Opvallend is de relatief beperkte bijdrage van het sentiment van de deelindicator financiële markten aan het headline sentiment tijdens coronacrisis. Op het dieptepunt in augustus 2020 droeg de daling van deze deelindicator slechts 15 procentpunt bij aan de daling van het headline vertrouwen. Ter vergelijking: voor de deelindicatoren sentiment in het bedrijfsleven en sentiment in de economie was deze negatieve bijdrage respectievelijk 32 en 21 procentpunt. Het herstel van vertrouwen op de financiële markten na het dieptepunt was sterk, in lijn met de stijging van de beursgraadmeters. De deelindicator financiële markten ligt dan ook al sinds maart 2021 boven het pre-crisis niveau.
Opleving sentimentsindicator stokt in 2021
Aan de gestage verbetering van de deelindicatoren komt in april 2021 al een einde. Zorgen over het economische herstel namen toe door aanbodbeperkingen zoals materiaal- en personeelstekorten (voor meer informatie zie hier), en door de oplopende inflatie en almaar stijgende huizenprijzen. Sinds september 2021 kwam daarbij de hernieuwde zorg over de toename van het aantal coronapatiënten in ziekenhuizen.
Per saldo heeft de sentimentsindicator zich in de loop van 2020 en 2021 dus deels hersteld van de daling bij aanvang van de coronacrisis, maar de zorgen over de verspreiding van het virus blijven het sentiment drukken. Tot op heden is de deelindicator van sentiment rondom financiële markten de enige deelindicator die positiever is dan voor de uitbraak van de pandemie.
Corona stuurt sentiment
Figuur 3 toont de trending woorden binnen de artikelen die het meest hebben bijgedragen aan de sentimentsdynamiek. Dit helpt bij de interpretatie van de indicator. In de krant ging het uiteraard veel over het Covid-19-virus en de pandemie. De figuur geeft de woorden die relatief vaak voorkomen in 2021 én weinig in de vier voorafgaande jaren (2017–2020): hoe groter het woord, hoe vaker het voorkwam. Alle woorden hebben ook een kleur, die loopt van felrood naar felgroen. Een woord is groen als het vaak voorkwam in artikelen met een positief sentiment, een woord is rood als het met negatieve context in het nieuws kwam. Zodoende zijn de woorden ’corona’ en ’besmetting’ rood van kleur. Opvallend is dat het woord ’positieve’ rood is. Dit komt omdat dat het vaak werd gebruikt in negatieve artikelen rondom corona (positieve tests). De woorden ’vaccin’ en ’goedkeuren’ zijn bijvoorbeeld groen van kleur, omdat deze vaak voorkwamen in artikelen met een relatief positief sentiment. Naast de situatie rondom corona – met trending woorden als ’pandemie’, ’lockdown’, en ’RIVM’ – was de kabinetsformatie ook trending. Dit komt in de figuur naar voren met woorden als ‘kabinet’ en ‘Rutte’. Uit woorden als ‘klimaat’, ’groen’ en ’elektrisch’ blijkt dat duurzaamheid ook een hot topic was. De vijf woorden met de hoogste trendscore voor 2021 waren: ’demissionair’, ’vaccin’, ’prikken’, ’gevaccineerd’ en ’avondklok’. Dit onderstreept de grote aandacht voor de vaccinatiecampagne en coronamaatregelen.
Figuur 3 Wordcloud van trending woorden in 2021