Interviews Olaf Sleijpen in het Financieele Dagblad en in het AD

Het interview van FD-journalisten Arend Clahsen en Marijn Jongsma met Olaf Sleijpen is hier online te lezen: Olaf Sleijpen: ‘Het idee dat de ECB het wel voor politici oplost, vind ik te makkelijk’.

Het interview van AD-journalisten Peet Vogels en Tobias den Hartog met Olaf Sleijpen is hier online te lezen: Nieuwe president centrale bank wil af van hypotheekrenteaftrek.

Beide interviews zijn ook hieronder te lezen.

Olaf Sleijpen: ‘Het idee dat de ECB het wel voor politici oplost, vind ik te makkelijk’

FD, 27 september 2025

Arend Clahsen, Marijn Jongsma

In het kort

·       Olaf Sleijpen is sinds 1 juli president van De Nederlandsche Bank, als opvolger van Klaas Knot.

·       Als ECB-bestuurslid is hij terughoudend ten aanzien van gerichte obligatie-aankopen om landen uit de brand te helpen.

·       Tegelijkertijd constateert Sleijpen dat de ‘financiële stabiliteitsrisico’s’ zijn toegenomen.

Kwakkelende eurolanden moeten er niet op rekenen dat de centrale bank in Frankfurt ze wel komt redden. Dit zegt Olaf Sleijpen (56) in zijn eerste interview als president van De Nederlandsche Bank. ‘Sommige zaken moeten politici toch echt zelf oplossen.’ 

De kamer van voorganger Klaas Knot is vooralsnog onbezet. Olaf Sleijpen besloot zijn oude, iets kleinere vertrek gewoon aan te houden in zijn nieuwe rol als president van De Nederlandsche Bank. Geen populaire locatie, vanwege een inkijk vanuit de gang en de prominente aanwezigheid van een betonnen pilaar. ‘Die past juist goed bij het gebouw, vind ik.’

Op de vensterbank staat een ingelijste aanmoedigingskreet van collega’s: ‘Stomp niet af, blijf Sleijpen.’ De Limburgse econoom werkte van 1993 tot 2001 bij de centrale bank, en keerde er in 2011 weer terug. Gepokt en gemazeld dus, daar waar Knot bij zijn start in 2011 als outsider gold. Maar de baas zijn is iets anders, erkent Sleijpen. Ook al omdat de DNB-president in het bestuur van de Europese Centrale Bank meebeslist over het monetaire beleid in de eurozone.

‘Ik ken de organisatie, de mensen, 90% van alle dossiers. Maar tegelijkertijd heb ik nu wel een andere rol, zowel intern als extern. En heb ik die rol al helemaal gevonden? Nou, dat denk ik niet. Ik denk dat dat ook niet kan, want ik ben 1 juli gestart en augustus is een vakantiemaand. Het duurt gewoon even voordat je profiel krijgt als president. Waarbij voor mij wel het belangrijkste is om dicht bij mezelf te blijven.’

Klaas Knot is een Groninger, Sleijpen een Limburger. Waait er straks een andere wind aan het gerenoveerde pand aan het Amsterdamse Frederiksplein? ‘Klaas heeft een wat meer Calvinistische achtergrond’, reageert Sleijpen. ‘En ik ben natuurlijk katholiek opgegroeid.’

Toch ziet hij vooral overeenkomsten. ‘We komen beiden uit heel normale gezinnen, waar niet alles kon.’ Dat geldt voor meer leden van de DNB-directie, stelt hij vast. ‘Geen dubbele namen, vrijwel iedereen uit de provincie. Klaas is nooit lid geweest van het corps, ik ook niet.’

Schrijver Arnon Grunberg liep vorig jaar twee weken mee bij DNB, en schreef daar tien columns over voor het FD. Hij noemde u een 'groot en waardig cocktaildrinker'. Daar hangt toch wel iets bourgondisch omheen.

