven in Nederland gevestigde banken terugblikken op kredietontwikkelingen in het afgelopen kwartaal en vooruitkijken naar het komende kwartaal. De deelnemende banken, bestaande uit de grootbanken en enkele gespecialiseerde banken, zijn samen goed voor ruim 80% van de financiële activa van de binnenlandse bancaire sector. De antwoorden van banken weerspiegelen alleen de richting en niet de exacte mate van deze ontwikkelingen en verwachtingen. De ontwikkelingen worden aangeduid door middel van een netto percentage dat het verschil weergeeft tussen het percentage banken dat een positief antwoord en het percentage banken dat een negatief antwoord aangeeft. De peildatum van de meest recente BLS enquête is 1 januari 2022.

Vraag bedrijfskrediet gestegen door toename bedrijvigheid

Vanaf het derde kwartaal van 2021 rapporteerde een toenemend aantal banken een stijging van de bedrijfskredietvraag. Deze groei werd toegeschreven aan toegenomen investeringen in voorraden en werkkapitaal. Ook werd de vraag naar bedrijfskrediet opgevoerd door investeringen in vaste activa, zoals de aanschaf van machines voor productiedoeleinden met een levensduur van langer dan een jaar. Eerder in 2020 en 2021 bracht de afname van vaste investeringen de vraag naar bedrijfskrediet juist omlaag. Dergelijke aankopen (of het gebrek daaraan) zijn een belangrijke indicator van verwachtingen over toekomstige productie. Signalen dat zulke investeringen toenamen tijdens de tweede helft van 2021 duiden op economisch herstel. De banken verwachten dat de vraag naar bedrijfskrediet stabiel zal blijven in het eerste kwartaal van 2022.

Acceptatiecriteria bedrijfskredietverlening gestabiliseerd

De acceptatiecriteria voor de kredietverlening aan ondernemingen zijn gestabiliseerd in de tweede helft van 2021. Dit volgde na een periode waarin de banken sinds het begin van de pandemie hun criteria vier kwartalen achtereen per saldo verscherpt hebben. Deze stabilisatie komt vooral doordat de banken de invloed van risico’s rondom zowel de algemene economische vooruitzichten als bedrijfsspecifieke kredietwaardigheid zagen afnemen in 2021, een ander signaal van economische opleving. Vooruitkijkend naar het eerste kwartaal van 2022 verwacht geen van de banken haar acceptatiecriteria bij te stellen.

Vraag bancaire hypotheken koelt af

In de tweede helft van 2021 rapporteerden de banken per saldo een daling van de vraag naar hypotheekleningen. Uit de BLS blijkt dat deze afkoeling van de vraag met name veroorzaakt werd door de afnemende invloed van de blijvend lage rentestand en positieve woningmarktvooruitzichten. Tot en met het tweede kwartaal van 2021 werd de stijging van de vraag naar hypothecair krediet voortgezet tijdens de pandemie. De banken verwachtten echter dat de vraag per saldo zou dalen gedurende de periode van het tweede kwartaal tot en met het vierde kwartaal van 2020. Deze negatieve verwachtingen die niet overeenkwamen met de daadwerkelijke terugblikken houden waarschijnlijk verband met onzekerheid rond het begin van de coronapandemie. Over het eerste kwartaal van 2022 verwacht één van de banken een afname van de vraag naar hypotheken ten opzichte van het vierde kwartaal van 2021.

Meer informatie

De Bank Lending Survey dataset wordt gepubliceerd in tabel 5.5.