Shoprecht bij premie- en kapitaalovereenkomsten in de Pensioenwet

Met de Wet verbeterde premieregeling zijn de Pensioenwet-bepalingen rond het shoppen aangepast. Deze factsheet zet uiteen welke regels er op dit moment gelden bij shoppen.

Shoprecht voor deelnemers bij een verzekeraar of premiepensioeninstelling

In artikel 81 PW is het recht geregeld van een (gewezen) deelnemer met een premie- of kapitaalovereenkomst bij een verzekeraar, om met het kapitaal op pensioendatum een uitkering in te kopen bij een andere pensioenuitvoerder (shoppen). In artikel 81a PW is datzelfde recht opgenomen voor de (gewezen) deelnemer bij een premiepensioeninstelling (ppi). Dit ‘shoprecht’ geeft het recht om een vaste of variabele uitkering aan te kopen bij een andere verzekeraar of ppi. Ook is aankoop van een (vaste of variabele) uitkering mogelijk bij een pensioenfonds, mits betrokkene daar al pensioenaanspraken had staan.

Shoprecht voor deelnemers in een verplichte regeling bij een pensioenfonds

Met de Wet verbeterde premieregeling (Wvp) is de beperkte shopmogelijkheid voor deelnemers bij een pensioenfonds (artikel 80 PW) gewijzigd. Tot de inwerkingtreding van deze wet hadden pensioenfondsen de bevoegdheid om deelnemers in een premie- of kapitaalovereenkomst te laten shoppen (80 lid 1 PW). Met de Wvp is, in afwijking van het eerste lid, in 80 lid 2 PW, voor de deelnemer een recht op shoppen gecreëerd, in bepaalde omstandigheden. Bij premie- of kapitaalovereenkomsten die het pensioenfonds als basispensioenregeling uitvoert (dat wil zeggen dat de deelnemer verplicht deelneemt) is er shoprecht bij de volgende omstandigheden:

1. Het pensioenfonds biedt alleen vaste uitkeringen aan en de deelnemer wil een variabele uitkering aanschaffen.
2. Het pensioenfonds biedt alleen variabele uitkeringen aan en de deelnemer wil een vaste uitkering aanschaffen. In deze situatie bestaat er echter geen shoprecht als de deelnemer al vóór de pensioeningangsdatum is toegetreden tot een toedelingskring waarop een collectief toedelingsmechanisme voor het beleggingsrisico wordt toegepast.

Als een pensioenfonds zowel een vaste als een variabele uitkering aanbiedt, is er dus geen shoprecht voor de deelnemer, maar kan de deelnemer kiezen tussen een vaste of variabele uitkering bij zijn eigen fonds.

Shoprecht voor deelnemers in een vrijwillige regeling bij een pensioenfonds

Er is niet altijd sprake van een recht op shoppen in het geval het niet om basispensioenregeling gaat, maar om een vrijwillige pensioenregeling. Onder een vrijwillige pensioenregeling worden de opties verstaan die de pensioenregeling biedt waar de deelnemer voor kan kiezen.

Netto-pensioenregelingen zijn per definitie vrijwillige pensioenregelingen.

Op deze vrijwillige pensioenregelingen zijn de taakafbakeningsbepalingen in de PW van toepassing (de artikelen 119 en 120 PW), die extra eisen stellen aan door pensioenfondsen uitgevoerde regelingen.

Op grond van deze eisen moet een vrijwillige pensioenregeling bij een pensioenfonds ofwel aan de eis voldoen dat de werkgever tenminste 10% van de premie betaalt, ofwel aan de eis dat de uitkering wordt ingekocht in de basisregeling.

Als de regeling niet aan de eerste, maar aan de laatstgenoemde eis voldoet, is er geen sprake van een shoprecht: verplichte inkoop in de basisregeling van het fonds betekent automatisch dat het pensioenkapitaal niet naar een andere pensioenuitvoerder overgedragen kan worden.