‘Ik denk dat het tot op zekere hoogte ook wel klopt. Toen ik na mijn studie economie naar Amsterdam verhuisde om bij DNB te beginnen, vond ik dat echt een cultuurschok. Een half jaar dacht ik: dit trek ik niet. Met name dat harde van de stad, dat je met zoveel mensen toch zo kon vereenzamen. Ik kwam uit een dorp in Zuid-Limburg. Iedere dag als ik thuis kwam van school zat er wel iemand uit de buurt bij mijn moeder in de keuken koffie te drinken. Dat gebeurde hier allemaal niet. Nee, je moet vooral een afspraak maken. Het bekende verhaal, waar ook buitenlanders zich vaak over beklagen.’

‘Ik begon bij de afdeling internationale zaken, met veel jonge mensen, die allemaal een beetje in een vergelijkbare situatie zaten. Dat heeft me er doorheen getrokken. En dan is Amsterdam nog redelijk bourgondisch! Ik drink nu thee... In Limburg drink je alleen thee als je ziek bent. Mensen onderschatten hoe groot de cultuurverschillen zijn, zelfs in zo'n klein land.’

DNB-presidenten worden ook geacht economisch advies te geven. Er zal dus ook veel naar Sleijpen worden gekeken in aanloop naar de verkiezingen van 29 oktober en daarna de kabinetsformatie. Zijn mening over de veelbesproken hypotheekrenteaftrek is dezelfde als die van voorganger Knot: het bevoordeelt kopers, drijft de prijzen op en kost de schatkist veel geld. Afschaffen dus maar. Zij het langzaam, zodat de verdamping van het fiscale voordeel wordt gecompenseerd door hogere lonen.

Over lonen gesproken; vindt u de looneis van vakbond FNV, namelijk 6%, verantwoord?

‘De looneisen van de FNV zijn de looneisen van de FNV. Dit is de inzet van onderhandelingen. Stel er komt 6% uit dat proces, dan vind ik dat te veel. De inflatiepiek is inmiddels goedgemaakt, en 6% ligt ruim boven de optelsom van inflatie en productiviteitsgroei. Het past niet in beeld van een land waar het investeringsklimaat verslechtert en de verdiencapaciteit onder druk staat.’

Een hoge loongroei dwingt werkgevers wel om meer te automatiseren. Bepaalde sectoren zullen het loodje leggen, waardoor er ruimte ontstaat voor sectoren die wel genoeg verdienen om hogere lonen te kunnen betalen.

‘Economisch klopt dat, maar het is wel een heel pijnlijk proces. Waarom zou je die weg opgaan als het misschien helemaal niet nodig is? Door gewoon iets meer matiging te kiezen? Ik zou een loongolf niet adviseren als methode om onze verdiencapaciteit te verhogen.’

De verkiezingen komen eraan, en daarmee de pleidooien om de overheid meer te laten investeren in de economie. Is het verdedigbaar om daarvoor de komende jaren een structureel hoger begrotingstekort te hebben?

‘Ik denk niet dat het nodig is. Liefst €85 mrd aan fiscale regelingen in Nederland blijkt ondoelmatig. Je zou daar best een deel van kunnen gebruiken om investeringen in de economie te doen. Voor het bedrijfsleven is ook een helder en duidelijk overheidsbeleid cruciaal. Dat kost niets.’

Politici die ervoor pleiten om overheidsuitgaven op te splitsen in consumptieve uitgaven en investeringen (waarvoor dan meer geleend zou mogen worden) hoeven in elk geval niet op steun van Sleijpen te rekenen. ‘Ook voor die investeringen geldt: een euro is een euro die uiteindelijk moet worden terugbetaald. En wie bepaalt wat de investeringen zijn? We kennen die discussies uit het verleden. Straks is alles een investering.’

In de periode waarin er een deflatiedreiging was heeft de ECB allerlei onconventionele middelen ingezet, zoals een negatieve rente en grootschalige obligatie-aankopen (QE). Zijn er wat u betreft instrumenten die beter in de gereedschapskist kunnen blijven?

