Interview: Cindy van Oorschot over de overgang naar een nieuw pensioenstelsel

In maart was het online Pensioenseminar waar ongeveer 400 bestuurders van pensioenfondsen en directeuren van uitvoeringsorganisaties aan hebben deelgenomen. Hoe kijk je daarop terug?
We zijn daarbij in gesprek gegaan over de uitdagingen van de stelselwijziging voor de pensioensector, voor de bestuurders maar ook voor DNB. Een van de programmaonderdelen was DNB Listens. We hebben ons oor te luister gelegd bij de bestuurders om te horen welke vragen en zorgen leven.

Wat zijn de belangrijkste take-aways van DNB Listens?
Kort samengevat gaven veel bestuurders  aan dat er nog onduidelijkheid is over de wet- en regelgeving. En die onduidelijkheid maakt het lastig om met de voorbereidingen te beginnen. Ook hoorden we vaak dat het een lastig traject is, gezien het complexe stakeholderveld met verschillende (soms uiteenlopende) belangen. En tot slot dat een uitvoeringsorganisatie een essentiële rol vervult in het transitieproces. De zorg die bij veel bestuurders leeft, is hoe je grip houdt op een uitvoeringsorganisatie, omdat die op afstand kan staan van het fonds.

Kun je meer vertellen over dat complexe stakeholderveld?
Pensioenfondsen zitten middenin een transitieperiode en moeten schaken op meerdere borden om zich goed voor te bereiden op de overstap naar het nieuwe stelsel. En wat het extra lastig maakt is dat de fondsen daarin afhankelijk zijn van meerdere stakeholders, zoals sociale partners en uitvoeringsorganisaties. Wijziging van een pensioenregeling leidt tot aanpassing van de pensioenadministratie, dus moeten fondsen in gesprek met de uitvoeringsorganisatie over eventuele aanpassingen in de pensioenadministratie. Maar ook moeten fondsen in gesprek met hun deelnemers voor een risicopreferentie-onderzoek. Immers, de verantwoordelijkheid voor het vaststellen van de risicohoudingen ligt bij het fonds. Het vaststellen van de consistentie tussen premie en pensioendoelstelling ligt op het terrein van de sociale partners en fondsen hebben daarbij een faciliterende rol. 

Kun je aangeven wat met die take-aways van DNB Listens is gebeurd?
De sector is hard bezig om zich voor te bereiden op het nieuwe stelsel, wij binnen DNB ook. Binnen DNB lopen meerdere projecten voor de transitie naar een nieuwe pensioenregeling. We hebben die projecten gevoed met de waardevolle input die we vanuit de sector hebben opgehaald. Zo is er een project waarbij het doel is om een actueel en scherp inzicht te krijgen in de status van de transitie en begrip te krijgen van de uitdagingen en knelpunten. We werken, dankzij die uitkomsten, ook aan een monitoringsvragenlijst die we later dit jaar sector breed willen uitzetten. De take-aways van DNB Listens vormden de inspiratie voor de monitoringsvragenlijst. En we scherpen de monitoringsvragenlijst aan met de sector.

Ook zijn we bezig met het ontwikkelen van toezichtraamwerken om effectief toezicht te houden in het nieuwe pensioenstelsel. Daarom is het voor ons ook belangrijk om te weten wat er in de sector leeft en welke knelpunten er zijn. In een ander project adviseren we SZW over wet- en regelgeving. Als we weten wat er in de sector leeft en welke knelpunten zij ervaren, dan kunnen we onze adviserende rol richting SZW ook beter vervullen. Ook spreken wij met de Pensioenfederatie en de AFM. De take-aways delen we ook met hen.

Is DNB van plan om format van DNB Listens weer te doen?
Zeker en we hebben het zelfs al gedaan. Op 28 juni hebben wij 26 bestuurders uitgenodigd voor een rondetafelbijeenkomst om feeling te houden met waar fondsen nu staan, welke risico’s zij lopen en zien en hoe zij die denken te beheersen, welke onduidelijkheden fondsen zien bij wetgeving en verdere implementatie van de nettopensioenregeling waar ze tegenaan lopen. Maar we zijn natuurlijk ook benieuwd hoe wordt omgegaan met uitstel van wetgeving. Het is mooi om te zien dat aan de hand van een paar vragen, de opbrengst zo rijk is. Ook gaan we vrijdag a.s. in dialoog met bestuurders over hun visie op datakwaliteit in het kader van de transitie naar een nieuwe pensioenregeling.

En tot slot, we blijven de toezichthouder, dus we luisteren niet alleen maar. We hebben vast ook nog wel een opmerking, een wijze raad of een zorg. Wat zou je de fondsen mee willen geven?
Wat me opviel uit DNB Listens is dat de zorgen van bestuurders vooral extern gedreven zijn. De onduidelijkheden in de wet of de zorg dat sociale partners niet tijdig over de brug komen. Mijn boodschap aan de sector is om ook kritisch naar jezelf te kijken. Wat kun je als bestuurder doen om in dit uitdagende stakeholderveld effectief te zijn? Hoe blijf je in control maar ook voldoende wendbaar om in te spelen op de onzekerheden en onduidelijkheden die er zijn? En welke no-regret stappen kun je, gegeven de onzekerheden die er zijn, nu al zetten? Je kunt als bestuurder niet meer achterover kunt leunen en wachten wat er op je af komt. Je moet regie voeren om het schip veilig aan de overkant te krijgen. Wacht dus, ondanks onduidelijkheden, niet af en denk na over de stappen die je nu al kunt zetten of voorbereiden. Dat doen wij als toezichthouder voor onze eigen voorbereiding ook.

Overigens zie ik dat sommige fondsen al flinke stappen zetten in hun voorbereiding. Mijn tweede boodschap voor de sector is dan ook om elkaar op te zoeken en best practices en geleerde lessen met elkaar te delen. Niemand heeft de wijsheid in pacht, dus laten we elkaar zo veel mogelijk helpen met de uitdagingen waar we voor staan.