Verouderde browser

U gebruikt een verouderde browser. DNB.nl werkt het beste met:

Het model Sweelinck f 25 (1971)

De f 25 circuleerde van 15 december 1972 tot 1 mei 1995 en had een oplage van 1.188.000.000. Het biljet is ondertekend door DNB-president Zijlstra. Tot 1 januari 2025 kan dit biljet nog ingewisseld worden bij de Kasbalie.

Gepubliceerd: 09 maart 2023

Afbeelding4

GEELTJES VERVALST!  

Vals geld – een onuitroeibaar verschijnsel dat al heel lang bestaat”, aldus het Parool in 1982. Ook het geeltje, oftewel het biljet van vijfentwintig gulden, ontkwam niet aan imitaties die “bedrieglijk echt” leken. Dat was best schrikken want normaal werden juist hogere coupures zoals de f 100 en de f 1000 vervalst. De valse biljetten beheersten dan ook enige tijd krantenkoppen van eind 1982. Reden voor DNB om te reageren: “Het gaat om een incident. Ik heb de indruk van men de zaak een beetje overtrekt”.  Verder stelde de Bank dat mensen “die een beetje opletten” de valse bankbiljetten gemakkelijk zouden opmerken. Om het vertrouwen weer te bevorderen stimuleerde DNB actief de herkenbaarheid. Zo publiceerde zij specimen biljetten (voorbeelden van ongenummerde nieuwe biljetten) samen met foto’s van de valse biljetten in de krant.

DNB bracht dit f 25 biljet in 1971 in circulatie. Het is onderdeel van de Erflaters serie, een reeks biljetten met bekende figuren uit de Nederlandse geschiedenis. Ditmaal was de beroemde Nederlandse componist Jan Peterszoon Sweelinck (1562-1621) aan de beurt. Het portret is gebaseerd op een gravure uit 1624 van de hand van een andere Nederlandse kunstenaar: Jan Muller (1571-1628).

In de volksmond stond dit biljet bekend als ‘een geeltje’ en dat is best gek! Het biljet is namelijk helemaal niet geel, maar juist rood (om precies te zijn: karmijnrood). Waarom dan deze vreemde bijnaam? Dit heeft te maken met traditie. Al sinds haar oprichting in 1814 geeft DNB biljetten van f 25 uit. Deze oudste biljetten waren oranje-bruin van kleur, dezelfde standaardkleur als de biljetten van andere waardes. Maar in 1860 begon een nieuwe serie biljetten, ditmaal met unieke kleuren per waarde. Zo kreeg het f 60 biljet een groene kleur en het f 25 biljet een gele. Vanwege deze herkenbaarheid ontstonden in de volksmond bijnamen: de groene f 60 werd een groentje en de f 25 een geeltje.

Wat nu zo bizar is: vanaf 1921 en kreeg de f 25 andere kleuren: rood, blauw en zelfs paars, maar het geel verdween. De gele f 25 circuleerde tot 1928, maar de bijnaam geeltje bleef nog de rest van de eeuw populair! Dat laat maar weer eens de impact zien van herkenbaar geld op cultuur en taal.

De f 25 circuleerde van 15 december 1972 tot 1 mei 1995 en had een oplage van 1.188.000.000. het is ondertekend door DNB president Zijlstra. Tot 1 januari 2025 kan dit biljet nog ingewisseld worden bij de Kasbalie.

Afbeelding1

Deze 17e-eeuwse gravure van Jan Sweelinck is gemaakt door Jan Muller en inspireerde het portret op de f 25 (afbeelding: The Metropolitan Museum of Art, 51.501.6332).

Afbeelding2

Het oorspronkelijke ‘geeltje’ dat circuleerde tussen 1860 en 1928.

Ontdek gerelateerde artikelen