Omvang en verdeling hypotheekmarkt
De ontwikkeling van de omvang en verdeling van de woninghypotheken op de balans van financiële instellingen in Nederland.
Bekijk het dashboard over Omvang en verdeling hypotheekmarktU gebruikt een verouderde browser. DNB.nl werkt het beste met:
Onderstaande grafieken tonen de ontwikkeling van de omvang en verdeling van de woninghypotheken op de balans van financiële instellingen in Nederland.
Halverwege 2022 hadden Nederlandse huishoudens samen ruim EUR 783 miljard aan hypotheekschuld bij Nederlandse financiële instellingen (grafiek 1). Dat is 20% meer dan tien jaar geleden. Relatief ten opzichte van het bbp (grafiek 2) nam de hypotheekschuld bij Nederlandse financiële instellingen af van 100% begin 2012 tot 87% halverwege 2022. DNB verzamelt geen gegevens over woninghypotheken van Nederlandse huishoudens bij buitenlandse hypotheekaanbieders.
Banken zijn de grootste spelers op de hypotheekmarkt met een totaal uitstaand bedrag van EUR 545 miljard halverwege 2022, oftewel 70% van het totaal.
De bancaire hypothecaire kredietverlening nam vanaf de jaren negentig tot de kredietcrisis sterk toe. Naast de sterke inkomensgroei droegen ook enkele structurele factoren bij aan de toename van de kredietverlening in deze periode, zoals:
Afgezien van de recente coronaperiode is de groei van de bancaire hypothecaire kredietverlening sinds de kredietcrisis gering. Dit komt onder meer doordat de belastingaftrek op aflossingsvrije hypotheken voor nieuwe afsluiters is beperkt en doordat aflossen in het algemeen populairder is onder huishoudens.
Een andere reden voor de beperkte groei van de bancaire hypothecaire kredietverlening, is dat institutionele beleggers (pensioenfondsen, verzekeraars en beleggingsinstellingen) sinds enkele jaren marktaandeel winnen. Terwijl de groei van de Nederlandse hypotheekschuld de afgelopen decennia grotendeels via banken verliep, komt de groei sinds 2014 voornamelijk op conto van institutionele beleggers. Deze waren verantwoordelijk voor 87% van de totale stijging van het uitstaand hypothecair krediet aan Nederlandse huishoudens over de periode 2014 tot medio 2022. Halverwege 2022 hadden institutionele beleggers voor EUR 140 miljard aan hypotheken op de balans staan (20% van het bbp) en zijn daarmee na de banken de grootste hypotheekverstrekkers.
Bij de overige financiële instellingen (OFI's), die voor het grootste deel bestaan uit financieringsmaatschappijen en securitisatievehikels, is daarentegen sprake van een dalende tendens. De daling heeft te maken met enerzijds het feit dat banken woninghypotheken minder vaak securitiseren en anderzijds met strengere boekhoudregels, waardoor banken gesecuritiseerde woninghypotheken steeds vaker op hun eigen balans moeten laten staan (waardoor ze niet bij de OFI’s worden meegerekend). Ook de hogere investeringen in woninghypotheken door institutionele beleggers droegen daar enigszins aan bij omdat zij minder hypotheken securitiseren. Halverwege 2022 stond daardoor nog EUR 87 miljard aan woninghypotheken op de balans van de OFI's, een afname van bijna 60% ten opzichte van het bedrag in 2010.
Bij securitisaties worden leningen aan huishoudens en bedrijven gebundeld en als obligaties herverpakt via speciaal daarvoor opgerichte ondernemingen. In Nederland gaat het daarbij overwegend om woninghypotheken. Daarmee kunnen de oorspronkelijke kredietverstrekkers zoals banken middelen vrijspelen om bijvoorbeeld nieuwe leningen te verstrekken.
De ontwikkeling van de omvang en verdeling van de woninghypotheken op de balans van financiële instellingen in Nederland.
Bekijk het dashboard over Omvang en verdeling hypotheekmarktDe gemiddelde rente bij nieuw afgesloten hypotheken via banken is de afgelopen jaren gedaald. Dit wordt deels verklaard door het beleid van de ECB.
Bekijk het dashboard over Hypotheekrentes bankenDe ontwikkelingen in de vraag naar woninghypotheken op basis van een enquête gehouden onder Nederlandse banken.
Bekijk het dashboard over Vraag en aanbod van hypotheken (Bank Lending Survey)
Om de gebruiksvriendelijkheid van onze website te optimaliseren, maken wij gebruik van cookies.
Lees meer over de cookies die wij gebruiken en de gegevens die we daarmee verzamelen in onze cookie-policy.