Het totaal aantal winkeliers en dienstverleners waar je niet met cash kunt betalen is ongewijzigd gebleven ten op zichte van vorig jaar. Maar in sommige sectoren zien we verschuivingen. Bij 25% van de parkeergelegenheden kun je niet meer contant betalen, een jaar geleden was dat nog 16%. Ook bij bioscopen en apotheken wordt cash minder vaak geaccepteerd.
© iStock
Net als vorig jaar stuiten klanten bij 4% van de winkels op een pin-only bordje. Veiligheid is een belangrijke reden om geen cash te accepteren, blijkt uit onderzoek van DNB. Winkeliers die contant geld wel aannemen, doen dat vooral uit klantvriendelijkheid en omdat munten en biljetten wettig betaalmiddel zijn.
DNB monitort jaarlijks de acceptatie van contant geld in winkels en bij andere dienstverleners. Onderzoeksbureau Locatus heeft eind 2023 in opdracht van DNB in heel Nederland ruim 5.100 winkels, dienstverleners en marktkramen bezocht om in kaart te brengen welke betaalmogelijkheden ze bieden. Dit hebben ze gemeten aan de hand van bordjes en stickers met teksten als ‘pin-only’ of ‘pinnen, ja graag’.
Net als bij de meting eind 2022, zijn de meeste vermeldingen van pin-only te vinden bij bioscopen, parkeergelegenheden, apotheken, bibliotheken en amusement. Binnen die sectoren zien we wel verschuivingen. Zo tellen we bij de bibliotheken een lichte afname van het aantal pin-only bordjes, hier wordt dus vaker cash geaccepteerd dan een jaar geleden. Bij de andere vier sectoren neemt het aandeel pin-only juist toe (zie figuur 1). Momenteel buigt de Europese wetgever zich over de mogelijkheden om een acceptatieplicht voor winkeliers in te voeren. DNB vindt het belangrijk dat de regels op dit punt in de Europese Unie zo veel als mogelijk worden geharmoniseerd.
Om de keuzes van winkeliers beter te begrijpen, heeft DNB het onderzoeksbureau Panteia gevraagd om een verdiepend onderzoek uit te voeren via een telefonische enquête onder 1.148 winkeliers en dienstverleners. Het blijkt dat van de veertig ondernemers die cash níet accepteren, zij dat vooral doen vanuit veiligheidsoverwegingen, zoals risico op een overval of inbraak (38%) en diefstal door het personeel (31%). Iets minder vaak wordt genoemd dat de meeste klanten een voorkeur hebben voor betalen met de pinpas of creditcard (16%). In figuur 2 staat de top 5 van genoemde redenen voor het niet accepteren van contant geld.
De ruime meerderheid van de winkeliers die contant geld wél accepteert, doet dat vooral uit klantvriendelijkheid (69%) en omdat bankbiljetten en munten wettelijk betaalmiddel zijn (59%). Verder zegt 15% van de winkeliers dat het bedrijf van oudsher contante betalingen accepteert (zie figuur 3).
De vraag is of winkeliers die nu contant geld accepteren, van plan zijn dat in de toekomst ook te doen. Het overgrote deel verwacht van wel. Uit figuur 4 blijkt dat 1% van deze winkeliers aangeeft over drie jaar zeker geen cash meer te accepteren en 3% denkt dat dat waarschijnlijk het geval zal zijn. Sectoren waar dat vooral speelt zijn de amusement-sector en de detailhandel groot. Een groep van 7% kan het niet inschatten en 89% denkt waarschijnlijk of zeker nog wel contant geld te accepteren.
Goede communicatie over de betaalmogelijkheden is belangrijk. Via promotiemateriaal, zoals een bordje om aan te moedigen met de pin te betalen, stimuleert nu ongeveer een op de vier winkeliers (24%) hun klanten om de boodschappen elektronisch af te rekenen. Dit aandeel is afgenomen in vergelijking met 2022; toen had nog 30% van de winkels een dergelijk bordje. De winkeliers maken gebruik van een grote variatie aan betaaluitingen. 8% heeft met bordjes als ‘pinnen ja graag’ een duidelijke voorkeur voor elektronisch betalen. Maar soms is onduidelijk of de winkelier ook nog contant geld accepteert. Voorbeelden daarvan zijn de bordjes ‘Betaal met pin’ of ‘PIN’. 12% van de winkeliers heeft promotiemateriaal uit deze categorie (was 15% in 2022).
Is betalen met cash niet mogelijk? Dan is het belangrijk dat winkeliers hun klanten daarover vooraf informeren, bijvoorbeeld door een sticker bij de ingang. Dan weten klanten meteen waar ze aan toe zijn. In het Convenant Contant Geld hebben vertegenwoordigers van retailers hun leden hiertoe ook opgeroepen. Uit ons onderzoek blijkt dat 37% van de pin-only winkels zich niet aan dit voorschrift houdt. Zij informeren de klant pas bij de kassa over hun betaalbeleid.
Inzet voor acceptatie contant betalen
Vanuit DNB vinden we het belangrijk dat mensen met contant geld kunnen blijven betalen. Betalen moet voor iedereen gemakkelijk zijn en veel consumenten willen ook graag een keuze hebben om met contant geld te betalen. Daarom hebben de vertegenwoordigende organisaties van retailers in 2022 in het Convenant Contant Geld toegezegd zich in te zetten dat hun leden contant geld blijven accepteren. DNB monitort jaarlijks de ontwikkeling.
‘Waarom hebben we digitaal centralebankgeld nodig? Om de aansluiting met de samenleving te behouden. Om strategische autonomie na te streven. En om de toegang tot publiek geld in stand te houden in een steeds verder digitaliserende wereld.’
Lees meer Publiek geld: bij de tijd blijven
Ruim zeven van de tien betalingen aan de kassa waren in 2023 contactloos. Het traditionele insteken van een pinpas doen we steeds minder. Dit blijkt uit jaarlijks gezamenlijk onderzoek van Betaalvereniging Nederland en De Nederlandsche Bank.
Lees meer Mobiel betalen in opmars
In ons land betalen samenwonende vrouwen vooral de huishoudelijke kosten, zoals boodschappen, en mannen de grotere uitgaven, zoals hypotheekaflossing en belastingen. Maar dat is aan het veranderen: bij jongere generaties zijn die verschillen aanzienlijk kleiner, blijkt uit onderzoek van DNB.
Lees meer Wie betaalt wat? Traditionele rolverdeling verdwijnt bij jongere generaties
Een groep jonge en vaak nog thuiswonende consumenten betaalt een kwart van hun bestedingen met contant geld. Dat blijkt uit onderzoek door De Nederlandsche Bank.
Lees meer Thuiswonende tiener betaalt nog opmerkelijk vaak contant
