Wettelijk kader
Het Europese toezichtraamwerk Solvency II schrijft in artikel 262 van de Gedelegeerde Verordening Solvency II voor dat de Own Risk and Solvency Assessment (ORSA) van een verzekeraar toekomstgericht moet zijn en het volgende omvat: ‘de risico’s waaraan de onderneming blootstaat of bloot zou kunnen staan, rekening houdend met potentiële toekomstige veranderingen in haar risicoprofiel die het gevolg zijn van de onderneming of van het economisch en financieel klimaat, waaronder operationele risico’s’. Tevens schrijft het raamwerk in richtsnoer 5 voor dat ‘de onderneming elke ORSA, en de resultaten daarvan, met bewijsstukken moet staven en documenteren’. Gelet op de potentiële impact van klimaatgerelateerde risico’s op zowel de activakant van de balans als de technische voorzieningen, heeft DNB op basis van artikel 262 Gedelegeerde Verordening in een Q&A beschreven wat DNB verwacht van verzekeraars in de ORSA.
Klimaatgerelateerde risico’s in de ORSA
Verzekeraars kunnen kwetsbaar zijn voor de fysieke gevolgen van veranderend weer (fysieke risico’s) én voor de overgang naar een klimaatneutrale economie (transitierisico’s). Gelet op de potentiële impact van klimaatgerelateerde risico’s op zowel de activazijde van de balans als de technische voorzieningen, geeft DNB in de Q&A klimaatrisico’s bij verzekeraars aan dat verzekeraars klimaatgerelateerde risico’s in hun ORSA meenemen, door de invloed van deze risico’s op hun risicoprofiel te analyseren en te beschrijven. Indien uit de analyse blijkt dat klimaatgerelateerde risico’s niet als materieel worden gezien – bijvoorbeeld omdat de verzekeraar niet blootstaat of zou kunnen staan aan deze risico’s – blijkt dit uit de toelichting. Indien er sprake is van een materieel risico, werkt de instelling hiervoor een relevant scenario uit in de ORSA. Dit geldt zowel voor fysieke als voor transitierisico’s. DNB heeft in 2021 -evenals in 2020- een themaonderzoek uitgevoerd naar de mate waarin verzekeraars aandacht besteden aan klimaatrisico’s in de ORSA
Uitkomsten thema onderzoek 2021
DNB ziet dat verzekeraars in de ORSA 2020 ten opzichte van de ORSA 2019 meer aandacht aan klimaatrisico’s besteden. Tegelijkertijd valt op dat de kwaliteit van toelichtingen en onderbouwingen in ongeveer de helft van de gevallen kan worden verbeterd:
- Het aantal verzekeraars dat in de ORSA de invloed van klimaatgerelateerde risico’s op hun risicoprofiel beschrijft is gestegen. Circa 80% van de verzekeraars besteedt in de ORSA 2020 aandacht aan klimaatrisico’s tegen zo’n 50% in 2019. Deze analyse van de verzekeraars kan nog concreter worden door in de ORSA de analyse meer toe te spitsen op het eigen risicoprofiel van de verzekeraar en hierbij aan te geven of en in welke mate klimaatrisico’s het risicoprofiel raken. Indien mogelijk is deze toelichting niet alleen kwalitatief maar ook kwantitatief. Circa 20% van de verzekeraars besteedt geen aandacht aan dit onderwerp. De meeste verbeteringen kunnen behaald worden bij middelgrote en kleinere verzekeraars.
- Ongeveer de helft van alle verzekeraars die in het onderzoek betrokken zijn, beschouwt klimaatrisico’s niet als materieel. In de Q&A klimaatrisico’s bij verzekeraars heeft DNB aangegeven dat zij verwacht dat verzekeraars toelichten waarom klimaatrisico’s niet materieel zijn. Uit het thema onderzoek blijkt dat er binnen deze groep nog te weinig verzekeraars zijn die toelichten waarom klimaatrisico’s niet materieel zijn en als verzekeraars dit wel toelichten, kan de kwaliteit van de toelichting nog verbeteren.
