Psst… geheimpje

Geheimen zijn spannend. In de goede oude tijd werkten we nog met papieren documenten. Als je wilde dat een hele afdeling iets wist, moest je er ‘geheim’ boven zetten, het uitprinten en een uurtje in de printer laten liggen. Gegarandeerd dat iedereen de inhoud daarna kende. Veel effectiever dan een mail of mededeling op intranet.

In de trein

In diezelfde oude tijd, deed een collega ooit het voorstel om boven echt geheime documenten niet meer te zetten dat ze geheim waren. Als iemand zo’n document per ongeluk in de trein zou laten liggen, zou niemand erin geïnteresseerd zijn en zou het gewoon bij de vuilnis belanden. Een ‘geheim’ document van De Nederlandsche Bank zou juist heel interessant zijn en zomaar de krant kunnen halen. Dit voorstel heeft het niet gehaald en papier gebruiken we nauwelijks nog, maar het idee was niet helemaal onzinnig.

Toezichtvertrouwelijk

Ja, zaken worden interessanter als ze geheim zijn. Als er weer eens in de krant staat dat DNB geen antwoord wil geven op een vraag omdat iets ‘geheim’ is – vaak zeggen we dan toezichtvertrouwelijk, een moeilijk woord dat op hetzelfde neerkomt – zal menigeen dan ook denken dat we iets spannends te verbergen hebben. Soms is dat zo, maar meestal is het omgekeerde het geval. Dan zouden we er zelfs belang bij hebben heel Nederland te vertellen hoe de vork in de steel zit.

Maar dat mogen we niet en dat doen we dus ook niet. Die toezichtvertrouwelijkheid is bedacht door de Europese regelgevers en die hebben dat niet zomaar gedaan. En zeker niet om de toezichthouder te beschermen. Om goed toezicht te kunnen houden is het belangrijk dat financiële instellingen open zijn tegen de toezichthouder. Zo zijn ze bijvoorbeeld verplicht incidenten te melden. Maar ook bij andere zaken, zoals een voorgenomen overname of de verwachte bedrijfsresultaten, is openheid van belang. Als al dat soort zaken in de krant kunnen komen, is de kans levensgroot dat instellingen zorgen en risico’s niet meer open met de toezichthouder delen.

Hackers en witte ridders

Ook kan openheid het omgekeerde effect hebben van wat we met toezicht willen bereiken. Een gemakkelijk voorbeeld zijn IT-incidenten. Heel begrijpelijk dat de buitenwereld daar meer over wil weten. Maar in die buitenwereld zitten ook kwaadwillende hackers die die informatie vervolgens kunnen misbruiken. Of denk aan een mogelijke overname van een zwakke bank of verzekeraar. De witte ridder die door een overname de belangen van spaarders of polishouders zeker kan stellen, zal zich wel twee keer bedenken als al zijn of haar overwegingen publiek kunnen worden.

Of denk aan handhavingstrajecten – weer toezichtterminologie voor bijvoorbeeld boetes en aanwijzingen. Het is voor de buitenwereld natuurlijk heel interessant te weten wat wij hier doen. Omdat zo’n traject best wel lang kan duren, zouden we zelf ook weleens eerder een tipje van de sluier willen oplichten. Maar ook dat mag niet, we mogen onze plannen en de onderbouwing daarvan niet zomaar publiek maken. Juist omdat vertrouwelijkheid zo belangrijk is, gelden er veel extra wettelijke waarborgen.

Omgekeerd is het tegenwoordig gelukkig wel zo dat voor veel formele maatregelen zoals boetes, in de wet is vastgelegd dat we die uiteindelijk samen met de onderbouwing op onze website publiceren. Misschien moeten we er dan wel met grote letters ‘geheim’ boven zetten, om het wat extra spannend te maken, want het juridische taalgebruik van dit soort maatregelen nodigt niet echt tot lezen uit.