Antwoord:
Een pensioenuitvoerder stelt regels vast voor de doelstellingen van de solidariteits- of risicodelingsreserve (hierna: reserve) en de inrichting van de reserve. De pensioenuitvoerder onderbouwt:
- Dat de inrichting van de reserve voldoet aan de normen in wet- en regelgeving.
- De keuze voor de kwantitatieve maatstaven waarmee de pensioenuitvoerder de aansluiting van de inrichting bij de doelstellingen van de reserve beoordeelt en de evenwichtige inrichting van de reserve beoordeelt.
- Dat de gekozen inrichting van de reserve aansluit bij de van tevoren vastgestelde doelstellingen van de reserve.
- Dat de inrichting van de reserve evenwichtig is.
Bij de besluitvorming over de reserve toetst een pensioenuitvoerder of aan de wettelijk gestelde eisen ten aanzien van de omvang, vul- en uitdeelregels en vastlegging wordt voldaan (onderdeel 1), toetst en besluit de pensioenuitvoerder over de keuze van de maatstaven (onderdeel 2) en toetst en besluit de pensioenuitvoerder dat de inrichting van de reserve aansluit op de vooraf vastgestelde doelstellingen van de reserve en evenwichtig is (onderdelen 3 en 4). Bij de onderbouwingen van onderdelen 2, 3 en 4 wordt de Regeling rekenmethoden onderbouwing solidariteitsreserve en risicodelingsreserve pensioenuitvoerders (Regeling) toegepast.
Deze onderbouwing wordt door pensioenfondsen die voornemens zijn in te varen ingediend als onderdeel van het invaarsjabloon dat pensioenfondsen moeten gebruiken bij de melding bij DNB als bedoeld in artikel 150m, tweede lid Pensioenwet (Pw). Voor pensioenfondsen die niet invaren en andere pensioenuitvoerders geldt dat DNB risicogebaseerd toezicht houdt op de inrichting van de reserve en onderbouwing daarvan indien een dergelijke reserve wordt uitgevoerd.
Toelichting antwoord:
Onderdeel 1: Normen reserve in wet- en regelgeving
De Pw en het Besluit uitvoering Pensioenwet en Wet verplichte beroepspensioenregeling (BuPw) bevatten diverse normen over de inrichting van de reserve. Denk daarbij aan normen ten aanzien van de (maximale) omvang van de reserve en de financiering van de vulling van de reserve. Bij de inrichting van de reserve moet vanzelfsprekend allereerst aan deze normen worden voldaan. Voor een overzicht van de belangrijkste normen in wet- en regelgeving verwijzen we naar de factsheet Solidariteitsreserve en risicodelingsreserve.
Onderdeel 2: kwantitatieve maatstaven ter beoordeling aansluiting bij de doelstellingen en evenwichtigheid
De pensioenuitvoerder stelt kwantitatieve maatstaven vast om:
- de aansluiting bij de doelstellingen van de inrichting van de reserve te beoordelen.
- de evenwichtige inrichting van de reserve te beoordelen.
Er gelden verschillende (onderbouwings-) vereisten ten aanzien van deze kwantitatieve maatstaven. Zie artikel 3 tweede lid van de Regeling rekenmethoden onderbouwing solidariteitsreserve en risicodelingsreserve pensioenuitvoerders.
Onderdeel 3: inrichting sluit aan bij de doelstellingen van de reserve
De pensioenuitvoerder onderbouwt dat de reserve op voorhand leidt tot gemiddeld stabielere of hogere toekomstige en al ingegane pensioenuitkeringen voor alle generaties, ten opzichte van de aanname dat de reserve geen onderdeel van de pensioenregeling zou zijn. Dit volgt uit artikel 10d, lid 3 Pw en artikel 10e, lid 3 Pw. Op grond van artikel 10d, vierde lid Pw en artikel 10e, vijfde lid Pw stelt de pensioenuitvoerder regels vast voor de doelstellingen van de reserve en het vullen en uitdelen uit de reserve. Deze regels moeten evenwichtig, transparant, onderling consistent zijn en voor langere tijd worden vastgesteld. Tezamen vormen de regels 'de inrichting van de reserve.'
Als onderdeel van de onderbouwing voor de gekozen inrichting berekent de pensioenuitvoerder - aan de hand van de Regeling in het kader van de toetsing van evenwichtigheid - de baten en lasten voor alle cohorten die worden onderscheiden voor de risicohouding.
De pensioenuitvoerder gebruikt de uitkomsten van de gekozen maatstaven en de kwantitatieve scenario-analyse of stochastische ALM analyse in de onderbouwing dat de inrichting aansluit bij de doelstellingen van de reserve (zie hiervoor artikel 2 en 3 van de Regeling). Hierbij gaat de pensioenuitvoerder in op de effecten voor de verschillende cohorten, hoe de verschillende effecten en maatstaven gewogen worden en waarom. Indien een bepaald scenario of een bepaalde maatstaf bijvoorbeeld minder zwaar meeweegt dan andere scenario's of maatstaven, legt de pensioenuitvoerder in de onderbouwing uit waarom dat het geval is.
