Om een goed beeld te krijgen van de klimaatimpact van de beleggingen van financiële instellingen, is het belangrijk dat rekening wordt gehouden met inflatie en wisselkoersschommelingen. Als één van de belangrijkste indicatoren van klimaatimpact daarvoor wordt gecorrigeerd, dan blijkt de vermindering van de relatieve CO2-uitstoot in de beleggingsportefeuilles van Nederlandse verzekeraars en pensioenfondsen over de periode 2012-2019 maar liefst een derde lager te zijn dan wanneer niet voor deze invloeden wordt gecorrigeerd. Dit blijkt uit nieuw onderzoek van De Nederlandsche Bank (DNB).
Nederlandse verzekeraars en pensioenfondsen kunnen met hun beleggingskeuzes een belangrijke rol spelen in de verduurzaming van de economie. Ook kan de overgang naar een CO2-neutrale economie leiden tot zogeheten transitierisico’s voor een financiële instelling. Door klimaatbeleid, technologische ontwikkelingen en veranderende voorkeuren van consumenten kunnen leningen aan en beleggingen in sectoren en bedrijven die veel CO2 of andere broeikasgassen uitstoten veel sneller dan verwacht minder waard worden. Tegelijkertijd kan de financiële sector er met haar beleggingskeuzes aan bijdragen dat voldoende kapitaal beschikbaar komt voor de investeringen die nodig zijn om de doelen van het klimaatakkoord van Parijs te realiseren. De beleggingsportefeuilles van Nederlandse pensioenfondsen en verzekeraars zijn goed voor respectievelijk EUR 1554 miljard en EUR 515 miljard, wat gelijk staat aan 191% en 63% van het Nederlands bbp (2019).
Zogenoemde ‘relatieve CO2-indicatoren’ worden veel gebruikt om te bepalen of de financiële sector via haar beleggingen bijdraagt aan de doelen van het Parijse klimaatakkoord en de mate waarin een instelling klimaat-gerelateerde transitierisico’s loopt. Anders dan absolute CO2-indicatoren die daadwerkelijke emissies meten, wordt bij relatieve CO2-indicatoren, zoals de Weighted Average Carbon Intensity (WACI), de CO2-uitstoot gewogen naar omzet, oftewel ‘tonnen CO2-equivalenten/miljoen EUR omzet’. Door te wegen naar omzet wordt de economische waarde van een bedrijfsproces gekoppeld aan de klimaatimpact die het veroorzaakt, en kunnen beleggingsportefeuilles van verschillende financiële instellingen beter met elkaar vergeleken worden. Die weging naar omzet betekent echter ook dat inflatie en wisselkoersschommelingen van invloed kunnen zijn op de uiteindelijke resultaten. Zo heeft inflatie een opwaarts effect op omzet, wat vervolgens leidt tot een neerwaarts effect op de relatieve CO2-indicator. En als een beleggingsportefeuille meerdere valuta’s bevat, dan kunnen wisselkoersschommelingen afhankelijk van hun richting, een neerwaarts of opwaarts effect hebben op de relatieve CO2-indicator, nog zonder dat er sprake is van een wijziging in de CO2-uitstoot.
Het onderzoek van DNB keek naar de WACI voor de portfolio’s van beursgenoteerde aandelen en bedrijfsobligaties van Nederlandse pensioenfondsen en verzekeraars, inclusief de beleggingen via Nederlandse beleggingsinstellingen. De niet voor inflatie en wisselkoersschommelingen gecorrigeerde WACI voor Nederlandse pensioenfondsen daalde met 34.5%, terwijl de gecorrigeerde WACI in de periode 2012-2019 slechts met 24.1% daalde (zie Figuur 1). Bij de verzekeraars betreft het een niet-gecorrigeerde daling van 31.0% en een gecorrigeerde daling van 23.7%. Voor de gecorrigeerde WACI zijn alle monetaire variabelen gedefleerd naar basisjaar 2012 en is een constante 2012 wisselkoers gebruikt om alle beleggingen om te rekenen naar EUR. Aangezien de pensioenfondsen grotendeels beleggen in USD zijn de verschillen voornamelijk te verklaren door de wisselkoersschommelingen tussen USD en EUR. De verzekeraars beleggen grotendeels in EUR waardoor de wisselkoerseffecten hier minder uitgesproken zijn en de verschillen vooral toe te wijzen zijn aan de inflatiecorrectie. Soortgelijke resultaten worden gevonden voor andere relatieve CO2-indicatoren.
Figuur 1: Weighted average carbon intensity van verzekeraars en pensioenfondsen in 2012-2019, niet-gecorrigeerd en gecorrigeerd
Bron: DNB
Internationale gremia zoals het Network for Greening the Financial System (NGFS) en de Europese Centrale Bank (ECB) zetten zich in om tot robuuste en internationaal vergelijkbare cijfers te komen waarmee de duurzaamheid van beleggingsportefeuilles beter getoetst kan worden. Behalve het al dan niet meenemen van inflatie en wisselkoerseffecten, zoals dit onderzoek laat zien, zijn er nog meer meetproblemen die goed moeten worden onderzocht, zoals de kwaliteit van de (vaak commerciële) bronnen die gegevens over CO2-uitstoot verzamelen; de methoden waarmee schattingen gemaakt worden voor bedrijven waarvoor de uitstootgegevens nog niet beschikbaar zijn; en betere maatstaven dan omzet om CO2-uitstoot aan te relateren. DNB zal in samenwerking met de internationale partners haar onderzoeksinspanningen voortzetten om te komen tot robuuste en internationaal vergelijkbare meetmethoden.
Misleading Footprints Inflation and exchange rate effects in relative carbon disclosure metrics
Nederlandse banken lopen via hun leningen aan bedrijven risico op verliezen door kust- en rivieroverstromingen. Overstromingsmaatregelen zoals dijken en stormvloedkeringen mitigeren echter het grootste gedeelte van het risico, ook wanneer door klimaatverandering de overstromingsrisico's toenemen.
Lees meer Blootstelling banken aan overstromingsrisico’s via bedrijfsleningen beperkt
Kan jij je de laatste keer nog herinneren dat je niet meer bij de supermarkt kon pinnen vanwege een cyberaanval? Of die keer dat de app om vanaf je telefoon te bankieren was gehackt? Waarschijnlijk niet en dat ligt niet aan jouw geheugen.
Lees meer Een ‘hack à la carte’: DNB breidt cyberbeveiligingsproject uit
Ooit was het een gespreksonderwerp dat alleen de meest technisch onderlegde IT-ers kon interesseren: kunstmatige intelligentie (AI). Die tijd is inmiddels lang voorbij. AI was in 2023 het op twee na meest populaire woord in Nederland volgens het genootschap van taalliefhebbers Onze Taal.
Lees meer Financieel toezichthouders bereiden zich voor op AI-tijdperk
Kunstmatige intelligentie (AI) is wereldwijd bezig met een opmars in de financiële sector, ook in Nederland. Toch hebben maar weinig consumenten een goed beeld van in hoeverre hun bank, verzekeraar of pensioenfonds AI gebruikt.
Lees meer Nederlanders hebben nauwelijks beeld van AI-gebruik door financiële instellingen
