Klaas Knot: 14 jaar in 14 cijfers (en 5 video’s)

5114 dagen zijn gepasseerd vanaf Klaas’ eerste tot en met zijn laatste werkdag, 30 juni 2025. Hij heeft twee termijnen van zeven jaar volbracht. Bij zijn aantreden in juli 2011 was de wereldeconomie aan het herstellen van een bankencrisis. En in mei 2010 was in Griekenland een staatsschuldencrisis uitgebroken die ook gevolgen had voor de rest van de eurozone. Die eurocrisis was nog volop gaande aan het begin van zijn periode. In Nederland was er na het faillissement van DSB, het drama met de IJslandse bank Icesave en de nationalisatie van ABN Amro ook kritiek op DNB als toezichthouder. In de jaren erna is hard gewerkt aan de stabiliteit van het systeem: het toezicht werd verscherpt en de eisen voor de kapitaalbuffers van banken werden verhoogd.

Wil je weten hoe Klaas terugkijkt op zijn termijn en de positie van de centrale bank te midden van een samenleving in beweging? Kijk de video met Klaas in gesprek met DNB-collega Kunieke Luth:

17,1% bedroeg de inflatie in Nederland in september 2022. Dat was ongekend hoog voor ons land. Het betekent dat gemiddelde prijzen die maand 17,1% hoger waren dan een jaar ervoor. Deze inflatiepiek was onder meer het gevolg van de nasleep van de coronapandemie en de stijgende energieprijzen na de Russische inval in Oekraïne. Een maand later, in oktober 2022, was de inflatie in het eurogebied 10,6%. Inmiddels schommelt de inflatie in Europa alweer rond de doelstelling van 2%. In mei van dit jaar was de inflatie in het eurogebied 2,6%; in ons land 3%.

Hoe uitzonderlijk dat inflatiepercentage van 17,1% was en hoe alert de centrale banken vervolgens ingrepen, vertelt Klaas hier:

335 is volgens Copilot het aantal officiële vergaderingen dat Klaas sinds juli 2011 heeft bijgewoond met zijn collega’s in Frankfurt - en tijdens de coronapandemie online. Zijn eerste zogeheten Governing Council was meteen al in zijn eerste week als president, op 7 juli. Vooral de vergaderingen op het hoogtepunt van de eurocrisis, en die bij het uitbreken van de coronapandemie in 2020, zijn hem bijgebleven.  

0,5% was de rente van de ECB bij het aantreden van Klaas in juli 2011. In de veertien jaar daarna is de rente 11 keer verhoogd, met gemiddeld 43 basispunten per keer, en 16 keer verlaagd, met gemiddeld 20 basispunten per keer. In juni 2014 besloot de ECB met een rentepercentage van -0,10% voor het eerst tot een negatieve rente. Het laagste beleidsrentepercentage in Klaas’ periode was -0,5% in september 2019. De inflatie lag toen al een tijdje rond de 1% en centrale banken wilden de economie stimuleren om zo de inflatie richting de gewenste 2% te krijgen. De rente ligt nu op 2%.

Een rentepercentage van -0,5% is echt heel uitzonderlijk, vertelt Klaas:

3 op de 10. Dat was het aantal huizen dat in 2013, op het dieptepunt van de huizenmarktcrisis, in ons land onder water stond. In de periode van 2008 tot en met februari 2013 waren de huizenprijzen flink gezakt. Dit werd veroorzaakt door werkloosheid, een gebrek aan vertrouwen en de haperende wereldeconomie. Sinds Klaas’ aantreden in juli 2011 is de gemiddelde woning in Nederland 90% duurder geworden (april 2025). In juli 2011 was de gemiddelde verkoopprijs 248.424 euro, nu 472.054 euro.

9. Dat is het cijfer dat Klaas Knot de economie geeft in januari 2020. Covid had de wereld toen nog niet in zijn greep. 27 februari 2020 werd het eerste coronageval in Nederland bevestigd, er volgden er snel meer en het economisch beeld veranderde volledig.

-6,4% was de economische groei die DNB verwachtte aan het begin van de coronaperiode in juni 2020, zie de Economische Vooruitzichten DNB - juni 2020. Door de coronapandemie daalde het bbp in 2020 met 3,8%, het grootste krimppercentage sinds de Tweede Wereldoorlog. Maar de economie bleek veerkrachtig en herstel volgde verrassend snel, mede dankzij overheidssteun en de ontwikkeling van een vaccin. En in 2021 groeide het Nederlandse bbp alweer met 6,2%, één van de sterkste groeicijfers in decennia.

