Nederlandse huishoudens verloren in het tweede kwartaal van 2022 opnieuw veel vermogen op de aandelenmarkt als gevolg van dalende beurskoersen. In totaal daalde de omvang van de beleggingen met EUR 6,7 miljard, blijkt uit cijfers van DNB. In het eerste kwartaal van dit jaar werd al een verlies van EUR 2,9 miljard genoteerd. De verliezen op de aandelenmarkt in de eerste helft van 2022 worden vooral gedreven door de Russische invasie, inflatie en oplopende rentes.
© iStock
De afname met EUR 6,7 miljard (-11,0 procent) is in absolute getallen de op een na grootste waardedaling sinds DNB over de cijfers beschikt (vanaf 2009). Alleen in het eerste kwartaal van 2020, aan het begin van de coronapandemie, werd een groter kwartaalverlies geregistreerd. De waarde van het aandelenbezit van Nederlandse huishoudens daalde toen met EUR 9,0 miljard (-19,9 procent).
De totale omvang van het aandelenbezit van Nederlandse huishoudens was aan het einde van het tweede kwartaal met EUR 54,1 miljard terug rond het niveau van begin 2021. Na de historisch grote verliezen aan het begin van de pandemie beleefde de aandelenmarkt een trendmatige opleving gedurende de rest van 2020 en in 2021. Zodoende nam ook de waarde van de beleggingen van Nederlandse huishoudens sterk toe, tot een recordomvang van EUR 64,1 miljard in oktober 2021.
Bij De Nederlandsche Bank stellen we onafhankelijk statistieken op over de Nederlandse financiële sector en economie. Dit artikel is gebaseerd op die cijfers. Meer informatie over onze statistieken en alle dashboards vind je op de Statistiek homepage.
De grote verliezen op aandelen zijn het gevolg van de sterk gedaalde beurskoersen, gedreven door onder meer de Russische invasie, de inflatie en de stijgende rentes. Zo sloot de AEX-index aan het einde van het tweede kwartaal van 2022 op 659 punten, een daling van 9 procent ten opzichte van drie maanden eerder. Op 17 november 2021 bereikte de index nog een recordstand van 827 punten.
De waarde van de aandelenportefeuille beweegt sterk mee met de beurskoersen, en in mindere mate met aan- en verkopen en wisselkoersbewegingen. Met name in juni 2022 waren de verliezen op de beurs groot: toen daalde de AEX-index met 6,9 procent en nam de waarde van de beleggingen van Nederlandse huishoudens af met EUR 4,5 miljard.
Terwijl de beurskoersen in het tweede kwartaal daalden, kochten Nederlandse huishoudens voor netto EUR 874 miljoen aan aandelen bij. In het vorige kwartaal, toen de waarde van aandelen met EUR 2,9 miljard afnam, verkochten Nederlandse huishoudens nog voor EUR 33 miljoen aan aandelen (cijfers gereviseerd).
Huishoudens leden in het tweede kwartaal van 2022 op bijna alle aandelen verlies. De grootste waardedaling vond plaats bij techaandelen Zo namen de posities op ASML en ASMI met respectievelijk EUR 590 miljoen (-21 procent) en EUR 400 miljoen (-35 procent) af, tot EUR 3 miljard en EUR 732 miljoen. Daarnaast daalde de omvang van beleggingen in bedrijven als Amazon, Apple, Tesla en BE Semiconductors fors.
Ook de posities in Rabobank Ledencertificaten, die volgens statistische richtlijnen tot het aandelenkapitaal worden gerekend, krompen relatief sterk met EUR 394 miljoen (-12 procent) tot EUR 2,2 miljard. Dit ondanks de netto aankopen van EUR 213 miljoen in het tweede kwartaal van 2022.
De omvang van beleggingen in Shell, het bedrijf waarin het meest wordt belegd door Nederlandse huishoudens, nam met 4,7 procent af in waarde (EUR 245 miljoen) tot EUR 5,0 miljard door netto verkopen van EUR 260 miljoen.
