Lage rente

Rente is een vergoeding voor het uitlenen van geld. Als je geld leent bij de bank voor de aankoop van een huis, betaal je hypotheekrente. En als je geld leent voor een grote aankoop, betaal je kredietrente. Voor jouw spaargeld geven banken een spaarrente. Op dit moment is de spaarrente (bijna) nul en bij grote bedragen zelfs negatief.

Hoe hoog of hoe laag de rente is, wordt bepaald door de markt: de verhouding tussen vraag en aanbod naar leningen en besparingen. Als er veel aanbod van spaargeld is of weinig vraag naar leningen, dan is de rente laag. En als er veel vraag is naar leningen, dan wordt de rente hoger. Zo gaat het met de prijs van alle producten. Neem bijvoorbeeld de gestegen prijs van karton. De vraag is toegenomen omdat we meer online winkelen en al die aankopen worden in karton verpakt. Tegelijkertijd is het aanbod afgenomen door de schaarste aan papier.

Ontwikkeling van de 10-jaarsrente en inflatie in de 7 grote landen (G7) sinds 1980

De rente is al jarenlang laag. Die lage rente heeft gevolgen voor ons allemaal. Een paar voorbeelden:

• Sparen levert door de lage spaarrente (bijna) niets op. Voor grote bedragen is de rente zelfs negatief. Maar het lenen van geld is juist goedkoper.
• Omdat geld lenen zo goedkoop is geworden, kunnen mensen een hogere hypotheek nemen. Dat is een oorzaak van de sterk gestegen huizenprijzen. Ook investeerders zijn meer geïnteresseerd in het kopen van huizen, omdat de rente op bijvoorbeeld obligatiebeleggingen is gedaald.
• Een lage rente maakt sparen voor het pensioen duurder. Door de lage rente zijn de verplichtingen van de pensioenfondsen toegenomen.
• De overheid heeft meer ruimte in de begroting. De overheid betaalt minder rentelasten en kan daarom goedkoop schulden herfinancieren en nieuwe schulden aangaan.
• Banken merken meestal dat er meer vraag is naar leningen en kredieten. Wel kan het zijn dat zij op den duur minder rente-inkomsten ontvangen op deze leningen dan dat ze moeten uitbetalen aan rente op spaarrekeningen.

Op dit moment is de rente laag. Er is wereldwijd namelijk veel aanbod van spaargeld. Daar zijn verschillende oorzaken voor. Vergrijzing is een belangrijke oorzaak van de lage rente, omdat oudere mensen vaak minder geld uitgeven, bijvoorbeeld aan kinderen of hypotheek. Met de vergrijzing stijgt het aanbod van besparingen wereldwijd. Tegelijkertijd is de dienstensector uitgebreid en die doet minder investeringen dan de industrie. Dat vermindert de vraag naar leningen. Daarnaast was de inflatie tot voor kort heel laag. Vanwege die lage inflatie heeft de Europese Centrale Bank (ECB) de afgelopen jaren de rente laag gehouden.  

De Europese Centrale Bank (ECB) stelt de beleidsrente vast. Die rente werkt uiteindelijk door naar de spaarrente en hypotheekrente die jij krijgt of moet betalen. Bij de rentebesluiten kijkt de centrale bank naar vooruitzichten voor de economie en de inflatie. Doel van de ECB is prijsstabiliteit: een inflatie van 2%. Op dit moment is de inflatie veel hoger. De ECB houdt de inflatieontwikkelingen nauwlettend in de gaten. Als de centrale bank verwacht dat de inflatie ook op middellange termijn boven het inflatiedoel van 2% uitkomt, is er aanleiding om de rente te verhogen. Daarom heeft de ECB de rente in juli 2022 verhoogd.

Lees meer over de inflatie en over de rentebesluiten: het zogenoemde monetaire beleid van de ECB.