Najaarsraming 2023

Samenvatting

In de afgelopen jaren kampte de Nederlandse economie met uitzonderlijk hoge inflatie, bij een sterke groei van het bruto binnenlands product (bbp). De komende jaren neemt de inflatie duidelijk af, wat in 2023 gepaard gaat met een stagnerende economie, gevolgd door geleidelijk herstel in 2024 en 2025. 

Dat het bbp in 2023 met slechts 0,1% groeit, komt vooral doordat de bestedingen worden afgeremd door de hoge inflatie en de scherp gestegen rente. Daarnaast is wereldwijd het monetaire beleid verkrapt en krimpt de wereldhandel, waardoor de Nederlandse uitvoer afneemt. In 2024 herstelt de economie weer, vooral door de hogere bestedingen van de overheid. Daarnaast zien huishoudens hun reëel beschikbare inkomen gemiddeld weer wat toenemen door de loongroei, die hoger ligt dan de gestaag afnemende inflatie. Ook koopkrachtmaatregelen ondersteunen de consumptie van huishoudens. In 2025 trekt de economische groei verder aan, grotendeels door de binnenlandse bestedingen. De wereldhandelsgroei blijft echter laag, zodat de uitvoer slechts heel beperkt groeit. In een alternatief scenario bij de raming zijn de effecten op de Nederlandse economie gesimuleerd van een verdere terugval van de wereldeconomie door toenemende wereldwijde onzekerheid en geopolitieke spanningen (paragraaf 7). 

Na de uitzonderlijk hoge inflatie in 2022 (11,6%), komt de HICP-inflatie in 2023 naar verwachting aanzienlijk lager uit (4,1%). Naast de afnemende economische activiteit, komt dit door de sterk gedaalde energieprijzen. In 2024 neemt de geraamde inflatie verder af tot 2,9% en aan het eind van 2025 komt de inflatie naar verwachting weer onder 2% (gemiddeld: 2,2%). Ook de kerninflatie, zonder energie en voeding, gaat beduidend omlaag. 

Dat de geraamde inflatie nog enige tijd boven de 2% ligt, hangt samen met de overspannen economie en de krapte op de arbeidsmarkt. De arbeidskosten nemen fors toe, wat de daling van de inflatie vertraagt. De werkloosheid loopt slechts langzaam op (naar ruim 4% in 2025), terwijl de reële lonen stijgen en het aandeel van werkenden in het nationaal inkomen (de aiq) weer toeneemt. Het begrotingstekort van de overheid komt in 2023 niet boven de 1% bbp, maar loopt in 2024 en 2025 op tot bijna 3% bbp, mede door de hogere rentelasten. De schuldquote daalt eerst nog, maar gaat vanaf 2025 weer omhoog.