Slavernijverleden DNB

De Universiteit van Leiden heeft in opdracht van DNB een onafhankelijk historisch onderzoek gedaan naar de betrokkenheid bij slavernij vanaf de oprichting van DNB in 1814 tot de komst van de wet tot afschaffing slavernij in 1863. Het onderzoek toont aan dat DNB op drie manieren betrokken was bij de Nederlandse koloniale slavernij.

Startkapitaal DNB 

Het startkapitaal van DNB kwam deels van ondernemers met directe belangen in de trans-Atlantische plantageslavernij, bijvoorbeeld in Suriname. Bij elf van de zestien grote private investeerders van het eerste uur is een directe betrokkenheid bij slavernij vastgesteld. 

DNB als instituut indirect betrokken bij slavernij 

DNB was vanaf 1814 als instituut indirect betrokken bij de Nederlandse koloniale slavernij en slavernij in niet-Nederlandse gebieden, zoals Brits-Guyana. DNB maakte bij het verlenen van diensten geen onderscheid tussen klanten die wel of juist niet bij slavernij betrokken waren. DNB had geen vestigingen in de koloniën en had daarom geen rol in het dagelijkse slavernijgerelateerde financiële verkeer. Wel ondersteunde DNB het ministerie van Koloniën in het dagelijkse betalingsverkeer. Ook verleende DNB diensten aan handelshuizen die betrokken waren bij slavernij. 

Persoonlijke betrokkenheid DNB-presidenten en directieleden 

Meer dan hun tijdgenoten waren meerdere vooraanstaande DNB’ers betrokken bij koloniale slavernij: niet vanuit hun DNB-functie maar wel privé. Zo waren verschillende van hen direct zakelijk betrokken bij slavernijgerelateerde ondernemingen en sommigen ook bij het management van plantages. Een aantal waren naast hun werk bij DNB ook actief in organisaties die de belangen van de slaveneigenaren politiek behartigden. Slechts een enkeling zette zich in voor het beëindigen van de slavernij.

De Nederlandsche Bank (DNB) erkent haar betrokkenheid in het trans-Atlantische slavernijverleden in de jaren 1814 – 1863. Op 1 juli 2022 – Keti Koti – heeft DNB hiervoor excuses aangeboden aan alle nakomelingen van tot slaafgemaakten in Nederland, Suriname, Bonaire, Sint Eustatius, Saba, Aruba, Curaçao en Sint Maarten. Met de erkenning van het leed en het aanbieden van excuses wil DNB bijdragen aan een heilzame verwerking van het slavernijverleden. Tegelijkertijd is dit belangrijk om verder te kunnen gaan voor alle mensen die nu de gevolgen dragen van het slavernijverleden.

DNB heeft vijf miljoen euro vrijgemaakt voor eenmalige bijdragen aan educatieve projecten en projecten voor het behoud van historisch erfgoed. Daarbij wordt gekozen voor projecten gericht op meer bewustzijn over het slavernijverleden onder een breed publiek. Het is de bedoeling om bijdragen te geven aan projecten in elk van de zeven geografische gebieden binnen het Koninkrijk en in Suriname. Tot nu toe is bijgedragen aan vijf projecten. Het is niet meer mogelijk om nieuwe projecten voor te stellen voor gebieden waar al eenmalige bijdragen zijn toegekend. 

Bijdragen aan lokale initiatieven

Daarnaast is het DNB-fonds ingesteld voor lokale initiatieven van nazaten van tot slaafgemaakten. Het gaat om initiatieven die bijdragen aan het verminderen van de doorwerking van het slavernijverleden in het dagelijks leven van nazaten. Voor dit fonds werkt DNB samen met het Cultuurfonds. Van 2023 tot 2033 stort DNB jaarlijks 500.000 euro in dit fonds.