Na vier kwartalen van dalende vermogens nam het belegd vermogen van Nederlandse pensioenfondsen in het eerste kwartaal van 2023 weer toe. Deze toename komt vooral door koerswinsten, met name van aandelen. Opvallend is dat pensioenfondsen in het eerste kwartaal van dit jaar buitenlands (vooral Amerikaans) bezit verkochten en Nederlandse beleggingen aankochten nadat zij in 2022 ook al veel buitenlandse beleggingen verkochten.
© Shutterstock
Het belegd vermogen van pensioenfondsen steeg in het eerste kwartaal met 2 procent tot € 1.542 miljard. Pensioenfondsen boekten voor in totaal € 20 miljard koerswinsten, verdeeld over aandelen (€ 10 miljard), schuldpapier (€ 5 miljard) en derivaten (€ 5 miljard). Daarnaast steeg het belegd vermogen door nieuwe beleggingen gefinancierd uit de netto ontvangen premies (premies – uitkeringen) met € 8 miljard.
Hiermee kwam een einde aan vier kwartalen op rij aan dalingen van het pensioenvermogen in 2022, waarin het vermogen daalde van € 1.917 miljard naar € 1.511 miljard. Deze daling werd veroorzaakt door hoge koersverliezen op obligaties (€ 133 miljard) en op (rente-) derivaten (€ 167 miljard) door de sterk gestegen rente. Daarnaast daalden ook aandelen (€ 41 miljard) en beleggingsfondsen (€ 62 miljard) in waarde.
Voor de financiële gezondheid van pensioenfondsen zijn naast het belegd vermogen ook de verplichtingen van belang. In samenhang bepalen zij de dekkingsgraad, die door de stijgende rente, ondanks de achterblijvende beleggingsresultaten in 2022 sterk verbeterde, en ook in het eerste kwartaal van 2023 licht toenam (‘Dekkingsgraad pensioensector verbeterd’).
Bij De Nederlandsche Bank stellen we onafhankelijk statistieken op over de Nederlandse financiële sector en economie. Dit artikel is gebaseerd op die cijfers. Meer informatie over onze statistieken en alle dashboards vind je op de Statistiek homepage.
Pensioenfondsen beleggen het gros van hun vermogen in het buitenland, direct of indirect via gelieerde Nederlandse beleggingsinstellingen. Per 2023K1 bedroegen beleggingen in buitenlandse aandelen, schuldpapier en leningen € 1.056 miljard, oftewel 82% van het belegd vermogen (uitgezonderd derivaten). Het grootste deel betrof beleggingen in andere Europese landen (40%) en Noord-Amerika (24%, grotendeels in de Verenigde Staten).
Het aandeel Nederlandse beleggingen is sinds begin 2022 echter sterk toegenomen, van 15,7 procent naar 18,3 procent. Ook het aandeel beleggingen in Europa nam toe (van 37,5 naar 38,9 procent), vooral ten koste van beleggingen in Noord-Amerika (nam af van 29,3 procent naar 24,2 procent). Het aandeel Nederlandse beleggingen nam in 2022 vooral toe door sterkere afname van de beleggingen in Noord-Amerika in 2022 (-29%) dan in Nederland (-1%) en in de rest van Europa (-10%). In het eerste kwartaal van 2023 namen de beleggingen in Nederland (en ook andere Europese landen) vervolgens sterker toe (6%) dan in Noord-Amerika (3%).
Deze ontwikkelingen werden gedreven door zowel koersontwikkelingen als transacties. In 2022 werden aanzienlijk meer Noord-Amerikaanse beleggingen verkocht (-19%) dan Europese beleggingen (-7%) of Nederlandse beleggingen (slechts -1%). Pensioenfondsen verkochten deze beleggingen mede om te voldoen aan margeverplichtingen verbonden aan derivatencontracten. Daarnaast was het koers- en valutaresultaat op Noord-Amerikaanse beleggingen vergelijkbaar met dat op Nederlandse beleggingen (- 9%) maar dat op Europese beleggingen aanmerkelijk lager (-15%). In het eerste kwartaal van 2023 kochten pensioenfondsen per saldo meer Nederlandse beleggingen aan (een toename van 2%), terwijl buitenlandse beleggingen in beperkte mate verkocht werden (-1%).
De verschillen in geografische ontwikkeling worden onder meer verklaard door verschillen in samenstelling van de beleggingen. De beleggingen in Noord-Amerika bestaan bijvoorbeeld voor een groot deel uit aandelen en participaties (74%), terwijl in Europa meer in schuldpapier wordt belegd (55%) en beleggingen in Nederland deels ook uit hypotheekleningen en vastgoed bestaan. De geografische verschuiving was zodoende gerelateerd aan de herbalancering van de beleggingsportefeuille waarbij pensioenfondsen vooral beleggingen in aandelen verkochten.
De Nederlandsche Bank publiceert een nieuw document dat financiële instellingen praktische handvatten geeft bij de vervulling van hun rol als poortwachter ter bescherming van de sector tegen financieel economische criminaliteit. Een belangrijk uitgangspunt daarbij is de risicogebaseerde benadering.
Lees meer Resultaten consultatie Q&As en Good Practices Wwft
In het eerste kwartaal van 2024 is de dekkingsgraad van de pensioensector verbeterd ten opzichte van het vorige kwartaal. Dit komt doordat de waarde van de verplichtingen minder toenam dan de waarde van de beleggingen.
Lees meer Dekkingsgraad pensioensector verbeterd
DNB kijkt terug op een geslaagd DNB pensioenseminar 2024 in DeFabrique in Utrecht. Dinsdag 9 april hebben meer dan 300 pensioenbestuurders en uitvoerders het seminar bijgewoond.
Lees meer TRANSITIENIEUWS - Pensioenseminar 2024: in dialoog over de transitie
De afgelopen tijd zijn verschillende beleidsuitingen van DNB gewijzigd. In dit nieuwsbericht vindt u een opsomming van de in 2024 gewijzigde uitingen, waarover bij de wijziging nog niet eerder een nieuwsbericht verscheen.
Lees meer TRANSITIENIEUWS - Aangepaste beleidsuitingen rondom pensioentoezicht
