Loont schoon? Kwaliteit bankbiljetten en vals geld
Hoe schoner de bankbiljetten hoe beter kassapersoneel valse biljetten opmerkt. Voor consumenten is de vuilgraad van bankbiljetten niet van invloed. Zij herkennen niet meer falsificaten wanneer sprake is van een schonere set bankbiljetten.Dit blijkt uit onderzoek van de Nederlandsche Bank en de Duitse Bundesbank onder 261 kassamedewerkers en 250 consumenten. Winkelpersoneel herkent gemiddeld 88% van de falsificaten. Bij de consumenten ligt dat percentage op 79. Voor DNB zijn de uitkomsten na afweging van de kosten en baten geen reden om de schoonheidscontrole van bankbiljetten aan te scherpen. Jaarlijks controleert DNB circa 450 miljoen biljetten op vuilheid en echtheid.
Herkennen vals biljetten
Centraal in de studie stond de onderzoeksvraag of het uitmaakt voor de herkenning van valse biljetten of de bankbiljetten in omloop gemiddeld schoon zijn of iets minder schoon.
Er bestaat een Europese ondergrens voor de kwaliteit van bankbiljetten in omloop, omdat een goede kwaliteit belangrijk is voor machinale verwerking van bankbiljetten en bijdraagt aan het algemene vertrouwen van het publiek in de euro. Centrale banken besluiten echter om soms nog strenger te zijn, onder andere vanuit de gedachte dat het makkelijker is om valse biljetten te herkennen tussen schonere biljetten. Maar als dit niet klopt, zouden centrale banken in het Eurosysteem wat vuilere biljetten in omloop kunnen laten zonder negatieve gevolgen voor de falsificaatherkenning – waardoor minder kosten worden gemaakt voor het vervangen van vuile bankbiljetten.
Kassapersoneel herkent meer
Consumenten herkennen gemiddeld 79% van de veel voorkomende valse biljetten; kassapersoneel doet het beter met 88%. Ervaring blijkt hier een rol te spelen, want uit het onderzoek komt ook naar voren dat het vermogen om valse biljetten te herkennen toeneemt gaandeweg de test.
Als de echte biljetten in een testset schoner zijn, neemt bij het kassapersoneel de herkenning van de falsificaten uit die set toe. Dit gaat echter gepaard met het vaker onterecht aanwijzen van echte biljetten als vals; men wordt als het ware argwanender. Overigens werd in het onderzoek de bankbiljetten die gloednieuw zijn veelal als verdacht ervaren.
Voor het herkennen van valse biljetten door consumenten maakt het niet uit of de biljetten in omloop schoon of juist wat minder schoon zijn. Dit betekent echter nog niet dat de kwaliteit van de biljetten in omloop best ook een tandje minder kan. Immers, voor kassapersoneel maakt het wel uit en zij beoordelen per dag veel meer biljetten dan een consument. Aan de andere kant heeft kassapersoneel vaak de beschikking over apparatuur waarmee de echtheid van een biljet kan worden vastgesteld.
Een paar seconden is genoeg
Oudere mensen hebben meer moeite met het herkennen van valse biljetten dan jongere mensen, oudere mensen controleren minder echtheidskenmerken. En hoe meer echtheidskenmerken worden bekeken, des te beter is de score op de test.
Het onderzoek bevestigt de aanname van het Eurosysteem dat ‘een paar seconden’ genoeg is om een vals biljet te herkennen. Kassapersoneel heeft gemiddeld aan 5 seconden genoeg, consumenten gebruiken 6,3 seconden om een biljet op echtheid te controleren. Mensen die 10 seconden of meer nodig hadden, behaalden niet betere resultaten dan snellere mensen.
Strenger is niet nodig
Iedere nationale centrale bank kan nu op grond van dit onderzoek de afweging maken of het nóg schoner moet dan de al geldende Europese normen. De Nederlandsche Bank hanteert de Europese ondergrens bij het sorteren van eurobiljetten en ziet in dit onderzoek geen aanleiding om strenger te zijn dan deze norm.
test