Terugblik op de Verzekeringsmiddag: Wat wij met uw opmerkingen hebben gedaan

Dankzij de verschillende DNB listens sessies van de Digitale Verzekeringsmiddag vorig jaar, was ik snel up to speed, als verse divisiedirecteur Toezicht op verzekeraars. Bedankt daarvoor! Graag laat ik u weten wat we gedaan hebben met alle input die toen verzameld is.

Daarbij wil ik beginnen met u te bedanken dat u in de sessies van DNB Listens vorig jaar zo open bent geweest. Dat u mijn collega’s heeft verteld over welke trends en ontwikkelingen u zorgen heeft en waar wij u - binnen ons mandaat - bij kunnen helpen. Die openheid draagt volgens mij bij aan een betere samenwerking tussen ons. Samen dragen we zo bij aan het duiden van de kansen en bedreigingen in de verzekeringssector, waarbij ieder dat vanuit de eigen rol doet. In deze nieuwsbrief delen we graag met u hoe wij tegen de geuite zorgen aan kijken. En natuurlijk ook welke stappen wij als toezichthouder gezet hebben of gaan zetten op deze gebieden. Risico’s ten aanzien van verzekerbaarheid, informatiebeveiliging (IB) en Cyber maar ook proportionaliteit, onze nieuwe toezichtaanpak, al deze zaken komen langs. 

Graag licht ik vast een tipje van de sluier op. Daarvoor neem ik u mee in het thema dat centraal stond in de laatste Verzekeringsmiddag. Namelijk: duurzaamheidsrisico’s. We geven gehoor aan uw oproep om u op tijd op de hoogte te houden, vooral over welke verwachtingen wij als toezichthouder hebben ten aanzien van dit thema. In december 2021 publiceerden we het rapport ‘op weg naar een duurzame balans’. U heeft vast ook deze conclusie daarin gelezen: “Financiële instellingen zijn zich bewust van duurzaamheidsrisico’s, maar nemen deze risico’s beperkt mee in hun kernprocessen”. Het zal voor u geen verrassing zijn dat één van onze verwachtingen is dat u als sector hier flinke stappen gaat zetten.

Het is van belang dat u daarbij ook rekening houdt met het feit dat in  het najaar van 2022 een aantal wijzigingen van kracht worden in de Solvency II wetgeving. In 2022 gaan we als toezichthouder verder met ‘duurzaamheid’ als onderdeel van het risicomanagement framework. Daarmee geven we ten eerste opvolging aan ons rapport van vorig jaar, ten tweede geven we op deze manier antwoord op uw vraag wat de wetswijzigingen betekenen voor het toezicht dat wij op de verzekeringssector uitvoeren én ten derde is het een logisch vervolg op ons onderzoek naar het thema ‘klimaatrisico’ in de ORSA. We zijn via het thema ‘duurzaamheid’ als onderdeel van het risicomanagement framework onder andere op zoek naar antwoorden op vragen als:

• Wat verwacht DNB op het gebied van strategie, risicomanagement en implementatie waar het duurzaamheid betreft?
• Welke consequenties kan dit hebben voor het beleggingsbeleid of voor de verzekeringsverplichtingen of voor het bedrijfsmodel?
• Hoe kunnen bepaalde risico’s gemeten worden?

We verwachten dit jaar met toezichtverwachtingen te komen, waarin onder meer het onderwerp ‘de verankering van duurzaamheid in risicomanagement’ wordt geadresseerd. We zullen hier ook met u over in gesprek gaan.

Over de andere punten leest u hieronder meer.

En tot slot: weet dat met deze terugkoppeling de dialoog wat ons betreft niet afgelopen is. Die nuttige dialoog zetten we graag met u voort. Niet alleen gedurende de komende Verzekeringsmiddag op donderdagmiddag 22 september 2022! – die hopelijk weer een keer live kan plaatsvinden – maar ook in de toezichtgesprekken waarin we elkaar treffen. Weet dat u ons altijd kunt aanspreken als u ziet dat iets beter kan. Of wanneer juist iets goed gaat. Dat horen we ook graag natuurlijk.

Graag tot ziens op de volgende Verzekeringsmiddag!

