Verouderde browser

U gebruikt een verouderde browser. DNB.nl werkt het beste met:

We hebben verloren

Blog

Gepubliceerd: 09 december 2022

Scheidsrechter

We hebben verloren. Maar wat hebben we verloren? En hoezo was er een vierde helft? Maarten Gelderman, divisiedirecteur toezicht bij DNB heldert het op in zijn nieuwe blog.

Wanneer ik mijn blogs schrijf, is nooit helemaal duidelijk wanneer ze gepubliceerd worden en met deze titel is dat al helemaal onzeker. Zo tijdens het WK een mooie uitdaging voor onze webredactie om met juiste timing de indruk te wekken dat dit blog voorspellende waarde heeft. Maar ik wil het helemaal niet over voetbal hebben, maar over rechtszaken.

50 Rechtszaken

DNB is jaarlijks partij in zo’n 50 rechtszaken en het grootste deel daarvan heeft te maken met toezicht. Het betreft dan meestal beroepsprocedures tegen een besluit dat wij als toezichthouder hebben genomen en waar de betreffende financiële instelling het niet mee eens is. Er zijn overigens ook rechtszaken over beslissingen waar de instelling het wel mee eens is, maar bijvoorbeeld een klant of concurrent vindt dat we niet streng genoeg zijn.

Als een instelling, of andere belanghebbende, het niet met een beslissing van DNB eens is, kan die in eerste instantie bij onszelf bezwaar maken. Nu zult u denken: ‘dat heeft weinig zin, want DNB gaat een bezwaar tegen haar eigen beslissing natuurlijk nooit honoreren’. Dat valt nog reuze mee, want in iets meer dan een kwart van de gevallen leidt een bezwaar er toe dat we het oorspronkelijke besluit aanpassen. Wat daarbij meespeelt is dat bezwaarprocedures worden behandeld door een team van juristen, die niet bij het oorspronkelijke besluit betrokken waren. Dat hebben we overigens niet zelf zo bedacht, we zijn daartoe vanuit het bestuursrecht gewoon verplicht.

Nu blijft er nog een grote groep over die in de bezwaarprocedure geen gelijk krijgt. Een deel daarvan stapt naar de rechter om in beroep te gaan. En ook van de rechter krijgen we niet altijd gelijk. Dat is niet altijd leuk. Net als bij het voetbal wordt er dan een derde helft gespeeld, waarin vele betrokkenen en niet-betrokkenen uitleggen wat er is gebeurd en natuurlijk ook dat we wel hadden gewonnen als dat ene schot voor open doel niet door de keeper van de tegenpartij over de lat was getikt.

Vierde helft

Die derde helft is natuurlijk even nodig, maar we spelen bij DNB ook nog een vierde helft. We kijken wat de uitkomst van zo’n rechtszaak voor andere gevallen betekent. Soms heeft een uitspraak alleen betrekking op een individueel geval, dan zijn we snel klaar. Maar de uitspraak van de rechter, jurisprudentie noemen onze juristen dat, laat vaak ook zien hoe een wetsartikel geïnterpreteerd moet worden. Of wat de rechter wel of niet als bewijs voor een overtreding beschouwt. Zo’n geval staat niet alleen, dus onze specialisten gaan onmiddellijk aan het werk om te kijken of er vergelijkbare gevallen spelen die aanpassing behoeven. Het team dat bezwaarschriften behandelt doet hetzelfde. Iedere instelling heeft er immers recht op dat dit nieuwe inzicht wordt meegenomen.

Zeker wanneer een rechter iets niet bewezen acht moeten we ook de werkwijze van onze toezichthouders aanpassen. Wat ook regelmatig voorkomt, is dat de uitspraak van een rechter een zogeheten open norm verheldert. Toezichtregels kennen net als de spelregels van voetbal open en gesloten normen. Een voetbalteam mag niet minder dan zeven en niet meer dan elf spelers tellen, dat is een gesloten norm en erg gemakkelijk vast te stellen. De twee teams moeten kleding dragen die de teams onderscheidt van elkaar. Dat is een open norm. Of kleding onderscheidend is, is meestal goed vast te stellen, maar niet helemaal sluitend. Want stel dat een denkbeeldige ‘voetbalrechter’ vaststelt dat rode en groene shirtjes voor kleurenblinde spelers niet gemakkelijk te onderscheiden zijn, dan wordt de open norm nader ingevuld en zullen teams daar in de toekomst rekening mee moeten houden. En zo werkt dat ook in het toezicht en dus passen we na zo’n uitspraak onze manier van werken aan.

In dat opzicht wijkt het verliezen van een rechtszaak wel af van het verliezen van een voetbalwedstrijd. Verliezen is nooit leuk, maar bij een rechtszaak is er ook voor de verliezer een winstpunt: vaak wordt een stuk duidelijker wat toezichthouder en instellingen wel en niet mogen en wel en niet moeten doen. Daar profiteren we allemaal van.

Maarten Gelderman

Maarten Gelderman

Divisiedirecteur

Toezicht

Toezichtblog

Maarten Gelderman is bij DNB verantwoordelijk voor een breed pakket aan taken. Van het bestrijden van financieel economische criminaliteit zoals witwassen, en de toetsingen van nieuwe bestuurders en commissarissen, tot toezicht op het gedrag en de cultuur in een organisatie. Ook de vergunningverlening voor financiële partijen en het optreden (‘interventie en handhaving’) als regels in de sector worden overtreden, vallen eronder. In zijn blog vertelt hij wat hem opvalt in zijn dagelijks werk.

Ontdek gerelateerde artikelen