De Nationale Numismatische Collectie (NNC) is de grootste collectie in Nederland van munten, papiergeld, penningen en daaraan gerelateerde objecten. Denk aan niet-westerse betaalmiddelen, muntstempels, muntgewichten en een uitgebreide bibliotheek. In totaal hebben we zo’n 400.000 objecten. De Nederlandsche Bank (DNB) beheert de NNC.
© DNB
Numismatiek wordt ook wel muntkunde genoemd. Het is de wetenschappelijke studie van alle tastbare vormen van geld. De NNC is dan ook een verzameling met heel veel verschillende vormen van geld. Zo hebben we objecten uit de hele wereld en vanaf de Oudheid tot nu. We hebben niet alleen Nederlandse munten en bankbiljetten, maar ook Griekse en Romeinse munten, niet-westerse betaalmiddelen uit Afrika en Oceanië een grote collectie penningen en heel veel meer. De NNC heeft daarmee de meest uitgebreide numismatische collectie van Nederland en staat ongeveer op de tiende plek in de wereld. In de bibliotheek zijn nieuwe, maar ook zeer oude en zeldzame publicaties, een groot aantal tijdschriften en veilingcatalogi opgenomen.
Naast onze eigen collecties beheren we ook collecties van de ministeries van Financiën en Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen. We hebben daarnaast ook objecten in bruikleen, bijvoorbeeld van de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen, het Koninklijk Huis Archief en het Nederlands Economisch Historisch Archief.
Benieuwd naar onze collectie? Bekijk deze online:
Tot het begin van de 21e eeuw had Nederland drie grote numismatische collecties:
In 2004 is het beheer van deze collecties overgenomen door de Stichting Het Geld- en Bankmuseum. Toen dit museum in 2013 de deuren sloot, is het beheer overgedragen aan DNB. De collectie gesneden stenen is overgegaan naar het Rijksmuseum van Oudheden.
De NNC is onderdeel van ons nationale culturele erfgoed en moet daarom voor iedereen toegankelijk zijn. Helaas heeft DNB nu nog geen mogelijkheden om zelf objecten tentoon te stellen. Maar een collectie die onzichtbaar en opgeslagen is voor publiek en onderzoekers is zonde. Daarom kunt u de collectie bekijken in onze online NNC-database of bij andere musea omdat objecten in bruikleen zijn. Doet u onderzoek naar objecten en is het noodzakelijk om objecten te bekijken? Dan kunt u een afspraak maken op onze tijdelijke locatie in Hoofddorp. Mail hiervoor naar: info.NNC@dnb.nl
Vanwege de renovatie van ons hoofdkantoor in Amsterdam is de collectie tot het najaar van 2024 gevestigd op verschillende tijdelijke locaties.
Naast de collectie beschikt de NNC ook over een bibliotheek met een unieke wetenschappelijke collectie boeken (circa 25.000 titels), tijdschriften en veilingcatalogi op het gebied van de numismatiek. Hierbij horen ook een rijke collectie muntplakkaten, handschriften en documentatiemateriaal.
U kunt de bibliotheek op afspraak bezoeken. De boeken worden niet uitgeleend en het maken van kopieën is beperkt mogelijk. Hebt u vragen, bent u op zoek naar informatie of wilt u een afspraak maken om langs te komen? Stuur dan een e-mail naar: bibliotheek_NNC@dnb.nl. U kunt de catalogus van de bibliotheek ook online raadplegen.
Naast de database met onze eigen collectie beheren we ook de NUMIS-database. In deze database worden numismatische vondsten uit Nederlandse bodem vastgelegd. De informatie in NUMIS is heel belangrijk voor het doen van onderzoek naar de (geld)geschiedenis van ons land. In NUMIS vindt u los gevonden munten die voor het jaar 1600 geslagen zijn en schatvondsten (ook uit latere tijd) die bestaan uit meerdere munten.
Zelf een munt gevonden? Dan kunt u die melden. Als u een vondst schoonmaakt is het natuurlijk belangrijk dat u dit voorzichtig doet.
De Van Gelder Onderzoeksbeurs is bedoeld om een impuls te geven aan het interdisciplinaire en educatieve onderzoek naar munten, bankbiljetten en penningen. De beurs heeft een waarde van EUR 10.000 en stelt de professional in de gelegenheid een publicatie voor te bereiden en aan de hand daarvan een vervolgonderzoek of educatief project vorm te geven. Daarnaast wordt het onderzoeksresultaat gepresenteerd op de jaarlijkse Van Gelderlezing. De organisatie is in handen van DNB, het Koninklijk Genootschap van Munt en Penningkunde en de Stichting Nederlandse Penningkabinetten (SNP).
Wilt u contact opnemen met de NNC? Dat kan via de volgende e-mailadressen:
De waarde van geld is onderhevig aan tal van factoren en fluctueert voortdurend. Het gaat mis wanneer de waarde te snel stijgt. Dit fenomeen staat bekend als inflatie.
Lees meer Inflatie: ouder dan de weg naar Rome!
Iedereen kon in 2023 meedenken over het thema van de nieuwe serie eurobiljetten. De Europese Centrale Bank (ECB) riep eurogebruikers op hun mening te geven via een online enquête.
Lees meer Wat komt er allemaal kijken bij het ontwerpen van een nieuw bankbiljet?
Digitale alternatieven rukken op en verdringen munten en bankbiljetten in het betalingsverkeer. Betalen met je pasje, telefoon of horloge, het kan bijna overal. Kortom: de innovaties in betaalmiddelen volgen elkaar in rap tempo op. Hoe reageerden we vroeger eigenlijk op nieuwe betaalmiddelen?
Lees meer Het Nederlandse bankbiljet: vertrouwen is goed, controle is beter
Wat heeft Dire Straits’ Money for Nothing gemeen met het Nederlandse biljet f 25 Roodborstje? Het f 25 biljet van Jaap Drupsteen en de beroemde videoclip van de rockband zijn beide ontworpen met behulp van dezelfde computer: de Quantel Paintbox.
Lees meer Het Roodborstje f 25 (1989)
