De economische situatie is op dit moment bijzonder onzeker. In deze uitzonderlijke omstandigheden leveren de huidige steunmaatregelen een belangrijke bijdrage aan het voorkomen van onnodige economische schade. Tegelijkertijd moet voorkomen worden dat nieuwe onevenwichtigheden ontstaan in het budgettair beleid, de huizenmarkt of de Nederlandse bankensector. Het is daarom van belang om te waarborgen dat de steunmaatregelen tijdelijk van aard zijn. Het FSC roept in zijn vergadering van 19 februari 2021 op om ook het langetermijnperspectief te behouden als basis voor duurzaam herstel.
Het economisch beeld kent nog altijd veel onzekerheden. De grote vraag is wanneer de pandemie onder controle is en in welke mate bedrijven na de coronacrisis nog altijd voldoende levensvatbaar zijn. Het FSC onderschrijft het huidige steunbeleid van de overheid en de inzet om de maatregelen niet te snel terug te draaien. Tegelijkertijd wijst het FSC onder andere op het advies van de Studiegroep Begrotingsruimte dat het in tijden van grote onzekerheid onverstandig is om de overheidsfinanciën structureel te belasten. Dit betekent dat het nieuwe kabinet geen extra ruimte moet benutten voor structurele uitgavenverhogingen of lastenverlichting zonder dekking hiervoor in de begroting.
Financiële markten zijn opvallend positief gestemd. Dit lijkt in belangrijke mate gebaseerd te zijn op verwachtingen over een succesvol verloop van vaccinaties en een spoedig en stevig economisch herstel, die ook samen hangt met een omgeving van lage rente en een zoektocht naar rendement (search for yield). Dit laatste uit zich soms in speculatieve koersbewegingen, zoals bij het aandeel GameStop en sommige crypto’s. Het FSC waarschuwt dat een plotselinge omslag in het sentiment kan plaatsvinden als de situatie zich de komende tijd minder gunstig ontwikkelt. Gezien de huidige economische onzekerheid kan dat gepaard gaan met hogere marktvolatiliteit en afname van liquiditeit.
De Nederlandse banken hebben de crisis tot nu toe goed weerstaan. De economische gevolgen van de coronacrisis hebben zich echter op dit moment nog niet volledig doen gelden. De komende maanden is een verslechtering van de kredietportefeuille te verwachten als gevolg van een verwachte oploop van de werkloosheid en toename van faillissementen. Het FSC benadrukt dat banken de komende tijd aandacht moeten blijven besteden aan hun risicomanagement en eventuele betalingsproblemen en verliezen tijdig moeten erkennen.
Voor pensioenfondsen en verzekeraars geldt dat zij vooral onder druk staan door de lage rente. Deze situatie zal naar verwachting nog langere tijd aanhouden. Daarom is het goed om vooral ook naar de onderliggende economische financiële positie te blijven kijken. De recente stijging van de kapitaalmarktrente is een weerspiegeling van betere economische vooruitzichten en voorzichtige toename in inflatieverwachtingen.
Door goede voorbereidingen in de financiële sector is de brexit soepel verlopen. Het FSC zal in een volgende vergadering nader spreken over de mate waarin Britse CCP’s clearing van euroderivaten kunnen blijven verzorgen voor EU-partijen.
De woningmarkt lijkt vooralsnog niet te worden geremd door de coronacrisis. Hierdoor blijft de situatie nog altijd gespannen. Vooral het aanbod van woningen blijft een belangrijk knelpunt. Daarnaast herhaalt het FSC dat het belangrijk is om risicovol leengedrag te voorkomen. Het komend kabinet kan verdere stappen zetten om de structurele krapte in verschillende segmenten op de woningmarkt aan te pakken. Het FSC zal in dat kader in een volgende vergadering nader spreken over de ontwikkelingen in zowel het koop- als het huursegment.
In de markt voor commercieel vastgoed is het effect van de coronacrisis wel duidelijk zichtbaar. De coronacrisis zorgt voor een versnelling van structurele trends die de rendementen onder druk zetten. Nederlandse financiële instellingen zijn in beperkte mate vatbaar voor een daling van vastgoedprijzen, maar dit moet in samenhang met een bredere tegenvallende economische ontwikkeling worden bezien. Verder is een aandachtspunt dat financiële instellingen een omslag in de vastgoedmarkt vaak langzaam verwerken in hun balans, omdat de aanpassing van vastgoedprijzen vaak enige tijd in beslag neemt.
In het Financieel Stabiliteitscomité spreken vertegenwoordigers van de Autoriteit Financiële Markten, De Nederlandsche Bank en het ministerie van Financiën over ontwikkelingen op het gebied van de stabiliteit van het Nederlandse financiële stelsel. Het Centraal Planbureau neemt als externe deskundige deel aan de vergaderingen. De President van DNB is voorzitter van het FSC.
Verslag Financieel Stabiliteitscomité - 19 februari 2021
Op 7 november was Klaas Knot te gast bij Room for Discussion, het interviewprogramma van studenten van de Universiteit van Amsterdam. Over de uitdagingen op het gebied van monetair beleid, economische groei, financiële stabiliteit en inflatiebestrijding.
Lees meer Klaas Knot te gast bij Room for Discussion (studenten UvA)
‘Gezien de toenemende cyberrisico's moeten we blijven werken aan het verkleinen van de kans op cyberaanvallen en tegelijkertijd onze weerbaarheid tegen de mogelijke gevolgen ervan vergroten.’, aldus Olaf Sleijpen op het IIF International Accounting and Reporting Forum.
Lees meer Risico's voor de financiële stabiliteit in het najaar van 2024
De toegenomen internationale spanningen kunnen een impact hebben op financiële instellingen. Dat zegt De Nederlandsche Bank vandaag bij de presentatie van haar toezichtvisie voor 2025-2028 en een studie naar de effecten van geopolitieke risico’s op financiële instellingen.
Lees meer Groeiende geopolitieke risico’s hebben impact op de financiële sector
Vandaag publiceert De Nederlandsche Bank ‘Weerbaar in een gure wereld’, een onderzoek naar de mogelijke impact van geopolitieke risico’s op financiële instellingen. DNB-econoom Maurice Doll schreef mee aan de studie en vertelt over de belangrijkste bevindingen.
Lees meer ‘Europese samenwerking cruciaal om geopolitieke risico’s het hoofd te bieden’
