Nieuwe versie simulatieprogramma DELFI-tool

Bankensector en vertrouwenseffecten toegevoegd in nieuwe versie macro-economisch model DNB

De belangrijkste verandering betreft de uitbreiding van het model met een module die het gedrag van de bankensector beschrijft. Dit maakt het mogelijk om de samenhang tussen de bankensector en de rest van de economie beter te analyseren. Zo kan in kaart worden gebracht wat de invloed is van strengere kapitaalseisen voor banken op de bredere economie, bijvoorbeeld op de productie, bestedingen, prijzen en kredietrentes en -volumes. Naast de toevoeging van een bankensector is de module van de pensioensector aangepast, en is de invloed van vertrouwen op de bestedingen in het model opgenomen. Bovendien is het volledige model herschat op basis van recente cijfers. 

Zelf aan de slag met het uitgebreide model van DNB

De DELFI-tool is bedoeld voor leerlingen, studenten, docenten, beleidsmakers, journalisten en ieder ander die geïnteresseerd is in macro-economie en zelf economische scenario’s wil opstellen. Afgezien van andere uitkomsten als gevolg van de herziening van het onderliggende model is de wijze waarop de DELFI-tool werkt en door de gebruiker wordt bediend niet gewijzigd. Ook het format van de output is onveranderd. Wel is het aantal impulsen dat kan worden doorgerekend toegenomen van 11 naar 13. Nieuw zijn de scenario’s van een wijziging van de kapitaalseisen voor banken, en van een impuls aan de overheidsuitgaven die niet balanced-budget is maar direct in de overheidsschuld loopt. Nieuw is ook dat uitkomsten worden getoond voor een vijftal financiële grootheden: de hypotheekrente, de rente op bedrijfsleningen, leningen aan gezinnen en aan bedrijven, en de leverage ratio van de bankensector (bankkapitaal als percentage van de totale activa).

De gebruiker dient zelf een impuls (een positieve of negatieve schok) toe aan de economie, door de richting, omvang en timing van een of twee economische factoren te veranderen. Daarbij kan worden gekozen uit de volgende factoren: wereldhandelsgroei, olieprijs, marktrente, effectieve wisselkoers, overheidsbestedingen (zowel balanced budget als schuld-gefinancierd), loon- en inkomstenbelasting, arbeidsaanbodgroei, loonontwikkeling, pensioenpremie, aandelenkoers, huizenprijs en kapitaalseisen voor de bankensector. De DELFI-tool berekent vervolgens de verwachte macro-economische effecten in de eerste acht jaren na het begin van de impuls. De DELFI-tool zet de zelf gekozen simulatie af tegen het basispad, dat wil zeggen de macro-economische ontwikkeling die zich zou voordoen zonder de gekozen impulsen.

Uitkomsten DELFI-tool DNB nader toegelicht

De DELFI-tool toont de toekomstige ontwikkeling van 21 belangrijke economische grootheden, zoals het bruto binnenlands product (bbp), de consumptie, de werkloosheid, het overheidssaldo en de kredietverlening. Dit is zichtbaar in grafieken en tabellen. Door de simulatie te vergelijken met het eveneens getoonde basispad, krijgt de gebruiker een indicatie van de gevolgen van de gekozen impuls voor de Nederlandse economie.

Het voorbeeld hieronder laat de bbp-groei zien na een positieve schok in de wereldhandel (6% groei per jaar in plaats van 4% in het basispad). Het bbp-volume groeit dan harder dan in het basispad (1,5%). De groei loopt geleidelijk op tot ruim 2% in het vierde jaar en zakt daarna weer wat terug. Om de gebruiker te helpen de resultaten te begrijpen, is voor elke impuls of schok die wordt gegeven een gedetailleerde uitleg van de onderliggende economische mechanismen beschikbaar.

De met de DELFI-tool berekende effecten zijn vanzelfsprekend met onzekerheden omgeven. Ieder economisch model, dus ook DELFI 2.0, is een sterk vereenvoudigde weergave van de complexe werkelijkheid. Alleen al daarom zijn de modeluitkomsten onzeker. Bovendien zijn de berekeningen in de DELFI-tool – anders dan in het eigenlijke model – gebaseerd op de vereenvoudigende aanname dat de economie lineair is. Dat wil zeggen dat een twee keer zo grote schok ook twee keer zo grote effecten heeft. In werkelijkheid is dat bijna nooit het geval. Mede daardoor is de DELFI-tool niet geschikt om grote schokken door te rekenen en liggen de te kiezen impulsen binnen bepaalde marges.