Internationale afspraken
Sanctieregelingen hebben de vorm van verordeningen, gemeenschappelijke standpunten of aanwijzingen en kunnen worden opgelegd door de Veiligheidsraad van de Verenigde Naties, de Europese Unie en de nationale overheid. Sancties die door de Verenigde Naties worden opgelegd worden door de Europese Unie zo snel mogelijk omgezet in Europese regelgeving.
De verordeningen van de Europese Unie hebben een directe werking in het Nederlandse rechtsstelsel. Zodra de verordeningen zijn opgenomen in het publicatieblad van de Europese Unie zijn de hierin opgenomen sancties direct van toepassing. Uit de verordeningen kan worden opgemaakt welke sanctiemaatregel(en) het betreft, wat de strekking is en tot welke landen, gebieden, personen of entiteiten de sancties zijn gericht.
Nederlandse toepassing
In Nederland is de Sanctiewet 1977 de grondslag voor de uitwerking van (inter)nationale regels ter uitvoering van de internationale sanctiemaatregelen. Deze Sanctiewet is een zogenaamde kaderwet die de mogelijkheid biedt om ter voldoening aan de verdragen of internationale afspraken algemene maatregelen van bestuur op te leggen. Als maatregelen al in de vorm van een verordening van de Europese Unie zijn uitgevaardigd, is een inhoudelijke uitwerking op nationaal niveau niet meer nodig. Toch vaardigt de Minister van Buitenlandse Zaken ministeriële regelingen uit die het handelen in strijd met verordeningen van de Europese Unie verbieden. Daarmee wordt strafrechtelijke vervolging van overtredingen mogelijk gemaakt.
Het komt ook voor dat Nederland zelfstandig en in afwijking van de Europese Unie personen of entiteiten aanwijst, waarvoor een gebod tot het bevriezen van tegoeden of en verbod of restrictie op het verlenen van financiële diensten geldt, bijvoorbeeld de Sanctieregelingen terrorisme 2007 en 2007-II.
Zodra een verordening van de Europese Unie of een nationale sanctieregeling is uitgevaardigd, is iedere Nederlandse ingezetene, natuurlijke persoon of entiteit, hieraan gehouden. Dit geldt ook voor internationale bedrijven die in Nederland een vestiging hebben. Overtreding van sanctieregelingen is een economisch delict waarvoor personen of bedrijven strafrechtelijk vervolgd kunnen worden.