Onderdeel 4: Evenwichtigheid van de inrichting van de reserve
Evenwichtigheid
Het is aan de pensioenuitvoerder om in te vullen wat evenwichtig is (een open norm). De pensioenuitvoerder dient deze invulling en het voldoen aan deze norm adequaat te onderbouwen. Op grond van artikel 1h, derde lid BuPw wordt de evenwichtigheid van (afspraken rond de reserve) door de pensioenuitvoerder beoordeeld en in de besluitvorming onderbouwd. Voor de kwantitatieve onderbouwing wordt gebruik gemaakt van een scenario-analyse of een stochastische ALM-analyse. Net als voor de onderbouwing van de aansluiting bij de doelstellingen van de reserve hanteert een pensioenuitvoerder op grond van artikel 1h, negende lid BuPw bij die kwantitatieve berekeningen de Regeling. Aan de hand van deze kwantitatieve inzichten motiveert de pensioenuitvoerder het bestuursbesluit over de reserve. Hierbij gaat de pensioenuitvoerder in op de effecten voor de verschillende cohorten, hoe de verschillende effecten en maatstaven gewogen worden en waarom.
Een pensioenfonds moet daarbij voldoen aan de verplichting tot evenwichtige belangenafweging als bedoeld in artikel 105, tweede lid, Pw. Het pensioenfonds onderbouwt op welke wijze is voldaan aan de verplichting tot evenwichtige belangenafweging. DNB toetst op het besluitvormingsproces, de kwaliteit en juistheid van de gehanteerde informatie en de onderbouwing van het besluit. De toets op de uitkomst van de evenwichtige belangenafweging is “marginaal”. Dat betekent dat alleen als van de uitkomst van de belangenafweging gesteld kan worden dat (een deel) van de deelnemers, gewezen deelnemers, andere aanspraakgerechtigden of pensioengerechtigden zich niet op evenwichtige wijze vertegenwoordigd kunnen voelen, dit voor DNB aanleiding kan zijn om ook de concrete uitkomst van de belangenafweging te beoordelen.
Niet uitsluitend baten of lasten
De regelgeving stelt één specifieke grens aan evenwichtigheid. Artikel 1h, derde lid BuPw bepaalt dat onder evenwichtigheid onder meer wordt verstaan dat bij de inrichting van de reserve op voorhand wordt voorkomen dat een bepaalde generatie binnen een pensioenregeling uitsluitend baten of lasten heeft van de reserve. De reserve mag niet zo worden ingericht dat alleen deelnemers bijdragen aan de vulling van deze reserve (door financiering uit premie) en uitsluitend gepensioneerden de baten van deze reserve ontvangen. Dat is volgens de wetgever niet toegestaan. Pensioengerechtigden moeten in dat geval dus ook een bijdrage leveren voor de voordelen die de reserve hen biedt, bijvoorbeeld door het (deels) vullen uit overrendement.
Ook in andere gevallen zal een pensioenuitvoerder moeten onderbouwen dat geen sprake is van uitsluitend baten of lasten. Bij een invulling waarbij gepensioneerden vooral baten hebben, kan een pensioenuitvoerder bijvoorbeeld stellen en onderbouwen dat vanuit levensloopperspectief iedere deelnemer per definitie baten ondervindt van de reserve vanaf het moment dat deze uitkeringsgerechtigd wordt. Met betrekking tot dit levensloopperspectief is relevant dat de Regeling expliciet vereist dat de pensioenuitvoerder beschrijft wanneer in de tijd de baten en lasten voor deelnemers, gewezen deelnemers, andere aanspraakgerechtigden en pensioengerechtigden zich materialiseren (zie artikel 3, lid 3f Regeling).
Een pensioenuitvoerder zal in dat geval onderbouwen dat de actieven die nu alleen maar lasten ondervinden van de reserve een realistische kans hebben om in de toekomst baten van de reserve te ondervinden. Een pensioenuitvoerder zal hiervoor bijvoorbeeld berekeningen maken van de geschatte omvang van de reserve in de toekomst in verschillende scenario’s.
Een aandachtspunt in deze analyse en onderbouwing is of de pensioenuitvoerder rekening houdt met de verwachte ontwikkeling van de fondspopulatie. Een ander aandachtspunt is de weging hoe relevant het discontinuïteitsrisico is. Hiermee wordt het risico bedoeld dat deelnemers geen kans krijgen om te profiteren van toekomstige baten van de reserve, bijvoorbeeld als gevolg van een individuele waardeoverdracht. Zie ook de toelichting op de Regeling: Ook het moment in de tijd waarop baten en lasten zich voordoen kan voor de pensioenuitvoerder een overweging zijn bij de evenwichtige inrichting van de reserve: een relatief lange periode tussen baten en lasten kan voor deelnemers, gewezen deelnemers, andere aanspraakgerechtigden en pensioengerechtigden een risico inhouden dat lasten zich wel, maar baten zich niet materialiseren. De mogelijkheid dat de continue werking van de reserve in de toekomst wordt onderbroken speelt hierbij een rol. […]
Disclaimer
Q&A’s bieden nader inzicht in de beleidspraktijk van DNB doordat we daarin wettelijke toezichtregels interpreteren. Onder toezicht staande instellingen kunnen ook op andere wijze aan de wet- of regelgeving voldoen. Instellingen moeten daarbij wel gemotiveerd aan DNB kunnen aantonen dat zij met hun invulling voldoen aan de wet- of regelgeving. Voor een nadere toelichting op de status van de beleidsuitingen van DNB zie de Leeswijzer beleidsuitingen DNB op Open Boek Toezicht.
Relevante wetgeving
- Artikel 10d en 10e Pw
- Artikel 1h BuPw
- Regeling rekenmethoden onderbouwing solidariteitsreserve en risicodelingsreserve pensioenuitvoerders