In het tweede kwartaal van 2022 bedroeg het door Nederlandse huishoudens belegde vermogen in AEX-fondsen EUR 19,3 miljard, tegenover EUR 34,8 miljard in niet-AEX-fondsen. De fondsen die zijn opgenomen in de AEX-index vormen zodoende een belangrijk onderdeel van de aandelenportefeuilles van Nederlandse huishoudens (35,7 procent).
Uit nieuwe gegevens van DNB blijkt dat tussen 2018 en 2022 het percentage van de aandelen afkomstig van de AEX gemeten naar waarde tussen de 35 procent en 40 procent schommelt.
In het eerste kwartaal van 2020, ten tijde van de uitbraak van de coronapandemie, nam het percentage van AEX-fondsen toe van 38,2 procent naar 39,9 procent. Dit kwam doordat de beurskoersen van AEX-fondsen relatief minder sterk daalden dan van andere aandelen. In maart 2020 verloor de AEX 10,4 procent, terwijl de Midkap-index en de MSCI-World-index, de twee andere indexen waar Nederlandse huishoudens een groot deel van hun vermogen hebben belegd, met respectievelijk 21,0 procent en 13,1 procent daalden. In de rest van 2020 presteerde de AEX juist minder goed dan deze twee indices.
Vanaf het derde kwartaal van 2020 is het percentage van AEX-fondsen in de aandelenportefeuilles van Nederlandse huishoudens stabiel en vertegenwoordigen deze 25 fondsen samen tussen de 35 en 36 procent van de totale waarde van directe aandelenbeleggingen. In totaal beleggen huishoudens in 39 duizend verschillende beursgenoteerde aandelen.
Volgens cijfers van het CBS telt Nederland 8,1 miljoen particuliere huishouden, waarvan volgens de AFM 1,9 miljoen huishoudens beleggen. De totale beleggingen in effecten (beursgenoteerde aandelen, beleggingsfondsen en obligaties gezamenlijk) bedroegen EUR 159,0 miljard in het tweede kwartaal van 2022. Daartegenover omvatte het totale spaargeld van Nederlandse huishoudens EUR 421,4 miljard.
Buiten de eigen beleggingen in aandelen bezaten Nederlandse huishoudens EUR 99,8 miljard aan participaties van beleggingsfondsen. Bij de beleggingen in participaties trad een vergelijkbare waardedaling op (-9,1%) als bij de aandelenportefeuille (-11,0%) in het tweede kwartaal van 2022.
Nederlandse huishoudens hebben daarnaast nog een omvangrijk vermogen via pensioenfondsen, verzekeraars en de huizenmarkt die buiten beschouwing van deze analyse zijn gelaten.
Link naar dataset Data zoeken - DNB: Beleggingen van Nederlandse huishoudens in effecten
Het inkomen uit buitenlandse directe investeringen in Nederland dat doorstroomt naar landen met een laag belastingtarief ligt sinds 2020 structureel lager dan voorheen, blijkt uit nieuwe cijfers van DNB. De inkomensstromen met andere landen bleven in dezelfde periode stabieler.
Lees meer Doorstroom naar belastingparadijzen structureel gedaald
Op 7 november was Klaas Knot te gast bij Room for Discussion, het interviewprogramma van studenten van de Universiteit van Amsterdam. Over de uitdagingen op het gebied van monetair beleid, economische groei, financiële stabiliteit en inflatiebestrijding.
Lees meer Klaas Knot te gast bij Room for Discussion (studenten UvA)
De beleggingen van huishoudens stegen in het derde kwartaal van 2024 naar een recordhoogte van € 190,4 miljard, blijkt uit nieuwe cijfers van DNB. Dit is zo'n 2% meer dan vorig kwartaal. Toen was er ook al sprake van een record.
Lees meer Beleggingen huishoudens naar nieuwe recordhoogte in derde kwartaal 2024
‘Gezien de toenemende cyberrisico's moeten we blijven werken aan het verkleinen van de kans op cyberaanvallen en tegelijkertijd onze weerbaarheid tegen de mogelijke gevolgen ervan vergroten.’, aldus Olaf Sleijpen op het IIF International Accounting and Reporting Forum.
Lees meer Risico's voor de financiële stabiliteit in het najaar van 2024
