© DNB
Als sinds het verschijnen van de eerste Nederlandse bankbiljetten in 1814 maakt men zich druk over het uiterlijk ervan. Nieuwe uitgiften van De Nederlandsche Bank konden praktisch zonder uitzondering rekenen op een kritische consument. Kleur, ontwerp, ook toen al werden ze aan een streng oordeel onderworpen. Hierbij valt een ding in het bijzonder op. Dit had minder te maken met het uiterlijk, maar juist meer wat er opstond. Of liever wat er niet opstond.
Al op de eerste bankbiljetten van 1814 stond een betalingsbelofte, sinds 1860 bekrachtigt met de zinsnede “De Nederlandsche Bank betaalt aan toonder”. Deze tekst gaf vertrouwen. Immers, de bank garandeerde dat iedereen zijn papieren biljetten kon omwisselen voor zilveren of gouden guldenmunten.
Sinds 1904 zijn bankbiljetten officieel wettig betaalmiddel en kon je voor ingewisselde biljetten andere biljetten terugkrijgen. Gedacht werd dat bankbiljetten inmiddels zo een breed vertrouwd betaalmiddel waren geworden dat de betalingsbelofte onnodig was.
Echter, de gebruikers dachten er anders over. Commentaren in kranten, al dan niet in dichtvorm, demonstreerden dat het rommelde bij de gebruikers. Vandaar ook dat bij latere uitgiften de ‘betaald aan toonder’ tekst weer op de biljetten kwam.
Uiteindelijk zou de spreuk pas in 1946 definitief verdwijnen. Het gebrek aan reacties hierna van het publiek demonstreert dat voor gebruikers de betalingsbelofte niet meer noodzakelijk was om het vertrouwen in bankbiljetten te garanderen.
Wat heeft Dire Straits’ Money for Nothing gemeen met het Nederlandse biljet f 25 Roodborstje? Het f 25 biljet van Jaap Drupsteen en de beroemde videoclip van de rockband zijn beide ontworpen met behulp van dezelfde computer: de Quantel Paintbox.
Lees meer Het Roodborstje f 25 (1989)
De f 1000 Kievit is een van de vier guldenbiljetten van ontwerper Jaap Drupsteen. Gebruikers van het biljet gingen op zoek naar de kieviet.
Lees meer Het model Kievit f 1000 (1994)
De Nationale Numismatische Collectie (NNC) heeft onlangs een bijzondere munt verworven: een mooie aanleiding om eens een blik te werpen op muntportretten.
Lees meer Kop en munt
Vogels zijn een van de zeven thema’s die de ECB heeft geselecteerd voor het uiterlijk van de nieuwe eurobiljetten. Wist je dat vogels vaak op Nederlandse bankbiljetten rondvlogen? De f 25 (1989) stond bekend als het roodborstje, de f 100 (1977) als de snip en de f 100 (1992) als de steenuil.
Lees meer Het model IJsvogel f 10 (1997)
