Het overschot op de Nederlandse lopende rekening ligt sinds 2021 lager wanneer bij de berekening ervan een ruimere definitie van inkomen uit beleggingen wordt gehanteerd. Het gemiddelde overschot voor de periode 2021-2023 daalt in dat geval van 8,8% naar 7,5%. Dit blijkt uit een analyse van DNB. De gehanteerde ruimere definitie is in lijn met een recente aanbeveling van het Internationaal Monetair Fonds (IMF).
© ANP
Bij De Nederlandsche Bank stellen we onafhankelijk statistieken op over de Nederlandse financiële sector en economie. Dit artikel is gebaseerd op die cijfers. Meer informatie over onze statistieken en alle dashboards vind je op de Statistiek homepage.
Nederland heeft al decennia een structureel overschot op de lopende rekening van de betalingsbalans. Simpel gesteld betekent dit dat Nederland netto geld overhoudt aan haar internationale economische betrekkingen, zoals de export van goederen en diensten en inkomen uit vermogen (zoals winsten op buitenlandse investeringen of dividenden op beleggingen). Zie voor meer uitleg ook het dashboard over de betalingsbalans.
Het saldo op de lopende rekening is voor beleidsmakers een belangrijke graadmeter voor economische ontwikkelingen en kwetsbaarheden. De Europese Commissie hanteert bijvoorbeeld in haar Macroeconomic Imbalance Procedure een norm voor een overschot op de lopende rekening van 6% van het bruto binnenlands product (bbp), gemeten over een driejaarsgemiddelde. Het overschot van Nederland bevindt zich in de periode 2021-2023 met 8,8% boven deze norm.
Het saldo op de lopende rekening wordt onder meer beïnvloed door inkomen (winsten) uit internationale beleggingen. Internationaal bestaat er discussie over de vraag hoe dit inkomen het beste gemeten kan worden. In de betalingsbalans telt voor beleggingen in aandelen momenteel alleen uitgekeerd dividend mee als inkomen uit vermogen. Het inkomen van beleggers wordt daarmee mogelijk onderschat, want zij profiteren via waardestijging van hun aandelen ook van de winsten die bedrijven inhouden en herinvesteren.
Met het oog hierop heeft het Internationaal Monetair Fonds (IMF) recent statistiekmakers aangemoedigd om aanvullende informatie te publiceren, waarin het effect zichtbaar wordt gemaakt wanneer alle bedrijfswinsten – uitgekeerd en niet uitgekeerd – aan beleggers worden toegerekend. Voor Nederland is dit effect extra relevant omdat ons land zowel veel buitenlandse investeerders en beleggers kent, als ook zelf veel in het buitenland investeert. Nederland is namelijk internationaal gezien een belangrijke vestigingsplaats voor beursgenoteerde multinationals, waarin vooral buitenlandse beleggers investeren. Anderzijds beleggen Nederlandse pensioenfondsen en verzekeraars veel op internationale financiële markten.
DNB publiceert daarom vandaag een analyse waarin op deze basis een experimentele, alternatieve maatstaf voor het saldo lopende rekening is berekend.
Op basis van deze alternatieve maatstaf bedraagt het Nederlandse overschot op de lopende rekening in de periode 2021-2023 7,5% van het bbp. Dit is nog altijd hoger dan de 6%-norm van de Europese Commissie, maar ook aanzienlijk lager dan de 8,8% volgens de officiële definities. In de jaren vóór 2021 ligt het overschot volgens de alternatieve maatstaf gemiddeld iets hoger dan volgens de officiële definities.
De berekende informatie maakt scherper zichtbaar dat Nederland relatief veel inkomen uit internationale beleggingen betaalt en ontvangt. Enerzijds is Nederland een belangrijke vestigingsplaats voor beursgenoteerde multinationals, waarin vooral buitenlandse beleggers investeren. Anderzijds beleggen Nederlandse pensioenfondsen en verzekeraars veel op internationale financiële markten. In de alternatieve maatstaf voor de lopende rekening wordt meer inkomen van Nederlandse bedrijven aan buitenlandse beleggers toegerekend, en ontvangen Nederlandse beleggers meer inkomen uit het buitenland. In de meeste jaren vallen deze effecten op het saldo van de lopende rekening grotendeels tegen elkaar weg. In de periode 2021-2023 is wel een duidelijk verschil zichtbaar, wat voornamelijk het gevolg is van hogere winsten en lagere dividenduitkeringen van Nederlandse multinationals.
Meer informatie
06 juni 2025
Achtergrond
De wereldeconomie staat onder druk door geopolitieke ontwikkelingen en onzekere invoerheffingen. Ook Nederlandse huishoudens voelen dit: ze hebben minder vertrouwen in de economie en sparen meer. In onze Voorjaarsraming schetsen we onze verwachtingen.
Lees meer Nederlandse economie onder druk: wat betekent de geopolitieke onzekerheid voor jou?
06 juni 2025
Persbericht
De Nederlandse economie groeit dit jaar met 1,1%. Door onzekerheid en handelsspanningen blijft de economische groei ook de komende twee jaar beperkt tot ongeveer 1% per jaar. Dit verwacht De Nederlandsche Bank (DNB) in de vrijdag verschenen Voorjaarsraming.
Lees meer Onzekerheid en handelsspanningen remmen de economische groei
27 mei 2025
Speech
‘Geopolitieke spanningen en een verder fragmenterende wereldeconomie vormen momenteel de grootste risicofactoren voor de Nederlandse financiële stabiliteit.’ Dat zei Klaas Knot in de Tweede Kamer tijdens het jaarlijkse openbaar gesprek over macro-economische risico's voor het financiële stelsel.
Lees meer Inleiding Klaas Knot bij gesprek in de Tweede Kamer over risico’s voor het financiële stelsel
27 mei 2025
Nieuws
Nederlandse banken verstrekken de laatste jaren weer meer leningen aan binnenlandse bedrijven, nadat de groei van deze zogeheten zakelijke kredietverlening lange tijd achterbleef bij het gemiddelde in het eurogebied.
Lees meer Nederlandse banken lenen meer aan het bedrijfsleven