DNB ontwikkelt nieuw model om economische groei op korte termijn te voorspellen

Het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) publiceert circa anderhalve maand na afloop van een kwartaal een eerste meting van de economische groei (bbp-groei) in Nederland. Zo zal de eerste CBS-berekening van de bbp-groei voor het derde kwartaal van 2024 half november verschijnen. Deze wordt gemaakt op basis van de gerealiseerde economische bedrijvigheid.

Om snel een voorspelling te maken van het groeicijfer in een kwartaal gebruikt DNB, net als veel andere centrale banken, een zogenoemd ‘nowcasting model’. Een tijdige beoordeling van de stand van de economie is van belang bij het opstellen van onze halfjaarlijkse ramingen en voor beleidsanalyses en -adviezen. Het voorspelmodel van DNB gebruikt daarom vooruitlopende indicatoren.

Het nowcasting model van DNB vertaalt een stroom aan economische indicatoren in een voorspelling voor het bbp-groeicijfer in het lopende kwartaal. In totaal gaat het om 70 indicatoren met gegevens over de macro-economie (o.m. industriële productie, pintransacties), financiële markten, bedrijven en gezinnen. Het is daarmee een ander type inschatting dan die van het CBS, die uiteindelijk de werkelijke bbp-groei meet.

Model gebruikt veel informatie om kwartaalgroei te voorspellen

DNB heeft haar nowcasting model Dutch Forecasting Model for Real Time Output Growth (DFROG) recent vernieuwd. Het doel van het model is om met maandelijkse en dagelijkse indicatoren zo accuraat mogelijk de groei van het bbp in het lopende kwartaal te voorspellen. DFROG is een zogeheten ’dynamisch factormodel’ waarin informatie van circa zeventig tijdreeksen wordt gebruikt om tot een voorspelling te komen. De technische beschrijving van het model en een onderbouwing van de keuze van het model staan hier.

De geselecteerde indicatoren in DFROG zijn onder te verdelen in acht groepen: (1) aandelenmarkt, (2) arbeidsmarkt, (3) consumptie, orders & voorraden, (4) geld & krediet, (5) huizenmarkt, (6) prijzen & lonen, (7) productie & inkomen, en (8) rentes & wisselkoersen.

Groei zet door in het derde kwartaal

Het nowcasting model schat in dat de economie in het derde kwartaal met 0,4% groeit ten opzichte van het kwartaal ervoor. Dat betekent dat het groeiherstel in de Nederlandse economie doorzet, zoals we ook in onze eerdere ramingen verwachtten.

Figuur 1 geeft de bijdragen van de acht bovengenoemde groepen weer aan de voorspelde bbp-groei. De som van de groeibijdragen plus de gemiddelde langjarige bbp-groei is gelijk aan de voorspelde 0,4%. In de DFROG-voorspelling voor het derde kwartaal van 2024 leveren de indicatoren binnen de groep productie & inkomen de grootste positieve bijdrage aan de geraamde bbp-groei (paarse staaf in figuur). Dat hangt mede samen met de verrassend sterke bbp-groei in het tweede kwartaal, die in het model doorwerkt in de inschatting voor het derde kwartaal.

Indicatoren binnen de groepen consumptie, orders & voorraden en prijzen & lonen leveren de meest negatieve bijdrage aan de geraamde economische groei. In het bijzonder gaat het om ontwikkelingen in de industrie, zoals orderverwachtingen en producentenvertrouwen.

Figuur 1: Bijdragen aan DFROG-voorspelling bbp-groei 2024K3 per groep variabelen. Voorspelling gemaakt op 1 oktober 2024

Zoals alle voorspellingen is ook deze inschatting van de economische groei zelden exact gelijk aan het later door het CBS gepubliceerde groeicijfer. Op basis van ons model verwachten we dat het bbp-groeicijfer in het derde kwartaal ligt tussen de 0,1% en 0,7% (68%-betrouwbaarheidsinterval, zie Figuur 2). Een lager of hoger cijfer is echter ook niet uit te sluiten.

Figuur 2: Puntschatting en (68%) betrouwbaarheidsinterval DFROG-voorspelling bbp-groei 2024K3 (k-o-k). Voorspelling gemaakt op 1 oktober 2024

De korte-termijn voorspelling maakt DNB naast de normale ramingen (in het voor- en najaar) van de Nederlandse economie, die twee tot drie jaren vooruitkijken. Die ramingen zullen voortaan periodiek worden aangevuld met een inschatting van de bbp-groei op korte termijn. De inschatting van de bbp-groei op korte termijn is tevens input voor de raming op de langere termijn. De korte-termijn voorspelling is terug te vinden op de DNB-webpagina “de stand van onze economie”.