Elektronisch betalen

Betaalgedrag verandert met de tijd. Twintig jaar geleden betaalden we aan de kassa nog vooral met contant geld, maar tegenwoordig rekenen we steeds vaker elektronisch af. Nederland loopt hierin voorop in Europa, samen met de Scandinavische landen. Ook de manier waarop we betalen verandert. Jongeren betalen bijvoorbeeld vaker met hun smartphone. Anderen gebruiken meestal liever hun pinpas of betalen contant. Daarnaast is er ook Europese wet- en regelgeving die innovaties in het betalingsverkeer bevordert. PSD2 is daar een voorbeeld van. Door deze wetgeving kunt u derde partijen met een vergunning bij DNB (of andere autoriteit in Europa) in staat stellen om namens u betalingen te doen of informatie over uw betalingen in te zien. U moet daar natuurlijk wel toestemming voor geven.

Een elektronische betaling wordt verzonden via een digitaal medium, zoals internet. Zowel de betaler als ontvanger moeten dan beschikken over een betaalrekening, waarop geld bij- of afgeschreven kan worden. Daarnaast moeten beide partijen een manier hebben om de betaling te doen. Bij een pinbetaling heeft de consument een betaalpas of smartphone met betaalapps erop nodig om te betaling te starten. Daarnaast moet de winkelier apparatuur hebben om de betaling te accepteren. Denk aan een betaalterminal. Bij een aankoop in een webwinkel kun je denken aan een online kassa die een of meerdere online betaalvormen accepteert, zoals iDEAL en creditcard.

Als iemand betaalt, komt vervolgens een proces van een aantal stappen op gang, zoals:

• Authenticatie: is degene die wil betalen de eigenaar van de rekening?
• Autorisatie: is het gebruikte betaalmiddel geldig en staat er genoeg geld op de rekening?
• Afwikkeling: bij- en afschrijven van het bedrag en de betaling afsluiten.

Dagelijks vinden honderdduizenden betalingen tussen de banken plaats. Deze worden samengevoegd. Uiteindelijk vindt alleen een netto transactie plaats tussen banken, dit noemen we netteren. Het afwikkelproces verandert door de invoering van instant payments.

Instant payments 

Door technologische ontwikkelingen wordt elektronisch betalen steeds sneller en gemakkelijker. Als burgers en bedrijven in Nederland bijvoorbeeld via internet of mobiel bankieren geld overmaken, dan staat dat sinds 2019 binnen vijf seconden op de andere rekening. Dat geldt voor elke dag in de week, op welk tijdstip dan ook. Dat noemen we ‘instant payments’. Nederland loopt binnen de eurozone voorop met de massale invoering van instant payments. Het proces van afwikkeling verandert door de invoering van instant payments. Doordat alle individuele betalingen gelijk worden uitgevoerd, vindt nettering van meerdere betalingen niet meer plaats.

Binnen de eurozone is elektronisch betalen in het buitenland vergelijkbaar met elektronisch betalen in Nederland. Dat is zo geregeld in de SEPA-verordening. Binnen de Single European Payments Area (SEPA) worden alle rekeningnummers gelijk behandeld: het doel is u met één bankrekening in heel Europa kunt betalen. Wordt uw Europese bankrekeningnummer niet geaccepteerd door een bedrijf uit een EU-land? Dan is er mogelijke sprake van IBAN-discriminatie. Buiten de eurozone is betalen veelal ingewikkelder, ook omdat de ene valuta omgezet moet worden naar de andere.