‘Als er sprake is van financiële stabiliteitsrisico's, moet je als centrale bank ingrijpen met wat vroeger onconventioneel monetair beleid heette. Denk aan de obligatie-aankopen van de Bank of England in 2022, nadat de rente daar omhoogschoot. Heel gericht, voor een korte periode. Maar om die instrumenten echt langdurig in te zetten voor monetair beleid…’

‘Het zal destijds zeker iets gedaan hebben bij het tegengaan van deflatie. Maar het prijskaartje was hoog als je kijkt naar de winsten van centrale banken (die lijden inmiddels grote verliezen op hun obligatieportefeuille, red.) en de gevolgen van lage rentes voor financiële stabiliteit. Dus als de beleidsrente weer de 0% zou naderen, moeten we met de ervaringen die we hebben heel goed nadenken voordat we die instrumenten weer inzetten.’

Ondanks alle zorgen over bijvoorbeeld de Franse staatsschuld blijven de obligatiemarkten vooralsnog redelijk rustig.

‘Ik vind dat de financiële stabiliteitsrisico's de laatste maanden wel zijn toegenomen. De geopolitieke risico's zijn groter, staatsschulden ook, zowel binnen de eurozone als daarbuiten. Je ziet het eigenlijk niet terug in de financiële markten. Wat het risico in zich heeft dat als er ergens een schok optreedt, markten heel heftig gaan reageren. Dat zagen we al op 2 april, toen Donald Trump zijn importheffingen bekendmaakte.’

‘En je weet gewoon niet hoe zich dat vervolgens gaat voortplanten in de rest van de financiële sector. De banken staan er goed voor. Maar er is ook een hele grote non-bancaire financiële sector waar we minder zicht op hebben.’

Rekenen beleggers erop dat de ECB de boel weer gaat redden? Er ligt nog een nooit gebruikt instrument in de kast, TPI (Transmission Protection Instrument), waarmee Frankfurt gericht staatsobligaties van een land kan opkopen.

‘De criteria zijn volgens mij heel helder. Landen moeten aan de begrotingsregels voldoen, er moet een marktverstoring zijn. Dus het instrument is er, het kan onder voorwaarden tijdelijk worden ingezet, maar het is voor bepaalde zaken absoluut niet bedoeld. Dus het idee dat de ECB het wel oplost, dat vind ik toch wel iets te makkelijk denken. Sommige zaken moeten politici toch echt zelf oplossen.’

In de Verenigde Staten staat de onafhankelijkheid van de centrale bank, de Federal Reserve, onder druk. Wat gaat u daar als ECB-bestuurder van merken?

‘We kunnen die discussies hier ook krijgen. Onze onafhankelijkheid is gegeven door de wetgever, en die kan het dus ook weer veranderen, al weten we uit de geschiedenis dat het heel onverstandig is. Als de Fed de beleidsrente meer gaat verlagen dan past bij de inflatie in de VS, dan gaan beleggers een hogere inflatie verwachten en loopt de lange marktrente juist op. Dat waait voor een deel over naar Europa. Zo word je dan getrakteerd op de gevolgen van slecht Amerikaans beleid. Het is geen ver-van-mijn-bedshow. Ook wij moeten ons hier zorgen over maken.’

Hebben de centrale banken de discussie over onafhankelijkheid niet over zichzelf afgeroepen? Jarenlang voerden ze een extreem ruim beleid dat onder meer leidde tot hoge huizenprijzen, daarna kwam er een inflatiepiek.

‘Dat denk ik niet. Het is in de VS toch echt wel de politieke constellatie. Het is wel zo dat de onafhankelijkheid en verantwoording afleggen over beleid twee zijden van één munt zijn. We moeten onze positie iedere keer uitleggen. Het is niet vanzelfsprekend.’

De beleidsrente van de ECB is teruggeschroefd naar 2%. Daar blijft het voorlopig bij?

