EMIR - Algemeen

Voor wie geldt EMIR en wie is de relevante toezichthouder?

EMIR geldt voor CCP’s en hun clearing members, financiële tegenpartijen en transactieregisters. Onder bepaalde omstandigheden is EMIR ook relevant voor niet-financiële tegenpartijen en handelsplatformen. Met financiële tegenpartijen wordt bedoeld beleggingsondernemingen, banken, verzekeraars, herverzekeraars, pensioenfondsen, premiepensioeninstellingen, icbe’s en beleggingsinstellingen.

Voor niet-financiële tegenpartijen alsook beleggingsondernemingen, icbe’s en beleggingsinstellingen is AFM de relevante toezichthouder. Voor banken, (her)verzekeraars, pensioenfondsen en premiepensioeninstellingen is DNB de relevante toezichthouder. Een CCP met zetel in Nederland die door EMIR gereguleerde diensten wil aanbieden, moet een vergunning aanvragen bij DNB. Ook het doorlopend toezicht op deze CCP is de verantwoordelijkheid van DNB, overigens met een adviesrol van AFM.

Wie geeft de interpretaties en uitleg over EMIR regelgeving?

ESMA is de bevoegde autoriteit om interpretaties en uitleg over EMIR en op de daarop gebaseerde regelingen te geven. Tevens is ESMA verantwoordelijk voor het opstellen van voorstellen voor ‘technische reguleringsnormen’, de zogenaamde regulatory technical standards (RTS) en implementing technical standards (ITS). Dit zijn regels die de EMIR verplichtingen gedetailleerd uitwerken. De Europese Commissie heeft de bevoegdheid om deze voorstellen vervolgens vast te stellen. ESMA controleert ook regelmatig de activiteiten met betrekking tot derivaten die niet voor centrale clearing in aanmerking komen. Dit met als doel om systeemrisico’s die van een bepaalde otc-derivatenklasse kunnen uitgaan op te sporen en om regelgevingsarbitrage tussen centraal geclearde en niet-geclearde derivatentransacties te voorkomen. ESMA kan vervolgens, na raadpleging van de ESRB, maatregelen treffen of voorstellen doen om RTS te herzien.

Het ESRB staat voor ‘European Systemic Risk Board’ en is binnen de Europese Unie verantwoordelijk voor het macro-prudentiële toezicht op het financiële stelsel gericht op het mitigeren van systeemrisico’s voor de financiële stabiliteit in de Unie. Tevens publiceert ESMA regelmatig interpretaties in de vorm van ‘Questions and Answers’ over de toepassing van EMIR ten behoeve van een consistente, efficiënte en effectieve toezichtspraktijk.

Wanneer zijn de verplichtingen onder EMIR in werking getreden?

EMIR is sinds 16 augustus 2012 van kracht. De verplichtingen onder EMIR zijn niet allemaal op dezelfde tijd in werking getreden omdat de onderliggende RTS niet allemaal tegelijkertijd werden vastgesteld en gepubliceerd. Ter illustratie: een tweetal risico-mitigatietechnieken bij niet centraal geclearde otc-derivatencontracten, namelijk tijdige bevestiging en waardering tegen marktwaarde, gelden sinds 15 maart 2013.

De risico-mitigatietechnieken portfolio reconciliatie, portfolio compressie en de procedure voor geschillenbeslechting gelden vanaf 15 september 2013. Voor de centrale clearingverplichting dienen eerst klassen van otc-derivaten aangewezen te worden als clearingplichtig. Voor de verplichting tot een onderpanduitwisseling bij niet centraal geclearde derivatentransacties worden nadere regels vastgesteld. Voor een uitgebreide toelichting op de gefaseerde inwerkingtreding en het laatste nieuws omtrent de ontwikkelingen zie de website van ESMA.