Nederland draagt in crisistijd bij aan financieringsruimte IMF

Noodfonds

Het IMF wordt ook wel ’s werelds financiële brandweer genoemd, voor het blussen van economische en financiële crises wereldwijd. Wanneer een lidstaat in betalingsproblemen met het buitenland komt en toegang tot financiering van (private) investeerders verliest, kan het land bij het IMF aankloppen voor een (nood-)lening. Deze lening geeft het land ademruimte, om de tijdelijke tegenwind te overleven en zaken weer op orde te brengen. 

Pandemie

De huidige pandemie is zo’n tijdelijke tegenwind die verregaande economische gevolgen kent en daarmee zijn weerslag heeft op de financiële positie van landen. Door oplopende schulden als gevolg van budgettaire maatregelen en een stagnerende economische ontwikkeling, wordt het voor lidstaten in toenemende mate lastiger om aan hun schuldverplichtingen te voldoen. Van de in totaal 190 lidstaten, hebben zich sinds medio maart dan ook meer dan 100 lidstaten bij het IMF gemeld met verzoeken om extra noodleningen. Het IMF heeft op dit moment in totaal zo’n $285 miljard aan leningen aan lidstaten uitstaan. Afhankelijk van de ontwikkeling van de coronacrisis en de impact daarvan op de economie, zal het beroep op het Fonds de komende tijd verder oplopen. 

Financiering

De Nederlandse financiering draagt bij aan de algemene middelen van het Fonds die in totaal rond de SDR 975 miljard (circa EUR 1.150) bedragen. Deze SDR 975 miljard wordt op dit moment voor zo ongeveer de helft gefinancierd met permanent ingelegd kapitaal, de zogeheten quotamiddelen. Deze middelen vormen de basis van de financierings-en bestuurlijke structuur van het Fonds. Het aandeel ingelegde quotamiddelen van lidstaten bepaalt zowel het stemgewicht in onder andere het IMF-beleid als de hoeveelheid middelen die zij van het Fonds kunnen lenen. Voor een deel wordt de kapitaalinleg door lidstaten gefinancierd met internationale reserves, zoals goud en belangrijke internationale valuta, zoals dollars en euro’s. Het andere deel van de algemene IMF-middelen betreft leningen van lidstaten. Op dit moment dragen 40 lidstaten bij aan een multilateraal leeninstrument, de New Arrangements to Borrow (NAB), en eveneens 40 lidstaten verstrekken bilaterale leningen aan het Fonds. Deze leningen dienen als aanvulling op het kapitaal van het Fonds en kunnen pas worden ingezet nadat de quotamiddelen zijn uitgeput.

Nederlandse bijdrage

Nederland draagt sinds de oprichting van het IMF bij aan de algemene middelen van het Fonds, gezien het belang van het IMF voor de mondiale stabiliteit en daarmee voor Nederland als kleine open economie. Nederland behoort tot de 44 landen die betrokken waren bij de oprichting van het IMF in 1944 en heeft met 1,8% een relatief groot kapitaalaandeel in het IMF. Daarnaast behoort Nederland ook tot de 40 crediteuren in de NAB en verstrekt ons land het Fonds sinds 2012 een bilaterale lening. Als onderdeel van de 15^e quotaherziening werd in oktober 2019 door IMF-lidstaten besloten om de omvang van de NAB te verdubbelen en die van de bilaterale leningen te halveren om de financiële slagkracht van het IMF te waarborgen bij het uitblijven van een quotastijging. Voor de Nederlandse bijdrages betekent dit twee nieuwe leenovereenkomsten, met een omvang van (omgerekend in euro’s) €10,9 miljard voor de NAB en €5,9 miljard voor de bilaterale lening. Hiermee komt de totale Nederlandse bijdrage aan de algemene middelen van het Fonds iets lager uit, op rond de €27 miljard. Eerder dit jaar droeg Nederland ook bij aan de IMF Trust voor lage-inkomenslanden (de Poverty Reduction and Growth Trust) met een extra lening van (omgerekend in euro’s) rond de €590 miljoen, tegen de achtergrond van de toenemende behoefte aan IMF-steun van lage inkomenslanden in de huidige crisis. De middelen worden door DNB beschikbaar gesteld, met een staatsgarantie afgegeven door de minister van Financiën. 

* Totaal in EUR fluctueert op basis van de wisselkoers EUR-SDR; tabel gebaseerd op dagkoers EUR-SDR d.d. 10 december.