Armand Schouten

Wat hebben wij met uw opmerkingen bij de Verzekeringsmiddag gedaan?

Hieronder gaan we nader in op hoe wij tegen uw geuite zorgen aankijken. Ook geven we aan welke stappen we als toezichthouder gezet hebben of gaan zetten op deze gebieden.

Verzekerbaarheid van risico’s

De verzekerbaarheid van risico’s is een belangrijke thema voor de Nederlandse verzekeringssector. In de DNB listens-sessies uitte u zorgen over het verzekerbaar houden van risico’s zoals het overstromingsrisico, pandemie risico’s, Cyber risico’s en medische aansprakelijkheid risico’s. Mede naar aanleiding van uw input tijdens de Verzekeringsmiddag, is DNB bezig met een verkenning op welke wijze invulling gegeven kan worden aan het concept van (on)verzekerbaarheid van risico’s. 

Consolidatietrend en volmachtpartijen

In de afgelopen 25 jaar heeft een sterke consolidatie plaatsgevonden in de verzekeringssector. Eerder heeft DNB hierover gecommuniceerd in haar rapport visie op de toekomst van de verzekeringssector. DNB heeft een formele rol om de overname van een onder toezicht staande financiële entiteit goed te keuren via een vvgb-proces. Wij toetsen bij een vvgb aan de kaders van wet en regelgeving. Collega-toezichthouder AFM heeft een aantal publicaties over de consolidatietrend gepubliceerd waarin zij haar visie daarop geeft. Graag verwijzen wij u naar deze artikelen:

• ‘Specialisatie en verdere digitalisering lijken onvermijdelijk voor financieel dienstverleners’, zie hier
• Interview met Jan Berndsen in AMWeb, 16 november 2021, zie hier.

Een belangrijk deel van de productie van Nederlandse schadeverzekeraars wordt afgezet via het volmachtkanaal. DNB houdt toezicht op verzekeraars maar niet op de volmachten. Collega-toezichthouder AFM houdt toezicht op adviseurs, bemiddelaars en gevolmachtigd agenten. Eerder hebben we een Good Practice uitgebracht over de beheersing van volmachten door schadeverzekeraars. Deze Good Practice geeft inzicht in de relevante eisen uit wet- en regelgeving en geeft een voorbeeld van hoe een instelling daaraan kan voldoen.

Risicoverevening bij zorgverzekeraars

De methodiek van risicoverevening bij zorgverzekeraars is continu in ontwikkeling. Zowel in 2021 als in 2022 zijn ingrijpende wijzigingen doorgevoerd in de risicoverevening. Ook voor de komende jaren worden wijzigingen verwacht. De wijze waarop de schadelast wordt verevend kan consequenties hebben voor de financiële positie, stabiliteit en soliditeit van zorgverzekeraars. DNB begrijpt dat de zorgverzekeraars hierover zorgen hebben en wijst stakeholders waar nodig op de prudentiële risico’s volgend uit wijzigingen in of werking van de risicoverevening.

ATM

We begrijpen de zorgen van de sector over minder contact met de toezichthouder door onze nieuwe toezichtaanpak (ATM). ATM helpt ons de beschikbare toezichtcapaciteit in te zetten daar waar de grootste prudentiële en integriteitsrisico’s worden gesignaleerd. De intensiteit van ons toezicht neemt toe naarmate de negatieve impact van deze risico’s op het vertrouwen groter is. In deze vernieuwde toezichtaanpak is meer dan voorheen de focus op datagedreven toezicht. ATM kent een risicogebaseerd karakter. DNB blijft vaste toezichthouders als aanspreekpunt voor instellingen houden. Dit betekent ook dat wanneer ontwikkelingen hier aanleiding voor geven of sprake is van een traject waar DNB een wettelijke taak heeft, u met hen contact kan opnemen. 

