Na bijna twee decennia van krimp namen de uitstaande Nederlandse securitisaties die aan beleggers zijn verkocht in 2024 substantieel toe, blijkt uit nieuwe cijfers van DNB. In totaal bedroeg de toename € 3,1 miljard (12%), tot € 29,2 miljard totaal. Dit is nog wel fors minder dan 20 jaar geleden.
© Shutterstock
Bij De Nederlandsche Bank stellen we onafhankelijk statistieken op over de Nederlandse financiële sector en economie. Dit artikel is gebaseerd op die cijfers. Meer informatie over onze statistieken en alle dashboards vind je op de Statistiek homepage.
Die toename van uitstaande securitisaties was het gevolg van € 7,8 miljard aan uitgiftes. Omdat in 2024 ook voor € 4,7 miljard werd afgelost, kwam de groei uit op € 3,1 miljard.
Om afgesloten leningen te (her)financieren of de risico's daarvan over te dragen, kunnen kredietverstrekkers geld ophalen door obligaties aan beleggers te verkopen. Dat kan vooral in de vorm van securitisaties of gedekte obligaties.
Onder securitisaties wordt hier verstaan de bundeling van eerder verstrekte leningen en de herverpakking daarvan als obligaties via speciaal daarvoor opgerichte ondernemingen. In Nederland gaat het daarbij overwegend om woninghypotheken. Terugbetaling aan beleggers in deze securitisaties is gebaseerd op claims op de onderliggende woninghypotheken.
Gedekte obligaties (‘covered bonds’) zijn door banken uitgegeven obligaties met – in Nederland – woninghypotheken als onderpand. Beleggers in deze obligaties hebben in tegenstelling tot bij securitisaties niet alleen een claim op het onderpand (de woninghypotheken), maar eerst ook op de bank.
Zowel securitisaties als gedekte obligaties kunnen aan beleggers worden verkocht (extern geplaatst) of zelf worden gehouden (intern geplaatst). Zelf gehouden obligaties kunnen worden gebruikt als onderpand, bijvoorbeeld voor het verkrijgen van leningen van centrale banken.
De securitisatiemarkt kan een rol spelen in een Europese kapitaalmarktunie ter stimulering van investeringen, zoals genoemd in het Draghi-rapport ‘the future of European competitiveness’. Met securitisaties kunnen namelijk risico's worden gespreid en kan geld worden vrijgemaakt voor nieuwe investeringen.
Sinds 2007 daalden de uitstaande securitisaties sterk. Dat had mede te maken met de belangrijke rol die securitisaties, met name in de Verenigde Staten, speelden in de financiële crisis. Zo bleken securitisaties te complex geworden waardoor risico’s onvoldoende zichtbaar waren (zoals van de zogenoemde ‘rommelhypotheken’). Bovendien gaven zij verkeerde prikkels, zoals het zoveel mogelijk verstrekken van leningen vanwege de daarbij behorende provisie-inkomsten, ongeacht de kredietkwaliteit.
Als reactie daarop werden verschillende maatregelen genomen. Voor beleggers werden bijvoorbeeld hogere kapitaalseisen ingesteld, terwijl het voor de oorspronkelijke kredietverstrekkers onder meer verplicht werd om een deel van de securitisaties zelf te houden. Omdat er daarnaast ook andere, aantrekkelijkere financieringsalternatieven beschikbaar kwamen, zoals gunstige leningen bij de Europese Centrale Bank (ECB) en gedekte obligaties, werden securitisaties in de loop van de jaren steeds minder gewild.
Tot nu, want voor het eerst sinds 2007 was er afgelopen jaar dus een substantiële groei van de uitstaande Nederlandse securitisaties die aan beleggers zijn verkocht.
Bij deze toename spelen vooral niet-bancaire partijen die de laatste jaren de securitisatiemarkt hebben betreden een rol. Dat zijn met name financiers van zogeheten ‘buy to let’ (verhuur)-hypotheken, consumentenleningen en autoleases. Hierdoor namen securitisaties die betrekking hebben op deze leningen toe.
Maar ook banken securitiseerden meer dan in recente jaren; het merendeel van de in 2024 nieuw gesecuritiseerde leningen betrof dan ook woninghypotheken. Een mogelijke oorzaak hiervan is de beëindiging van de gunstige leenfaciliteiten voor banken van de ECB, zoals bijvoorbeeld zogeheten TLTRO's. Dit zorgde er mogelijk voor dat banken andere manieren zochten om krediet aan te trekken.
Het uitstaande bedrag aan Nederlandse gedekte obligaties nam in 2024 toe met € 3,5 miljard tot € 99,1 miljard (+4%). Gedekte obligaties werden de voorbije decennia steeds populairder als alternatief voor securitisaties, mogelijk onder meer vanwege het voor beleggers relatief hoge rendement in combinatie met een lager kredietrisico (door de claim op zowel de bank als het onderpand).
Daarbij kwam dat Nederlandse banken tot 2005 nog geen gedekte obligaties hadden uitgegeven en daarmee een inhaalslag maakten. De laatste decennia is de verhouding tussen Nederlandse uitstaande securitisaties en gedekte obligaties (die aan beleggers zijn verkocht én die zelf zijn aangehouden) dan ook meer in lijn gekomen met die voor Europa als geheel.
Tabel 9.5 Securitisaties van voornamelijk Nederlandse activa naar plaatsing en type activa
De Europese Bankenautoriteit (EBA) heeft haar vijfjaarlijkse evaluatie uitgevoerd van de stresstesten van zeven Europese depositogarantiestelsels (DGS’en) uit België, Finland, Italië, Letland, Oostenrijk, Polen en Spanje.
Lees meer EBA-evaluatie van stresstests Europese uitvoerders Depositogarantie
Twee van de drie mensen (68%) heeft gehoord van de depositogarantie. Dat is een forse toename in vijf jaar tijd, toen de bekendheid een stuk lager lag. Jongeren en vrouwen zijn minder bekend met depositogarantie. De voorlichting is dan ook gericht op deze groepen via sociale media en online video’s.
Lees meer Steeds meer mensen kennen de Nederlandse depositogarantie
De publieksbekendheid met de Nederlandse Depositogarantie blijft jaarlijks toenemen door de inzet van DNB en de Nederlandse banken. Uit een meting eind 2024 blijkt dat 68% van de Nederlandse bevolking bekend is met de Nederlandse Depositogarantie.
Lees meer Publieksbekendheid van de Nederlandse Depositogarantie groeit naar 68%.
Op 23 januari kondigde DNB de uitvraag van de informatieregisters in april 2025 aan. De rapportage dient te gebeuren in het format xBRL-CSV.
Lees meer Aanlevering DORA informatieregister