FSC: voorkom dat economische crisis omslaat in financiële crisis

In de eerste fase van de crisis heeft een sterke correctie op financiële markten plaatsgevonden. Door ingrijpende maatregelen vanuit overheden en centrale banken is de situatie in de afgelopen weken gestabiliseerd. Beleggingsfondsen en vermogensbeheerders hebben de liquiditeitsdruk goed weerstaan. Ook hebben zich geen systeembrede problemen in essentiële marktinfrastructuur voorgedaan. Het recente herstel op financiële markten lijkt gebaseerd te zijn op verwachtingen dat de contactbeperkende maatregelen verder kunnen worden versoepeld en zich geen nieuwe virusuitbraak voordoet. Het FSC waarschuwt dat bij tegenvallende ontwikkelingen in deze marktverwachtingen het sentiment snel kan keren en nieuwe marktcorrecties niet kunnen worden uitgesloten. 

Banken bevinden zich in een betere uitgangssituatie en zijn weerbaarder dan in 2008. Vooral wanneer het economisch herstel langer uitblijft, zal echter ook de kapitaalpositie van banken verslechteren. Het FSC benadrukt dat het van belang is om te voorkomen dat de huidige economische crisis omslaat in een financiële crisis. Een goed gekapitaliseerde bankensector is belangrijk voor het op peil houden van de kredietverlening en het ondersteunen van toekomstig economisch herstel. Banken moeten daarom voldoende prikkels behouden om zorgvuldig risicomanagement te hanteren en een goede afweging van kredietrisico’s te blijven maken. Daarnaast heeft DNB, in lijn met internationale afspraken, banken en verzekeraars opgeroepen om tijdelijk af te zien van dividenduitkeringen en inkoop van eigen aandelen. Daar past ook terughoudendheid bij met het uitkeren van bonussen. Ook dient geen structurele verzwakking in regelgeving plaats te vinden en kunnen zowel overheden en toezichthouders als banken zelf tijdig nadenken over mogelijke mitigerende acties wanneer de crisis langer aanhoudt. 

Overheden kunnen de komende periode het economisch herstel ondersteunen door bestedingen van bedrijven en consumenten te bevorderen. Daarbij zouden alle betrokken partijen extra aandacht kunnen besteden aan duurzaamheidsmaatregelen die bijdragen aan een structurele versterking van de Nederlandse economie, bijvoorbeeld door geplande klimaatinvesteringen of -beleid te bevorderen of naar voren te halen.
De coronacrisis legt ook bestaande kwetsbaarheden in de economie bloot, zoals de zoektocht naar rendement en hoge schulden bij overheden en bedrijven. Daarnaast kan in Europa de verwevenheid tussen overheden en banken opnieuw opspelen. Het FSC constateert dat het juist ook in het Nederlands belang is om tot een evenwichtige en krachtige Europese beleidsrespons te komen.
Op de woningmarkt zijn vooralsnog nauwelijks effecten van de coronacrisis zichtbaar. Het FSC maakt zich meer zorgen over commercieel vastgoed. Het gaat om illiquide beleggingen waar de verslechterde vooruitzichten op dit moment mogelijk niet goed tot uiting komen in de waarderingen op de balans. Het FSC roept investeerders en accountants op om de ontwikkelingen zorgvuldig te monitoren en portefeuilles tijdig te herwaarderen wanneer zich materiële wijzigingen voordoen.

De belangrijkste uitdaging in de komende periode is om de economie de ruimte te geven zich aan te passen aan de economische schok. Dit betekent dat investeringen en werkgelegenheid zich moeten kunnen verschuiven naar nieuwe bedrijven of sectoren en overheidsmaatregelen niet tot onhoudbare schulden leiden, maar tot een versterking van soliditeit en financiële vooruitzichten.

Central bank digital currency (CBDC)

Het FSC heeft ook gesproken over het rapport over digitaal centralebankgeld (central bank digital currency; CBDC) dat DNB in april heeft gepubliceerd. Hieruit blijkt dat een CBDC verschillende voordelen met zich mee kan brengen.
Het FSC verwelkomt de positieve grondhouding en het voornemen om een voortrekkersrol te vervullen met het opstarten van een concreet experiment. Het FSC benadrukt dat de juiste ontwerpkeuzes ervoor moeten zorgen dat de risico’s voor financiële stabiliteit kunnen worden beheerst. Vervolgstappen vinden bij voorkeur binnen het eurosysteem plaats. Naar verwachting verschijnt voor het einde van dit jaar een rapport van de ECB om de functionaliteiten van een CBDC nader te bepalen. Op basis van dat rapport kan worden gestart met het ontwikkelen van de techniek om ervaring op te doen met een CBDC en deze te testen. 

In het Financieel Stabiliteitscomité spreken vertegenwoordigers van de Autoriteit Financiële Markten, De Nederlandsche Bank en het ministerie van Financiën over ontwikkelingen op het gebied van de stabiliteit van het Nederlandse financiële stelsel. Het Centraal Planbureau neemt als externe deskundige deel aan de vergaderingen.