‘De onzekerheden zijn groot. De inflatie kan sneller dalen door een verslechtering van het economische klimaat, en een verdere stijging van de euro ten opzichte van de dollar. Hogere energieprijzen drijven het prijspeil juist op, en dat kan allerlei vervolgeffecten hebben zoals we in 2022 zagen. Verder weten we nog onvoldoende in hoeverre de Amerikaanse importheffingen op termijn gaan doorwerken in het inflatiecijfer.’

Centrale bankiers worden vaak onderverdeeld in haviken, de strenge inflatiebestrijders, en duiven die iets minder snel naar het rentewapen grijpen. Bent u een havik of een duif?

‘ECB-president Christine Lagarde heeft zich hier ooit uit gered door te zeggen: “Ik ben een uil.” Die vind ik eigenlijk een beetje flauw. De ECB heeft gewoon een heel duidelijk mandaat, en dat is prijsstabiliteit. Dat is voor mij het allerbelangrijkste. Ik zal mij inzetten voor monetair beleid dat daarbij past.’

Toch een havik?

‘Dat is een interpretatie die jullie eraan geven. Maar prijsstabiliteit, daar word ik voor betaald. Zo simpel is het.’

Negen Europese banken, waaronder ING, gaan samen een stablecoin ontwikkelen die gekoppeld is aan de euro. Het moet onder meer internationale betalingen eenvoudiger maken. Juicht u dit toe, aangezien de VS deze markt nu domineren met stablecoins gedekt door dollars?

‘Je moet bij dit soort dingen niet op voorhand zeggen: alles waar ik een risico zie, daar ga ik zaken verbieden. Voor banken is het ook belangrijk dat ze met dit soort nieuwe financiële instrumenten en technologieën in de vaart der volkeren meegaan. Daarom is mijn eindconclusie dat ik het wel verstandig vind dat banken dit gaan doen.’

‘Maar er hoort wel een verhaal bij. De omvang van de stablecoinmarkt is nu nog vrij klein, maar groeit heel snel, en er is een sterke verwevenheid met het traditionele financiële stelsel. Dat geeft risico's. De meeste stablecoins worden nu gedekt door Amerikaanse staatsobligaties. Stel dat die ineens in waarde dalen, dan zul je wel staatsobligaties moeten bijstorten in dat fonds. Waar haal je dat geld vandaan? Door de groei van dit segment kunnen dit soort risico's groter worden.’

Hoe past de digitale euro in dit verhaal?

‘De ECB is bezig dit technisch voor te bereiden, maar de digitale euro is uiteindelijk een politiek besluit. Voor mij is de digitale euro niets anders dan een digitaal bankbiljet, en dus iets anders dan een stablecoin. Een bankbiljet is gebaseerd op een technologie, de boekdrukkunst, die is uitgevonden in de 15e eeuw. En er is niks mis mee, zeker in een wereld waarin het betalingsverkeer steeds digitaler wordt, om met je tijd mee te gaan en het bankbiljet te digitaliseren. Het kan best zijn dat we de digitale euro, bankbiljetten en munten nog een tijdje naast elkaar hebben. We zullen bankbiljetten blijven aanbieden zolang dat nodig is. Maar als er op een gegeven moment geen behoefte meer aan is gaan ze verdwijnen.’

Hoe verklaart u de antipathie tegen de digitale euro?

‘Een deel is ingegeven door de vrees dat het minder anoniem is. Maar de ECB wil technologie gaan gebruiken waardoor het niet meer te achterhalen is wie wanneer welke transactie uitvoert, ook voor de ECB niet. En dan zijn er de banken die bang zijn dat de digitale euro hun functie aantast. Maar als je die digitale munt ziet als een bankbiljet, zijn de effecten beperkt. Bovendien komen er maximumbedragen die je aan digitale euro's mag aanhouden. Als die stablecoins een enorme vlucht zouden nemen in het betalingsverkeer, zou ik me daar als bank eerder zorgen over maken.’

