DNB handhaaft de contracyclische kapitaalbuffer op 2%

De contracyclische kapitaalbuffer (CCyB) is bedoeld om de weerbaarheid van banken te vergroten op het moment dat cyclische risico’s zich opbouwen, en om de buffer los te laten zodra risico’s materialiseren. Hiermee kan de impact van een crisis op de reële economie worden beperkt. Conform het raamwerk ambieert DNB een CCyB van 2% in een standaard risico-omgeving. Dit verwijst naar een omgeving waarin de cyclische systeemrisico’s noch bijzonder hoog noch bijzonder laag zijn. DNB bepaalt het cyclische risico mede op basis van indicatoren die een goede voorspelkracht hebben voor de financieel-economische cyclus in Nederland (zie dashboard in figuur 1). Dit besluit is echter niet mechanisch en komt tot stand op basis van oordeelsvorming, waarbij de ontwikkelingen in het dashboard worden aangevuld met additionele inzichten of analyse waar relevant.  

Risicobeeld 

Uit onze analyses volgt dat cyclische systeemrisico’s in Nederland momenteel niet bijzonder hoog of bijzonder laag zijn. De meerderheid van de indicatoren (zie figuur 1 onderaan dit bericht) in het dashboard bevinden zich op dit moment rond hun historisch gebruikelijke niveau (tussen het 25e en 75e percentiel), wat consistent is met een standaard risico-omgeving. Hoewel de indicatoren gerelateerd aan de kredietontwikkelingen relatief laag blijven vanuit historisch perspectief, bevinden een aantal andere indicatoren omtrent bijvoorbeeld activaprijzen zich juist op relatief hoge niveaus. Verder blijft de Nederlandse bankensector robuust en zien we momenteel geen signalen dat cyclische systeemrisico’s materialiseren.

DNB oordeelt daarom dat sprake blijft van een standaard risico-omgeving, wat consistent is met de huidige hoogte van de CCyB van 2%. Deze hoogte ligt boven het niveau zoals afgeleid uit de Bazelse buffer guide op basis van enkel de huidige credit-to-GDP gap, die op 0% blijft. Zoals toegelicht in het raamwerk neemt DNB haar besluit echter op basis van een bredere analyse dan alleen de credit-to-GDP-gap. Op basis van de beschikbare informatie voorziet DNB op korte termijn geen significante wijzigingen in het risicobeeld die een verandering van de CCyB zouden rechtvaardigen. DNB zal in lijn met wet- en regelgeving in maart 2026 opnieuw het cyclische risicobeeld en de hoogte van de CCyB evalueren.   

Nadere duiding bij individuele indicatoren

De macro-economische situatie blijft consistent met een standaard risicobeeld. De economische groei in Nederland is positief en de werkloosheid laag, en de economie heeft zich tot dusverre weerbaar getoond in een omgeving van verhoogde onzekerheid en (geo)politieke spanningen (zie ook het verslag van het FSC). Verder blijft de kredietgroei in Nederland vanuit historisch perspectief nog steeds gematigd, zoals zichtbaar in de negatieve Bazelse credit-to-GDP-gap en kredietgroei bij huishoudens. Hoewel de nominale bancaire kredietverlening de laatste maanden gestaag is blijven toenemen, werkt dit slechts gradueel door in de kredietindicatoren in het dashboard.

De ontwikkelingen in activaprijzen blijven consistent met het beeld van aanhoudend hoge waarderingen. De reële huizenprijzen nemen nog steeds met een robuust tempo toe (+12%), al is de omvang van de prijsstijgingen recent wat afgevlakt. Daarnaast zijn de aandelenprijzen verder gestegen (+13,6%), waarbij de indicatoren gerelateerd aan risicopremies en activawaarderingen wijzen op een hoge risicobereidheid (zoals ook toegelicht in het OFS Najaar 2025). Dit is bijvoorbeeld zichtbaar in de kredietrisicopremies, die zich momenteel rond historisch lage niveaus bevinden (6e percentiel). De aanhoudend hoge risicobereidheid kan wijzen op de verdere opbouw van cyclische systeemrisico’s.

De Nederlandse bankensector blijft tot slot over stevige buffers beschikken, terwijl de solide winstgevendheid ook vooruitkijkend de weerbaarheid van banken ondersteunt. Ondanks de huidige economische onzekerheid blijven de kredietverliezen tot op heden beperkt, en het aandeel niet presterende leningen ligt op dit moment rond lage niveaus vanuit historisch perspectief.

Figuur 1 – CCyB dashboard 2025K4

Toelichting: De kleurcodering wijst op de positie van een indicator in de historische verdeling (1997-heden, bank lending margins vanaf 2003). De kleur blauw wijst op een waarde van <25e percentiel, de kleur groen op het 25e-75e percentiel, en de kleur rood op een waarde >75e percentiel. Voor de indicator “unemployment rate” en alle indicatoren in de categorie “risk premiums” is deze kleurcodering invers, en zijn lagere waardes dus equivalent aan hogere risico’s. Alle cijfers zijn per 9 december 2025.

Databronnen: CBS, Datastream, DNB, ECB, FRED, OESO, DNB berekeningen.