Waarom gaf DNB eigenlijk opeens een f 5 biljet uit? Door de Tweede Wereldoorlog was er zilverschaarste ontstaan in Nederland. Dit leidde tot tekorten aan de (toen nog) zilveren guldens en rijksdaalders. Dit tekort was het ministerie van Financiën tegengegaan door muntbiljetten van f 1 en f 2,5 uit te geven. Zo kon men in het betalingsverkeer alsnog gebruik maken van lagere waardes. Rond de jaren ’60 daalde de tekorten waardoor er weer ruimte ontstond om zilveren munten uit te geven. Hierom besloot Financiën de uitgifte van haar muntbiljetten ook terug te brengen en uiteindelijk te stoppen. In overleg tussen DNB en Financiën werd besloten te beginnen met een f 5 DNB bankbiljet. De f 5 zou het intrekken van de muntbiljetten moeten compenseren maar ook bleek uit opiniepeilingen dat ruim de helft van de Nederlanders voor invoering was.
DNB greep haar kans om maar meteen een nieuwe serie biljetten te beginnen: de Erflaters II. Deze serie zou een nationaal thema hebben, bereikt door het weergeven van historische figuren, maar moest het publiek ook op een eigentijdse manier aanspreken. Op de f 5 zien we op de voorzijde Joost van den Vondel (1587-1679), de Nederlandse ‘prins der dichters’, naar wie ook het Amsterdamse Vondelpark is vernoemd. Het watermerk is een inktkoker met ganzenveer en een rol papier, een verwijzing naar deze ‘grootste schrijver en dichter’ uit de Nederlandse taal.
Maar dit biljet is op meer manieren met Vondel en Amsterdam verbonden. Op de keerzijde zien we namelijk een ontwerp geïnspireerd door de allereerste Amsterdamse stadsschouwburg: de Schouwburg van Van Campen, gebouwd aan de Keizersgracht in 1637. Deze schouwburg opende met een speciaal door Vondel geschreven toneelstuk. Tegenwoordig is er weinig van het complex meer te zien. Het gebouw brandde namelijk af in 1772. Wel is de Schouwwburgpoort vandaag de dag nog te zien (zie afbeelding). Ik hoor je denken: hoe wist Oxenaar hoe deze schouwburg eruit zag als hij 200 jaar eerder afbrandde?! De eigenzinnige ontwerper was de historische archieven ingedoken en haalde zijn inspiratie uit een gravure gemaakt in 1658 door Salomon Savery (zie afbeelding), die het gebouw zelf nog moet hebben gezien.