Nieuwe president centrale bank wil af van hypotheekrenteaftrek

AD, 26 september 2025

Peet Vogels, Tobias den Hartog

De dreiging van Poetin, de grillen van Trump en Europese landen die te veel schulden maken. Het is bepaald geen gespreid bedje waarin Olaf Sleijpen, de nieuwe president van De Nederlandsche Bank, terechtkomt. Maar we staan er goed voor, mocht zich een nieuwe crisis aandienen, zegt Sleijpen in een interview met deze site. Het afschaffen van de hypotheekrenteaftrek zou helpen, zegt hij overigens.

Hij is net midden in een betoog over ‘schokken die onze economie kunnen raken’ als het brandalarm afgaat op zijn werkkamer. Terwijl De Nederlandsche Bank (DNB) leegstroomt, zegt hij grappend: „Over schokken gesproken.” Het blijkt vals alarm.

En dat sluit aardig aan bij zijn verhaal. Olaf Sleijpen volgt Klaas Knot op, die veertien jaar aan het hoofd stond van de centrale bank. Een periode waarin de wereld van de ene in de andere crisis terechtkwam. Ook Sleijpen, die in 2020 al toetrad tot het bestuur van DNB, maakte in die periode corona en de Russische inval in Oekraïne mee. En daar heeft hij lessen uit getrokken.

Wat ziet u als uw belangrijkste taak als president van DNB?

„Stabiliteit is mijn belangrijkste taak. Dan gaat het om inflatie in toom houden, veilig betalingsverkeer en robuuste en integere financiële instellingen die tegen een schok kunnen. Zeker in onzekere tijden is stabiliteit van het grootste belang. Als je de economie vergelijkt met een lichaam, zijn wij in zekere zin verantwoordelijk voor de bloedsomloop.’’

Verwacht u nieuwe schokken, zoals tijdens corona of eerder de kredietcrisis?

„Ja, het weer is guur. Kijk naar de ongekende handelsperikelen met de VS of landen binnen de eurozone die de begrotingstekorten laten ontsporen. Voorbereid zijn op schokken, dat is mijn boodschap aan onszelf en de financiële instellingen. Ook de burger is zich in toenemende mate bewust van het gevaar van schokken.’’

We moeten blikken voedsel inslaan en contant geld in huis hebben, wordt steeds geadviseerd. Voor als de stroom uitvalt. Is dat goed voorbereid zijn op een crisis?

„Toen we de eerste keer voorstelden dat mensen wat cash in huis moeten hebben, werden we een beetje weggehoond. Later kwam daar meer begrip voor. We kunnen niet uitsluiten dat dit soort dingen gebeuren. Ik was een tiener in de jaren 80. Toen was dit soort communicatie over een crisis veel scherper. Ik lag als tiener wakker over vragen als wel of niet kruisraketten plaatsen. Nu zijn er veel mensen uit de jaren 90 of jonger. Die hebben dit soort communicatie niet meegemaakt. Maar we zien dat de burger zich meer bewust wordt van het gevaar.’’

Hoe gevaarlijk zijn de mogelijke schokken?

„We staan er als Nederland goed voor. Tijdens corona bleek dat de economie veel veerkrachtiger is dan we dachten. We hielden rekening met een flinke economische terugval, maar dat viel reuze mee.’’

Sleijpen is een kind van ‘linkse CDA’ers’, opgegroeid in Limburg. Op zijn ‘oude dag’ nogal ‘geradicaliseerd’ op het gebied van homo-emancipatie; hij is voorzitter van de raad van toezicht bij een stichting voor lhbti-rechten. Zijn klasgenoten noemden hem ‘de professor’. Het stereotype ging op: slim, bril, slecht in sport. „Een typische nerd.” En dus ook: flink gepest.