- Uit het onderzoek blijkt dat een deel van de verzekeraars ervan uitgaat dat de transitie geleidelijk verloopt of dat risico’s zich niet in de planperiode zullen voordoen. Nog lang niet alle verzekeraars onderbouwen dit uitgangspunt of maken dit aantoonbaar op basis van een op het eigen risicoprofiel toegespitste toelichting.
- De aandacht voor zowel fysieke risico’s als transitierisico’s is ten opzichte van 2019 toegenomen alhoewel verzekeraars duidelijk meer aandacht besteden aan fysieke risico’s dan aan transitierisico’s in hun scenario’s in de ORSA.
- DNB kan onvoldoende vaststellen of alle verzekeraars voldoende aandacht aan transitierisico’s besteden omdat de kwaliteit van de toelichtingen nog verbeterd kan worden. Transitierisico’s kunnen immers leiden tot afwaarderingen van leningen aan en beleggingen in bedrijven.
- Schadeverzekeraars kunnen blootstaan aan verschillende weergerelateerde risico’s. De gevolgen van klimaatverandering zijn afwijkende weerpatronen, zoals extreme regenval, hagel of overstroming. Nog lang niet alle schadeverzekeraars die dit raakt, maken expliciet duidelijk of deze risico’s zich in hun portefeuille kunnen voordoen. Sommige schadeverzekeraars gebruiken een stormscenario maar een deel van deze schadeverzekeraars licht niet altijd adequaat toe waarom dit scenario geschikt is als benadering voor een extreme neerslag of hagel voorval.
- Er zijn nog weinig verzekeraars die expliciet in de risicoanalyse aangeven of en in welke mate aansprakelijkheidsrisico’s die verband houden met klimaatverandering zich kunnen voordoen.
- Leven-, natura-, uitvaart- en zorgverzekeraars kunnen te maken krijgen met veranderende patronen in claims door een veranderend klimaat. Bijvoorbeeld een toename van (minder bekende) tropische ziektes in Europa en een toenemende kans op hittegolven of natuurrampen met slachtoffers tot gevolg. Dit kan impact hebben op de verplichtingen van verzekeraars.
Het aantal leven-, natura-, uitvaart- en zorgverzekeraars dat in de risicoanalyse ingaat op de mogelijke gezondheidsproblemen die voortvloeien uit of samenhangen met klimaatverandering is beperkt.
- Er worden door verzekeraars weinig beheersmaatregelen beschreven die specifiek ingaan op het mitigeren van klimaatrisico’s. Verzekeraars verwijzen vaak naar het generieke kapitaalbeleid. De verzekeraars die in de ORSA wel ingaan op de mogelijke maatregelen, noemen voornamelijk de aanpassing van de herverzekering, verhoging van de premies (fysieke risico’s) of uitsluiting van bepaalde domeinen in het beleggingsbeleid en de dialoog met bedrijven aangaan (transitierisico’s).
Verwachtingen DNB
DNB gaat ervan uit dat verzekeraars in de eerstvolgende ORSA (wederom) klimaatgerelateerde risico’s meenemen door de invloed van deze risico’s op hun risicoprofiel te analyseren en te beschrijven. De Q&A klimaatrisico’s bij verzekeraars, alsmede de uitkomsten van het thema onderzoek 2021 en de Good Practice klimaatgerelateerde risico’s in de ORSA kunnen hierbij voor verzekeraars behulpzaam zijn. Overeenkomstig richtsnoer 13 voor de beoordeling van het eigen risico en de solvabiliteit (welke DNB in acht neemt overeenkomstig de Beleidsregel toepassing Europese toezichthoudende autoriteiten Wft 2019) gaat DNB ervan uit dat een verzekeraar zorgt dat de resultaten van de ORSA en de in dit beoordelingsproces verworven inzichten worden meegenomen bij het strategisch-beheerproces en besluitvormingskader bij ten minste kapitaalbeheer, bedrijfsplanning en productontwikkeling en -ontwerp.
DNB zal in de toekomst verder aandacht blijven besteden aan de beheersing van duurzaamheids- & klimaatrisico’s door verzekeraars. Later dit jaar zal DNB aan de financiële sector nader uiteenzetten wat zij van haar verwacht ten aanzien het beheersen van klimaatrisico’s.