Voor een goede vergelijking tussen inflatie in het eurogebied en de VS - relevant voor bijvoorbeeld het vergelijken van het monetair beleid - moet worden gecorrigeerd voor de verschillende manier waarop woonkosten van huizenbezitters bij de bepaling van de inflatie worden meegenomen. Als deze zogenoemde toegerekende woonkosten worden weggelaten, liggen de inflatiecijfers in het eurogebied en de VS de laatste jaren dichter bij elkaar.
Inflatie is de jaarlijkse prijsverandering van de goederen en diensten die consumenten gemiddeld kopen. Dit lijkt simpel, maar in de praktijk is deze prijsverandering lastig te meten. Zo moet bijvoorbeeld worden vastgesteld welke goederen en diensten gemiddeld worden geconsumeerd. Verschillende landen maken daarin verschillende keuzes. Voor de landen die deel uitmaken van de Europese Unie (EU) is een geharmoniseerd pakket afgesproken dat wordt gebruikt voor het meten van de Harmonized Index of Consumer Prices (HICP). De gewichten die in de EU-landen binnen het geharmoniseerde pakket worden toegekend, verschillen wel. Zo wordt in Griekenland bijvoorbeeld veel meer olijfolie gebruikt dan in Nederland, waardoor olijfolie in het Griekse consumptiepakket een groter gewicht heeft dan in het Nederlandse pakket. In Nederland is het gewicht van vakanties in bungalowparken en op campings het grootst van alle landen van het eurogebied.
Consumenten geven een aanzienlijk deel van hun budget uit aan wonen, ofwel in een huurhuis ofwel in een eigen woning. Voor huurders is de ontwikkeling van deze uitgaven goed te meten door de ontwikkeling van de huren te volgen. Voor hen maken de huren dan ook een belangrijk deel uit van de HICP. Ook eigenwoningbezitters wonen niet gratis, maar hun kosten zijn minder duidelijk. De consumentenprijsindices gaan op verschillende manieren om met de woonkosten van eigenwoningbezitters. Voor de Amerikaanse centrale bank (Fed) is de ontwikkeling van de index voor Personal Consumption Expenditures (PCE) bepalend voor het monetaire beleid. In de PCE-index worden huurstijgingen ook toegerekend aan huiseigenaren. Ook de Nederlandse consumentenprijsindex (CPI) rekent de gemiddelde huurstijging toe aan eigenwoningbezitters. De HICP, die voor de ECB leidend is bij het bepalen van haar monetaire beleid, doet dit echter niet en neemt de woonkosten voor deze groep consumenten niet mee in de berekening. Beide methoden hebben hun eigen voor- en nadelen. De keuze die wordt gemaakt is wel van invloed op het inflatiecijfer. Eurostat, het statistische bureau van de EU, publiceert voor 26 EU-landen een aparte prijsindex voor de kosten van eigenwoningbezitters die is gebaseerd op de prijs van nieuwbouwwoningen en van woningonderhoud. Deze Owner Occupied Housing Price Index (OOHPI) is beschikbaar op kwartaalbasis, maar nog niet voor Nederland en voor de EU en het eurogebied als geheel.
De grafiek toont het recente beloop van HICP-inflatie in het eurogebied, samen met de PCE-inflatie in de VS.
Grafiek 1 - Inflatie Eurogebied en Verenigde Staten
Procentuele jaarmutatie, kwartaalgemiddelden
De stippellijn laat zien dat de Amerikaanse inflatie enkele tienden procentpunten lager zou liggen als ‒ conform de HICP-definitie ‒ de aan huiseigenaren toegerekende huurstijging niet zou worden meegenomen. In het tweede kwartaal van 2017 was de HICP-inflatie in het eurogebied gelijk aan de PCE-inflatie in de VS. Indien echter ook in het Amerikaanse inflatiecijfer geen rekening zou worden gehouden met de woonlasten van eigenwoningbezitters, dan komt de inflatie in het eurogebied wat hoger uit dan in de VS.
Een kalme start is er niet bij voor het nieuwe kabinet. Er liggen belangrijke kwesties te wachten om opgelost te worden. In onze podcastserie komen ze een voor een aan bod, zo ook de krappe arbeidsmarkt.
Lees meer De vier grote dilemma’s voor een nieuw kabinet
De arbeidsmarkt dreigt vast te lopen. Er is veel werk, maar er zijn weinig mensen. En dat probleem lijkt de komende jaren alleen maar groter te worden. Dus moet er iets gebeuren. Maar wat? En gaat Artificial Intelligence hierbij helpen?
Lees meer De arbeidsmarkt: veel werk, weinig mensen
De Nederlandse economie heeft zich weerbaar getoond in een omgeving van hogere rentes. De risico’s voor de financiële stabiliteit zijn door de daling van de inflatie minder acuut, maar nog steeds duidelijk aanwezig, zo constateerde het Financieel Stabiliteitscomité (FSC).
Lees meer FSC: “Geo-economische fragmentatie vormt risico voor Nederlandse economie en financiële stabiliteit”
Het gaat goed met de Nederlandse economie en financiële sector, dat concludeert het Internationaal Monetair Fonds (IMF). Ook loopt Nederland wereldwijd voorop in het toezicht op klimaatgerateerde risico’s.
Lees meer IMF: Nederlandse economie en financiële sector staan er goed voor
