Een aanhoudend lage rente vormt één van de belangrijkste risico’s voor de Nederlandse financiële sector. Dit blijkt uit het vandaag gepubliceerde Overzicht Financiële Stabiliteit (OFS) Voorjaar 2017. Dit OFS vormt de inbreng van DNB voor het jaarlijkse openbare gesprek tussen de Vaste Kamercommissie Financiën, de president van DNB en de directeur van het CPB over macro-economische risico’s voor het financiële stelsel. Dit gesprek zal op 14 juni aanstaande plaatsvinden.
Dankzij het ruime monetaire beleid en de verbeterde mondiale macro-economische vooruitzichten is het sentiment op financiële markten positief. De lage volatiliteit op markten staat echter in schril contrast met de toegenomen politieke en beleidsonzekerheid. Wanneer het marktsentiment plotseling omslaat, bijvoorbeeld door onverwachte (geo-)politieke gebeurtenissen, kunnen bestaande kwetsbaarheden worden uitvergroot. Zo kampen verschillende Europese landen nog steeds met te hoge schulden. Ook de Nederlandse financiële sector is kwetsbaar voor een plotselinge stijging in de risicopremies, onder andere via verliezen op beleggingsportefeuilles.
De rente is gedaald naar een historisch laag niveau. Deze rentedaling is een reflectie van macro-economische omstandigheden, waarbij structurele factoren een rol spelen. Daarnaast is het monetaire beleid gericht op het stimuleren van de groei en de inflatie. Voor de overheid, huishoudens en bedrijven met veel schuld heeft de rentedaling in het algemeen gunstig uitgepakt, doordat hun rentelasten zijn gedaald. Tegelijkertijd heeft de rentedaling ongunstig uitgepakt voor met name pensioenfondsen en levensverzekeraars, die hun financiële positie hebben zien verslechteren.
Een aanhoudend lage rente gaat gepaard met risico´s voor de financiële sector en de reële economie. In een dergelijk scenario komt de winstgevendheid van banken naar verwachting onder druk te staan, terwijl het voor pensioenfondsen en verzekeraars lastiger wordt om hun verplichtingen na te komen. Hierdoor zijn zij mogelijk geneigd beleggingsmogelijkheden met meer risico’s op te zoeken. In de reële economie kan een aanhoudende lage rente bovendien leiden tot misallocatie van kapitaal. Naarmate de rente langer laag blijft, treedt gewenning op en verliezen huishoudens, bedrijven en de overheid de prikkel om schulden omlaag te brengen. De lage rente biedt echter ook kansen. Structurele aanpassingen, zoals de afbouw van de hypotheekrente-aftrek en de verduurzaming van de economie, kunnen bij een lage rente versneld worden doorgevoerd.
Overzicht Financiële Stabiliteit - voorjaar 2017
Cijferreeks OFS voorjaar 2017
Het inkomen uit buitenlandse directe investeringen in Nederland dat doorstroomt naar landen met een laag belastingtarief ligt sinds 2020 structureel lager dan voorheen, blijkt uit nieuwe cijfers van DNB. De inkomensstromen met andere landen bleven in dezelfde periode stabieler.
Lees meer Doorstroom naar belastingparadijzen structureel gedaald
Nederlandse hypotheekfondsen ontvingen over de eerste drie kwartalen van 2024 € 2 miljard aan nieuwe inleg van institutionele beleggers, zoals pensioenfondsen en verzekeraars, blijkt uit cijfers van DNB.
Lees meer Interesse beleggers in Nederlandse hypotheekfondsen neemt verder af
De beleggingen van huishoudens stegen in het derde kwartaal van 2024 naar een recordhoogte van € 190,4 miljard, blijkt uit nieuwe cijfers van DNB. Dit is zo'n 2% meer dan vorig kwartaal. Toen was er ook al sprake van een record.
Lees meer Beleggingen huishoudens naar nieuwe recordhoogte in derde kwartaal 2024
De toegenomen internationale spanningen kunnen een impact hebben op financiële instellingen. Dat zegt De Nederlandsche Bank vandaag bij de presentatie van haar toezichtvisie voor 2025-2028 en een studie naar de effecten van geopolitieke risico’s op financiële instellingen.
Lees meer Groeiende geopolitieke risico’s hebben impact op de financiële sector