Sleijpen zat sinds 2020 naast voorganger Klaas Knot, als rechterhand. Dat was nadat hij zo’n beetje alle geledingen van DNB had doorlopen. Na een studie economie in Maastricht ging hij bij DNB aan de slag als econoom. „Ik ben opgevoed door de centrale bank. Ik heb er leren schrijven en denken, het voelt als thuis”, zei hij erover.

Schrijver Arnon Grunberg liep vorig jaar ‘stage’ bij DNB en omschreef het verschil tussen Klaas Knot en Sleijpen zo: „Knot zit bij elke vergadering zo rechtop dat je, als je naar hem kijkt, niet anders kan concluderen dan: ik moet op yoga. Daarnaast heb je directeur Olaf Sleijpen die tijdens vergaderingen onderuitgezakt in zijn stoel hangt en doet alsof hij meeleest, terwijl je hem ziet denken: ik had nu een cocktail op Capri kunnen drinken.”

Sleijpen moet lachen als we hem het stukje voorlezen. „Het klopt allemaal wel aardig, al kan ik mij dat moment van die cocktail niet herinneren. Maar het klopt dat ik niet van lange vergaderingen houd.”

Veel mensen ervaren niet dat we er goed voorstaan. Ze wijzen op de hoge inflatie en de problemen op de huizenmarkt. Wat merken gewone mensen van uw presidentschap?

„Mensen mogen mij aanspreken op stabiliteit. Je moet de zorgen van mensen serieus nemen. Ook ik ga met de bus of tram en doe zelf boodschappen. Ik vervul een rol als president van DNB, maar dat is niet wie ik ben. Ik wil dicht bij de mensen staan voor wie we het doen.’’

Wat moet er volgens u gebeuren op de woningmarkt?

,,De woningmarkt is vastgelopen. Daar zijn geen eenvoudige oplossingen voor. Wij zetten als DNB onze vraagtekens bij de hypotheekrenteaftrek. Dat is een fiscale begunstiging voor mensen die een woning bezitten. En het maakt huizen alleen maar duurder. Ik denk dat we deze geleidelijk moeten afschaffen. Maar belangrijker is nog: bouw de woningen die mensen willen. En neem de vele en verschillende regels onder de loep, met meer regie van de overheid. Ik heb zelf meegemaakt dat mijn ouders geen appartement konden vinden om te wonen, toen ze hun vrijstaande huis wilden verruilen voor een appartement.”

U bent een VVD-lid. Uw partij is duidelijk: afblijven van de aftrek.

„Ik betaal contributie via een automatische incasso, maar ik ben, sinds ik in 2011 bij DNB kwam, niet actief.”

Uw partij wil niet aan de hypotheekrenteaftrek tornen.

,,Dat mag. Kijk, je moet de aftrek ook geleidelijk afbouwen, want mensen hebben inderdaad hun huishoudboekje erop afgestemd nu. Maar bekijk het wat breder. Wij hebben in Nederland voor 85 miljard euro aan fiscale regelingen die uiteindelijk niet doen wat ze beogen. De hypotheekrenteaftrek is er één van. Ik zeg: ga naar al die regelingen kijken, want je kunt dat geld ook voor een deel investeren in economische groei. Want daar is nu behoefte aan.”

En gaat u de inflatie nog omlaagbrengen?

„Koopkracht is niet het grootste probleem in Nederland. Dat gaat over het verdelen van geld, maar er moet wel iets te verdelen zijn. Ik maak me zorgen om de verdiencapaciteit. We moeten het stikstofprobleem oplossen en de stroomnetten uitbreiden. En kies voor Europa. We verdienen ons geld in Europa. We moeten fors inzetten op de interne markt. De VS is één interne markt, de EU bestaat uit 27 markten met allemaal hun eigen regels. We moeten keuzes maken voor de lange termijn en zekerheid bieden aan bedrijven. Voor bedrijven is onduidelijkheid het ergste. Ons vestigingsklimaat kalft af en dat is doodzonde. Want dat bepaalt de welvaart. We moeten het eerst verdienen, pas dan verdelen.’’