85% van de Nederlanders vindt dat ons land voordeel heeft van het EU-lidmaatschap, blijkt uit cijfers van de Eurobarometer. Als handelsland heeft Nederland veel baat bij goede samenwerking binnen de EU. 70% van onze export gaat immers naar andere EU-landen. Uit een eerdere DNB-Analyse blijkt dat de Nederlandse export met meer dan 50% is toegenomen door ons EU-lidmaatschap.

Het versterken van de Europese samenwerking is essentieel, aldus Klaas:

5 miljoen euro maakte DNB in juli 2022 vrij na het uitspreken van excuses voor het slavernijverleden. Het geld is bedoeld voor directe eenmalige bijdragen aan educatieve projecten en projecten ter behoud van historisch erfgoed. Daarnaast heeft DNB in samenwerking met het Cultuurfonds een fonds opgericht van nog eens 5 miljoen euro voor bijdragen aan lokale initiatieven van nazaten van slaafgemaakten.

1.588 miljard euro zat er begin dit jaar aan Nederlands pensioengeld in de kas. In het derde kwartaal van 2011 was dit 765 miljard euro. Je kunt deze bedragen terugvinden op onze website. Het bedrag wordt bij de overgang naar het nieuwe pensioenstelsel verdeeld volgens de Wet Toekomst Pensioenen.

1 bank ging in de afgelopen veertien jaar in Nederland failliet: Amsterdam Trade Bank (ATB). Dit faillissement hing samen met de Russische inval in Oekraïne. 95% van het gegarandeerde spaargeld was na het faillissement binnen een maand uitgekeerd aan de gedupeerde rekeninghouders. Als een bank failliet gaat, dan zorgt DNB dat spaarders hun geld terugkrijgen, tot maximaal 100.000 euro per persoon, per bank. Alle banken hebben hiervoor geld in een garantiefonds gestort. Twee op de drie Nederlanders zijn bekend met deze Nederlandse Depositogarantie.

19% van de betalingen wordt tegenwoordig nog met contant geld gedaan in Nederland. 81% van de betalingen wordt met betaalpas of mobiele app gedaan. Daarmee is Nederland inmiddels een van de meest gedigitaliseerde landen op het gebied van betalen. In 2011 werd nog 62% van de betalingen contant gedaan, 34% werd gepind en 3% werd betaald met de chipknip.

2,829 miljard euro. Dat is de nettowinst die DNB van 2011 tot 2025 heeft gemaakt. Dat bedrag is de uitkomst van jarenlange winsten die DNB boekte (in totaal 9,968 miljard) minus het verlies van 7,139 miljard dat DNB leed van 2022 tot en met 2024. In die verliesjaren werd logischerwijs ook geen dividend uitgekeerd aan de Nederlandse staat.
Veel centrale banken hebben verlies geleden toen ze pogingen deden om de economische gevolgen van de coronapandemie te verzachten. Centrale banken kochten toen op grote schaal schuldpapier op van overheden en bedrijven. De rente daarop is betrekkelijk laag. De hierdoor ontstane verliezen zijn opgevangen met geld uit speciaal aangelegde reservebuffers. DNB verwacht dat er tot zeker 2028 verliezen moeten worden genomen, daarna kunnen de buffers weer groeien. 
Het bedrag dat de Nederlandse Staat dankzij jarenlange lage ECB-rentes heeft bespaard op rentelasten over onze staatsschuld wordt geschat op circa 28 miljard euro. Dit voordeel is dus groter dan de verwachte verliezen van DNB. Wanneer er weer geld wordt uitgekeerd aan de schatkist is niet bekend. 

70.000 ton bouwmateriaal is bespaard door te kiezen voor renovatie van het DNB-kantoor, in plaats van nieuwbouw; de milieu-impact is hierdoor 50% lager.
De medewerkers keerden op 6 januari 2025 na een bijna vijf jaar durende renovatie terug naar het gebouw aan het Frederiksplein in Amsterdam. Het is met respect voor het oorspronkelijke ontwerp van architect Marius Duintjer naar ontwerp van architectenbureau Mecanoo gerenoveerd. De verplaatsing van het goud en het bankbiljettenbedrijf naar Zeist maakt het mogelijk de voormalige kluis met expositieruimtes eromheen voor bezoekers open te stellen.

Tot slot richt Klaas zich tot opvolger Olaf Sleijpen: