20 jaar euro: 20 leuke weetjes

1. Op 1 januari 1999 voerden elf landen van de Europese Unie de euro in als hun nieuwe, gemeenschappelijke munt. De euro was oorspronkelijk een elektronische munteenheid. Eurobankbiljetten en -munten werden op 1 januari 2002 in 12 landen geïntroduceerd.

2. De euro is op dit moment de munteenheid van 19 EU-landen en ruim 340 miljoen Europeanen.

3. De ECU was de 'administratieve' voorloper van de euro. ECU staat voor European Currency Unit. Het was de centrale rekeneenheid van de Europese Unie die volgens een verdeelsleutel was opgebouwd uit de verschillende EU-munten.

4. Het eurologo is ontleend van de Griekse letter epsilon. Deze verwijst naar de oorsprong van de Europese beschaving (de oude Grieken) en de eerste letter van 'Europa'. De twee parallel getekende lijnen staan voor stabiliteit.

5. Typemachines hadden geen euroteken op het toetsenbord. Maar er was een trucje: type een hoofdletter C, ga terug en type het gelijkteken over de C.

6. De euro is de een na belangrijkste munteenheid in de wereld voor internationale betalingen, (uit)lenen en centrale bank reserves.

7. De metaalsoorten (nikkel, koper, zink en mengsels daarvan) van de muntstukken liggen vast in de Europese wet.

8. De formaten liggen ook vast in de Europese wet. Zo moet een 2-euromunt exact 25,75 millimeter in doorsnede zijn, en een 5-centmunt 21,25 millimeter. Die regels zijn er tegen valsmunterij.

9. De 10-, 20- en 50-centmunten bestaan uit een uniek metaalmengsel 'Nordic gold', die moeilijk te smelten is en uitsluitend voor munten wordt gebruikt. Dit 'goud' bestaat uit 89% koper, 5% aluminium, 5% zink en 1% tin. Dus geen echt goud! Hierdoor zijn de eurocentmunten antibacterieel, non-allergeen en bestand tegen roest en oxidatie.

10. In de muntenpers wordt een afbeelding met een kracht van een paar olifanten in de munt geslagen. De snelste muntpers slaat 750 munten per minuut.

11. Op de zijkant van veel Nederlandse munten staat sinds 1816 het randschrift 'God zij met ons'. De tekst was van schrijver, politicus, wis- en natuurkundige Jean Henri van Swinden (1746-1823). Tegenwoordig staat de tekst alleen nog op onze 2-euromunten, want hij is te lang voor de andere munten.

12. Euromunten hebben een gemeenschappelijke en een nationale kant die aangeeft uit welk land de munt afkomstig is. Het ontwerp van de gemeenschappelijke kant werd ontworpen door de Belg Luc Luycx. Onze nationale munten met koning Willem-Alexander zijn ontworpen door Erwin Olaf.

13. Er zijn acht verschillende denominaties van de euromunt (1, 2, 5, 10, 20, 50 cent en €1, € 2). De EU overweegt op korte termijn een wetsvoorstel in te dienen over een afrondingsregel bij cashbetalingen naar 5 eurocent voor alle eurolanden en het mogelijk stopzetten van de uitgifte van 1- en 2-eurocenten.

14. De 2-euromunt kan gebruikt worden voor een bijzonder thema. De eerste herdenkingsmunt werd in 2004 uitgegeven door Griekenland ter gelegenheid van de Olympische Spelen. De meest recente verzamelaar in Nederland is de goudkleurige uitgifte ter ere van de 65^e verjaardag van Nijntje met een portret van bedenker Dick Bruna.

15. Belangrijke bouwstijlen uit diverse periodes in de Europese geschiedenis zijn verbeeld in de ramen, poorten en bruggen op de bankbiljetten: Klassiek (5 euro), Romaans (10 euro), Gotisch (20 euro), Renaissance (50 euro), Barok en Rococo (100 euro), 19^e -eeuws ijzer en glas (200 euro) en 20^ste eeuw (500 euro).

16. De bruggen staan symbool voor de communicatie tussen de mensen in Europa en tussen Europa en de rest van de wereld. Hoewel de bruggen fictief zijn, zijn ze te bewonderen in Spijkenisse waar ze zijn nagebouwd als kunstproject naar het ontwerp van Robin Stam.

17. Er zijn inmiddels twee series bankbiljetten. Bij de tweede serie werd afscheid genomen van het €500-biljet. Vanaf 27 april 2019 is deze niet meer in omloop gebracht.

18. De ECB is van plan het ontwerp van de eurobankbiljetten te vernieuwen om meer herkenbaarheid voor Europeanen in alle leeftijden en achtergronden uit te stralen. Ze werkt daarvoor samen met Europese burgers en verwacht in 2024 een definitieve beslissing te nemen.

19. Elk biljet is voorzien van de handtekening van een ECB-president. In de 20 jaar zijn er vier presidenten geweest: Willem Duisenberg, (1998-2003), Jean-Claude Trichet (2003–2011), Mario Draghi (2011–2019) en de huidige president Christine Lagarde.

20. De Koninklijke Joh. Enschedé te Haarlem drukte in 1810 onze eerste bankbiljetten. In 2011 kwam daar een eind aan voor DNB die toen koos voor drukkers in Duitsland en Groot-Brittannië. Eind 2016 besloot het bedrijf niet langer bankbiljetten te drukken. In het voormalige pand van Joh. Enschedé is nu tijdelijk het bankbiljettenbedrijf en goudkluis van DNB gehuisvest.