Proportionaliteit

Proportionaliteit is een belangrijk en terugkerend thema in toezicht en toepassing van regelgeving. We begrijpen de zorgen van de sector, waarbij vooral de jaarlijkse uitvragen zoals de SectorBrede Analyse – Niet Financiële Risico’s (SBA-NFR) wordt benoemd. De nieuwe toezichtaanpak ATM beoogt een betere invulling te zijn van proportionaliteit in het toezicht. We belasten instellingen minder, door onderzoeken risicogebaseerd en naar rato van de  relatieve omvang van instellingen in te zetten. We gaan daarvoor meer datagedreven te werk. Hiervoor is goede data nodig, die deels via jaarlijkse uitvragen wordt opgevraagd. Naar aanleiding van de evaluatie van de SBA NFR-uitvraag 2021 waarbij we ook naar uw opmerkingen hebben geluisterd, hebben we verbeteringen aangebracht in de uitvraag van dit jaar. Hierbij is ook aandacht geweest voor proportionaliteit. We blijven de proportionaliteit van de uitvragen evalueren en streven naar continue verbetering. 

Uitvragen

Medio april heeft u onze jaarlijkse uitvraag, SectorBrede Analyse – Niet Financiële Risico’s (SBA-NFR), toegezonden gekregen. Mede naar aanleiding van uw feedback (o.a. tijdens de Verzekeringsmiddag) hebben wij de uitvragen doorontwikkeld, zodat deze zo goed mogelijk aansluiten bij de activiteiten van uw instelling. De SBA-NFR vragenlijsten zijn daarom dit jaar, naar onze verwachting, eenvoudiger in te vullen dan vorig jaar. Daarnaast is er, in het kader van proportionaliteit, voor sommige vragenlijsten een verkorte versie ontwikkeld. Dit betreft de vragenlijst voor SII basic en kleinere instellingen.

DNB wil stapsgewijs op een minder foutgevoelige en meer gebruiksvriendelijkere manier informatie uit de uitvragen ophalen. Daarom heeft DNB een nieuwe tool (DLT) gelanceerd voor een selectie van vragenlijsten (informatiebeveiliging voor pensioenfondsen en verzekeraars en integriteitsrisico’s voor verzekeraars). Hierover is er eerder een nieuwsbericht uitgegaan: SBA NFR Uitvraag 2022 loopt binnenkort gedeeltelijk via DLT (dnb.nl). We zullen uw feedback vragen op het gebruiksgemak. Deze feedback neemt DNB mee in de verdere uitrol en uitbouw van nieuwe tooling.

Informatiebeveiliging en Cyberrisico

DNB heeft eind 2021 de Informatiebeveiligings (IB) monitor gepubliceerd. In de IB-monitor 2021 treft u onze waarnemingen aan op het gebied van informatiebeveiliging en cyberrisico’s, gebaseerd op toezichtonderzoeken en uitvragen bij pensioenfondsen en verzekeraars. De IB-monitor bevat benchmarks aangevuld met waarnemingen en goede voorbeelden. Daarnaast zijn een dreigingsanalyse en een vooruitblik op geplande toezichtactiviteiten in 2022 opgenomen.

Techreuzen

Voor meer informatie over de groeiende rol van BigTechs verwijzen wij graag naar ons persbericht en bijbehorende publicatie. Hier gaan wij in op de bijzondere aandacht die deze ontwikkeling vergt van toezichthouders als DNB. Zo moet de regelgeving worden aangepast aan nieuwe risico’s, moet er een meer Europees toezicht komen met meer samenwerking tussen uiteenlopende toezichthouders, en zullen financiële instellingen stevig moeten worden uitgedaagd op de houdbaarheid van hun verdienmodellen.

Vindbaarheid stukken op DNB.nl

Wij zetten ons in om de vindbaarheid van (beleids)documenten op Open Boek Toezicht te vergroten. Eind 2021 is daartoe via het cross-sectorale iForum input opgehaald over de ervaren knelpunten, de gebruikersbehoeften en concrete verbetersuggesties. Alle verbetersuggesties hebben we beoordeeld op basis van haalbaarheid en wenselijkheid, en waar mogelijk zijn vervolgstappen opgesteld. DNB streeft ernaar om deze verbeteringen komend jaar te implementeren. Belangrijke updates van wijzigingen binnen het Open Boek Toezicht zullen aan alle gebruikers worden gecommuniceerd middels een Nieuwsbericht. Hier zal ook een emailadres bij worden vermeld voor het stellen van vragen over eventuele onduidelijkheden met betrekking tot de wijziging.