Europees Financieel Toezicht

European System of Financial Supervisors

Het European System of Financial Supervision (ESFS) bestaat uit:

• Een European Systemic Risk Board (ESRB), verantwoordelijk voor het macro prudentiële toezicht op het financiële stelsel in de EU;
• Drie Europese micro prudentieel toezichthoudende autoriteiten (European Supervisory Authorities – ESA’s), één voor de banksector, één voor de effectensector en één voor de sector verzekeringen en bedrijfspensioenen;
• Het Joint-Committee, een cross-sectoraal netwerk waarin de drie sectorale toezichthouders cross-sectorale consistentie in het Europese toezicht waarborgen; en
• De nationale toezichthouders. Deze behouden de verantwoordelijkheid voor het toezicht in de individuele lidstaten.

Daarnaast worden toezichtcolleges (Colleges of Supervisors) voor alle grensoverschrijdende financiële instellingen opgericht.

Doel van het ESFS is dat Europese regels die van toepassing zijn op de financiële sector naar behoren worden uitgevoerd teneinde de financiële stabiliteit te bewaren en te zorgen voor vertrouwen in het financiële stelsel als geheel, met voldoende bescherming voor gebruikers van financiële diensten.

European Systemic Risk Board (ESRB)

De ESRB is binnen de EU verantwoordelijk voor het macro prudentiële toezicht op het financiële stelsel en heeft drie hoofdtaken:

• Definiëren, verzamelen en analyseren van alle informatie benodigd voor het signaleren, prioriteren en beoordelen van alle risico's voor de financiële stabiliteit in de EU;
• Waarschuwen voor systeemrisico's, gepaard met eventuele aanbevelingen voor corrigerende maatregelen en/of aanpassingen van EU regelgeving; en
• Toezicht houden op de naleving van de waarschuwingen en aanbevelingen volgens een 'act-or-explain' mechanisme.

De ESRB verkrijgt toezichtinformatie van de European Supervisory Authorities, wanneer dit relevant is voor de taken van de ESRB. Andersom voorziet ESRB de European Supervisory Authorities van de informatie over de gesignaleerde risico’s relevant voor het vervullen van de taken van de ESA´s.

De aanbevelingen van de ESRB kunnen van algemene of specifieke aard zijn en gericht tot de EU als geheel, de afzonderlijke lidstaten, de European Supervisory Authorities of de nationale toezichthouders. Per geval en na consultatie van de Europese Raad kan de ESRB besluiten om waarschuwing of aanbevelingen openbaar te maken. De ESRB dient de waarschuwingen en aanbevelingen, tegelijkertijd met het verzenden aan de ontvanger, te sturen aan de Raad en de Europese Commissie met inachtneming van strikte geheimhoudingsregels.

De Raad en de ESA's hebben een belangrijke rol in het toezicht op de naleving van de aanbevelingen. De ontvangers van aanbevelingen dienen te verklaren aan de ESRB, de Raad en de ESA’s hoe zij de aanbevelingen hebben opgevolgd of hoe zij motiveren dat geen actie is ondernomen ('act-or-explain' mechanisme).

De ESRB bestaat uit een Steering Committee (SC), een General Board (GB), een secretariaat, een wetenschappelijk adviescomité en een technisch adviescomité. De SC ondersteunt het besluitvormingsproces in de GB van het ESRB. Het secretariaat is verantwoordelijk voor de dagelijkse werkzaamheden van het ESRB. Het wetenschappelijk adviescomité en het technisch adviescomité voorzien het ESRB van advies.

European Supervisory Authorities

Er zijn drie Europese autoriteiten met een eigen rechtspersoonlijkheid opgericht (European Supervisory Authorities - ESA's): de European Banking Authority (EBA), de European Securities and Markets Authority (ESMA) en de European Insurance and Occupational Pensions Authority (EIOPA).

De ESA’s hebben de volgende hoofdtaken:

• Bevorderen van de kwaliteit en harmonisatie van toezichtregelgeving, -normen en -praktijken;
• Bijdragen aan een consistente toepassing van EU regelgeving, met name door het waarborgen van een consistente toezichtpraktijk door nationale EU toezichthouders en het voorkomen van toezichtarbitrage;
• Bemiddelen en schikken bij meningsverschillen tussen EU toezichthouders over de toepassing van EU regelgeving;

Hiertoe hebben de ESA’s de bevoegdheden om (bindende) technische standaarden en richtsnoeren op te stellen. De standaarden worden bekrachtigd door de Europese Commissie, zijn direct toepasbaar en hoeven niet nationaal geïmplementeerd te worden. De richtsnoeren zijn niet direct bindend, hiervoor geldt een ‘comply-or-explain’ procedure voor instellingen of toezichthouders. Daarnaast hebben de ESA’s de bevoegdheid om een bindende beslissing te nemen bij meningsverschillen tussen EU toezichthouders en aanbevelingen te geven.

In het geval van een door de ESRB en Europese Raad uitgeroepen noodsituatie, hebben de ESA’s de bevoegdheid om aanwijzingen te geven aan een nationale toezichthouder. Daarbij passeren ze alleen de nationale toezichthouders, indien deze geen opvolging geven richting de instelling aan de aanwijzing van de ESA’s en indien Europese regelgeving niet juist wordt toegepast. Een ESA aanwijzing mag echter wel alleen onder een belangrijke voorwaarde gegeven worden: ze mogen geen gevolgen hebben voor de staatsbegroting van een lidstaat.

De ESA’s publiceren - naast bindende standaarden - guidelines en aanbevelingen voor de nationale toezichthouders. De ESA’s vervullen eveneens een expert adviesrol voor het Europees Parlement, de Raad en de Europese Commissie. De ESA’s zijn verantwoordelijk voor het verzamelen van micro prudentiële informatie ten behoeve van de uitvoering van haar taken. Deze informatie zal worden gedeeld met de relevante nationale toezichthouders en met de ESRB, waar dit relevant is voor de taken van de ESRB.

De ESA’s hebben ook taken op het gebied van consumentenbescherming, het ontwikkelen en bijhouden van een resolutie handboek, het bestrijden van witwassen en crimineel geld en toezicht op financiële activiteiten. De ESA’s kunnen tevens waarschuwingen geven in geval een financiële activiteit een ernstige bedreiging vormt voor de financiële stabiliteit. De ESA’s kunnen bepaalde financiële activiteiten tijdelijk verbieden of beperken wanneer zij een bedreiging vormen voor het ordelijk functioneren en de integriteit van de financiële markten of de financiële stabiliteit.

Om cross-sectorale consistentie te bevorderen in de toezichtpraktijk en de samenwerking tussen de ESA’s te bevorderen is een Joint Committee of the European Supervisory Authorities (Joint Comittee) opgericht.