Speech Olaf Sleijpen - “Afscheid Piet Mallekoote | Betaalvereniging Nederland”

Datum: 11 februari 2021
Locatie: Amsterdam
Spreker: Olaf Sleijpen

Beste Piet, beste collega-auteurs, dag iedereen.

Enkele maanden geleden kreeg ik de vraag om mee te werken aan wat toen heette “het liber amicorum voor Piet Mallekoote”. Dat deed ik graag natuurlijk.

Mijn coauteur, Peter Wierts, en ik hadden ook snel een onderwerp: we zouden het hebben over “innovaties in centralebankgeld”, meer bepaald “de digitale euro” – zelfs al is die idee van een digitale euro nog maar net “gecoind”.

Dit gebeurde in een gezamenlijk rapport van het Eurosysteem uit oktober 2020. Hierin namen de centrale banken in het Eurosysteem zich voor om zich de komende jaren te gaan voorbereiden op de mogelijke invoering van digitaal centralebankgeld.

Onze afdronk bij DNB is dat een digitale euro kan helpen om de rol van publiek geld op de lange termijn veilig te stellen. En dat een digitale euro kan bijdragen aan een goedwerkend betalingsverkeer.

Logische volgende vraag is dan: hoe zou zo’n digitale euro eruit zien?

Daar wilden we in onze bijdrage even over nadenken. En om dat te doen, zijn we onze rijke monetaire geschiedenis ingedoken. Meer bepaald naar de wieg van het centralebankgeld: de Amsterdamse Wisselbank die zo’n 400 jaar geleden werd opgericht en waarvan ik nu in vogelvlucht vier leerzame kenmerken zal schetsen.

Ten eerste. De Wisselbank werd opgericht in een tijd dat er betaald werd met zilveren en gouden munten. Maar de kwaliteit van deze munten varieerde nogal. Enter: De Wisselbank. Zij zorgde voor standaardisatie en waardevastheid van die zilveren en gouden munten. Hierdoor kreeg het vertrouwen in giraal geld een ferme boost.

Ten tweede.Toen de Wisselbank in 1683 de vaste koppeling met het edelmetaal losliet, ontstond een vroege vorm van vertrouwensgeld, fiat money. Tegenwoordig nemen we dat voor lief.

Ten derde. Toen de Wisselbank eind 18e eeuw ten onder ging, was de belangrijkste les dat vertrouwensgeld samen moet gaan met enerzijds een goede governance, gericht op maatschappelijke doelstellingen, en anderzijds een budgettaire dekking.

Ten vierde. De Wisselbank zorgde voor een standaardisatie van geld als betaalmiddel en droeg zo bij aan een goedwerkende en steeds internationalere handel. Net zoals de euro deed voor de interne Europese markt.

Fast forward naar vandaag.

Ik weet dat niet iedereen staat te springen om de komst van een digitale euro. Onder meer uit vrees voor verschuivingen van spaartegoeden. Maar dergelijke bezorgdheden kunnen we aanpakken in het ontwerp van een digitale euro. Ze wegen mijns inziens niet op tegen de opportuniteiten die de digitale euro biedt om een volgende stap te zetten in een goedwerkend en betrouwbaar betaalverkeer, en zo de interne digitale markt verder te ondersteunen.

We hebben in Europa een constructieve traditie van publiek-private samenwerking op het vlak van betaalverkeer. Samen met de ECB pleit ik ervoor om hierop voort te bouwen bij het ontwerpen van een digitale euro.

Tot zover, in een notendop, waar onze bijdrage over gaat.

Beste Piet.

In de werktitels van onze bijdrage was een interessante lapsus geslopen. Er stond namelijk “bijdrage aan het Liber Amoricum voor Piet Mallekoote”. In plaats van amicorum.

En ik zie wel waar die lapsus vandaan zou kunnen komen.

Misschien is amor, of liefde, een groot woord, maar je hebt steeds een grote betrokkenheid getoond.
Voor je vak. Voor je opdracht. Voor je mensen bij de Betaalvereniging Nederland.

Een opdracht, vak en organisatie die steunt op en werkt aan vertrouwen. In elkaar, in het geldstelsel, in onze gedeelde munt.

Of in de taal van de oude Romeinen: “fides facit fidem”. “Vertrouwen schept vertrouwen”. En het is net dat, dat volgens mij onze leidraad moet zijn als we de sprong naar een digitale euro wagen.

Piet, veel dank voor wat je allemaal hebt gedaan. Veel dank om mee aan dat vertrouwen te bouwen.
Het ga je goed.